CUMHURİYETİN 100 YILINDA VERGİ POLİTİKALARI

Cumhuriyetin ilanından önce vergilemede kanunilik ilkesi Mustafa Kemal Atatürk’ün çok önem verdiği ilkelerden biri olmuştur. TBMM’nin açıldığı 23 Nisan 1923 tarihinden 1 gün sonra kabul edilen ilk kanun da “Ağnam Resmi Kanunu” adıyla anılan bir vergi kanunudur.

İstanbul‘un işgalini takiben Ankara’da bir Meclis toplama düşüncesinde olan Mustafa Kemal Paşa 21 Nisan 1920’de bütün illere gönderdiği genelge ile 23 Nisan 1920’de Meclisin Ankara’da toplanacağını bildirmiş ve 22 Nisan 1920’de yayımladığı genelge ile de 23 Nisan 1920’den başlayarak bütün sivil ve askeri makamların ve ulusun toplanacak Meclis’ten çıkan düzenlemelere uyması gerektiğini ilan etmiştir. Bu çerçevede, 23 Nisan 1920 Cuma günü toplanarak açılan Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin (“TBMM”) aldığı ilk Karar 23 Nisan 1920 tarihli ve 1 sayılı “Türkiye Büyük Millet Meclisinin Sureti Teşekkülü Hakkında Karar”, kabul ettiği ilk kanun ise 24 Nisan 1920 tarihli ve 1 sayılı “Ağnam Resmi Kanunu” olmuştur. Bu kanun aslında bir vergi yasasıdır.

TBMM’NİN İLK KANUNU NEDEN VERGİ OLDU? VERGİLEMEDE KRİTİK VİRAJ NEYDİ?

TBMM’nin ilk kanununun bir vergi kanunu olmasının tarihi gerekçeleri var. İlk başta oluşan TBMM’nin egemenliğin kayıtsız şartsız temsil makamı olduğunu vurgulanmıştır. İkincisi, bir devletin egemenliğinin icrasının en bariz göstergesi olan “vergi alma” yetkisinin TBMM’de olduğunun ilanıdır. Üçüncüsü, 1919’da İstanbul Hükümetince dört katına çıkarılan Ağnam Vergisi’nin (hayvan adedine bağlı vergi) TBMM tarafından sekiz katına çıkarılacağı söylentisidir. Milli mücadele ve Kurtuluş Savaşı’nın sekteye uğramaması için TBMM, verginin dört kat olarak alınacağını düzenleyerek söylentilerin önüne geçmiştir .