અરવલ્લી ગિરિમાળામાં રચાશે વૃક્ષોની દીવાલ

પ્રોજેક્ટનો મુખ્ય હેતુ અરવલ્લી ગિરિમાળાનું રક્ષણ કરવાનો, પર્યાવરણ અને જમીન સુધારણા, રણ વિસ્તરણને અટકાવવાનો, વન્યજીવન સુધારણા, જળ અને હવામાન સુધારણા અને પ્રાકૃતિક જીવનને વિકસાવવાનો છે

- પ્રિયંકા જોષી

બે હજાર વર્ષ પહેલાં ચીને જંગલી અને બર્બર જાતિઓના આક્રમણ સામે પોતાની પ્રજાનું રક્ષણ કરવા માટે વિશાળ દીવાલ બનાવી હતી. જેને આપણે ધ ગ્રેટ વૉલ ઑફ ચાઇના તરીકે ઓળખીએ છીએ. આજે શત્રુઓ બદલાયા છે, તેથી જ તેના ઉપાયોમાં પણ બદલાવ જરૂરી બન્યો છે. માણસ ખુદ જ પ્રકૃતિનું નિકંદન કાઢવા બેઠો હોય ત્યારે શું કરી શકાય છે. પ્રકૃતિની સેલ્ફ રિપેર સિસ્ટમ સાવ ખોરવાઈ જાય એ હદે પ્રદૂષણે માઝા મૂકી છે. વર્ષોથી થઈ રહેલા આ દુર્વ્યવહારના પડઘા હવે આપણે જુદી-જુદી રીતે અનુભવી રહ્યા છીએ. ઋતુઓની અનિયમિતતા, અતિશયતા તેનાં લક્ષણો છે. આ ચેતવણીરૂપ લક્ષણો પામી જઈને દુનિયાના કેટલાક શાણા લોકોએ તેના ઉપાયો કરવાનું શરૂ કરી દીધું છે. પર્યાવરણના સંવર્ધન માટે લેવામાં આવેલું એક રક્ષાત્મક પગલું એટલે ધ ગ્રેટ વૉલ ઑફ ટ્રિસ – અરવલ્લી .પ્રોજેક્ટ 

૨૦૧૬માં ઇસરો દ્વારા આંખો ઉઘાડી નાખનારી માહિતી મળી. સેટેલાઇટ દ્વારા મળેલી વિગતો પર સર્વે કરતાં જાણવા મળ્યું કે, ભારતની અંદાજે ત્રીજા ભાગ જેટલી જમીન બિનઉપજાઉ છે. આ જમીનમાં રણ અને રણના વિસ્તરણથી ઉજ્જડ બની ચૂકેલી જમીનનો સમાવેશ થાય છે. આ ત્રીજા ભાગની જમીનમાં પણ ૮૦%, ખાસ કરીને ગુજરાત અને રાજસ્થાનની ૫૦% જમીન રણ વિસ્તરણનો ભોગ બની છે અને તેમાં સમયાંતરે વધારો જ થતો રહ્યો છે. આ માહિતી ચેતવણીરૂપ હતી. રણમાં જ્યારે પવન ફૂંકાય છે ત્યારે રણની રેતી પવન સાથે અન્ય વિસ્તારોમાં સ્થળાંતર કરે છે. આ રીતે રણનું વિસ્તરણ થતું રહે છે. ધીરે-ધીરે આ જમીન ઉજ્જડ અને બિનઉપજાઉ બનતી જાય છે. ગુજરાતનું કચ્છ અને રાજસ્થાનનું થારનું રણ તેમાં મુખ્ય છે. તે ઉપરાંત પાકિસ્તાનમાં આવેલા રણમાંથી પણ વંટોળ સાથે ઊડી આવતી રેતી ભારતના ફળદ્રુપ પ્રદેશોને બરાબર કરી રહી છે.