મિસ્ટર-મિસિસના ભેદ-ભરમ ક્યારે ઉકેલીશું?

માનવજાતમાં નર-નારી ઉપરાંત બીજી ૮૪ જાતીયતાનું વર્ગીકરણ અમેરિકામાં થયું છે અર્થાત્ તમે પોતાની જાતને સ્ત્રી કે પુરુષ ન માનતા હો તો લેસ્બિયન, ગે, ટ્રાન્સજેન્ડર, બાયસેક્સ્યુઅલ, એ-સેક્સ્યુઅલ જેવાં ચોકઠાંમાં ગોઠવી શકો છો. આવી મનોવૃત્તિ એ કોઈ રોગ ન હોવાનું આધુનિક વિજ્ઞાન અને પ્રાચીન ભારતીય શાસ્ત્રો કહે છે, છતાં આ વ્યક્તિઓએ સામાજિક અવગણના અને તિરસ્કારનો ભોગ બનવું પડે છે. પરિસ્થિતિ હવે સુધરી હોય તો પણ આ ક્ષેત્રે હજી ઘણું કરવાનું બાકી છે.

- સમીર પાલેજા

પાછલા દિવસોમાં અમેરિકાથી ત્રણ ચોંકાવનારા સમાચાર આવ્યા.

એકઃ નેવિલ (ટેનેસી)ની કૉન્વેન્ટ સ્કૂલમાં ગન ફાયરિંગ કરીને ત્રણ બાળક સહિત છ જણાને મારી નાખનારો આરોપી ૨૮ વર્ષી ઑડ્રી હેલ એક ટ્રાન્સજેન્ડર અથવા તૃતીયપંથી હોવાના અહેવાલથી અનેક ટ્રાન્સજેન્ડર્સે રૂઢિચુસ્તોના રોષનો સામનો કરવો પડ્યો.

બેઃ વિદ્યાર્થી શાળામાં હોય ત્યારે એના વાણી-વર્તનથી એ પોતાને કેવા જેન્ડર (જાતીયતા)થી ઓળખાવે છે એની માહિતી શિક્ષકા, શાળાસંચાલકોએ વાલીઓથી છુપાવવી એવો વિચિત્ર નિયમ અમેરિકાની પ૯૦૪ પબ્લિક સ્કૂલમાં લાગુ થયો, જેની સીધી અસર ૩૨ લાખથી વધુ બાળકોને થવાની છે. એટલું જ નહીં, પ્રેસિડન્ટ બાઈડન કેન્દ્ર સરકાર વતી આવા નિયમ મે મહિનાથી અમેરિકાભરમાં લાગુ પાડવા માગે છે.

ત્રણઃ ફ્લોરિડાની શાળાઓમાં સેક્સ્યુઅલ ઓરિએન્ટેશન-જેન્ડર આઈડેન્ટિટી વિશેના શિક્ષણ પર અગાઉ મુકાયેલો પ્રતિબંધ હવે ત્રીજા ધોરણથી વધારીને બારમા ધોરણ સુધી લંબાવવાની તૈયારી થઈ રહી છે અર્થાત્ બાળકો સાથે લિંગ-જાતીયતા, વગેરે વિશે અભ્યાસક્રમ બહારની ચર્ચા નહીં કરી શકાય. બીજી તરફ, ટેનેસી રાજ્યની સરકારે સગીર બાળકોની જાતીયતા સંબંધી તબીબી ઉપાયો પર પ્રતિબંધ મૂક્યો છે. એટલે કે ૧૮ વર્ષથી નીચેના તરુણો પોતાના શરીર પર પ્યુબર્ટી બ્લોકર્સ કે હોર્મન સંબંધી મેડિકલ પ્રક્રિયા નહીં કરાવી શકે.

આ ત્રણે સમાચાર એ વાત પુરવાર કરે છે કે અમેરિકા જેવો વિકસિત દેશ ત્યાંની મોકળા મનની પ્રજા પણ નર-નારી સિવાયની જાતીયતાના મુદ્દા વિશે મૂંઝવણમાં છે ને અસંતુલિત વલણ ધરાવે છે. પોતાને સ્ત્રી કે પુરુષ નહીં, પણ સમલૈંગિક, ટ્રાન્સજેન્ડર કે અન્ય કોઈ જાતીયતાથી ઓળખવાતા લોકો સામે ક્યાં તો અધધધ પક્ષપાતની ભાવના છે અથવા તો એમના પ્રત્યે ભારોભાર તિરસ્કાર છે.

પાછલાં થોડાં વર્ષોથી નર-નારીથી જુદી ઓળખ આપતી વ્યક્તિઓને LGBTQIA+ સંજ્ઞાથી ઓળખવામાં આવે છે. એલ એટલે લેસ્બિયન, જી એટલે ગે, બી એટલે બાયસેક્સ્યુઅલ, ટી એટલે ટ્રાન્સજેન્ડર, ક્યૂ એટલે ક્વીર, આઈ એટલે ઈન્ટરસેક્સ, એ એટલે એ-સેક્સ્યુઅલ અને પ્લસ એટલે ઈતર. અરે, મિસ્ટર-મિસિસ સિવાયની ૮૪ કૅટેગરી હોવાનું કહે છે. હવે તો ભારતમાં પણ આ પ્રકારના લોકોએ સંગઠનો બનાવ્યાં છે.