ઓડિશા ટ્રેન એક્સિડન્ટ ક્યાં કપાયું કાચું?

હોલીવૂડમાં બનતી ઍક્શન ફિલ્મમાં દેખાડે છે એવો ટ્રેન અકસ્માત ગયા અઠવાડિયે ઓડિશાના બાલાસોર નજીક વાસ્તવમાં બન્યો. ભારતે પહેલી વાર જોયેલા આવા વિચિત્ર અકસ્માત પાછળનાં સચોટ કારણ-તારણ તો એની તલસ્પર્શી તપાસ પછી જ ખબર પડશે, પણ આપણે તો એટલી જ આશા રાખવાની કે આવી અક્ષમ્ય ચૂકનું ભવિષ્યમાં પુનરાવર્તન ન થાય એવી તકેદારી રેલવેખાતું રાખે.

- સમીર પાલેજા (મુંબઈ)

ત્રણ ટ્રેનને સંડોવતો અકસ્માત ભારતે પહેલી વાર જોયો છે. ઘટનાક્રમ એવો છે કે શુક્રવાર, ૨ જૂનની ઢળતી સાંજે શાલીમાર સ્ટેશન (કોલકાતા)થી ચેન્નઈ જતી કોરોમંડલ એક્સપ્રેસે ખડગપુર અને બાલાસોર ઊભી રહ્યા પછી જ્યાં સ્ટૉપેજ નથી એ બહંગા બાઝાર સ્ટેશન ક્રૉસ કરી લીધું.

અપ લાઈન પર દોડી રહેલી કોરોમંડલ એક્સપ્રેસની ડાબી તરફ લૂપ-લાઈન (સાઈડ ટ્રૅક) હતી, જેના પર એક માલગાડી સ્થિર ઊભી હતી. થયું એવું કે ૧૨૮ કિલોમીટર પ્રતિ કલાકની ઝડપે ધસી રહેલી કોરોમંડલ એક્સપ્રેસે એ જ લાઈન પર આગળ દોડવાને બદલે ઓચિંતા પાટા બદલ્યા અને લૂપ-લાઈન પર ધસી ગઈ. કોઈ કંઈ સમજે એ પહેલાં તો માલગાડી સાથે જોરદાર ટક્કર થઈ. કોરોમંડલના ૨૧ ડબ્બા ઊથલી પડ્યા. ટક્કર એટલી જોરદાર હતી કે આ એક્સપ્રેસ ટ્રેનનું એન્જિન માલગાડીની ઉપર ચડી ગયું અને એના અમુક ડબ્બા જમણી તરફની રેલવેલાઈન પર પણ વિખેરાયા, જ્યાં એ જ ઘડીએ સામેની દિશાએથી યશવંતપુર એક્સપ્રેસ (બેંગલુરુ-હાવરા) ૧૨૬ કિલોમીટર પ્રતિ કલાકે ધસમસતી પસાર થઈ રહી હતી. લગભગ આખી ટ્રેન પસાર થઈ ગઈ, પણ પાછલા બે ડબ્બા સાથે કોરોમંડલના ડબ્બા ટકરાયા એટલે એ પણ પાટા પરથી ઊથલી પડ્યા.

ટૂંકમાં, દુર્ઘટના ફક્ત કોરોમંડલ એક્સપ્રેસને થઈ હતી, પણ બીજી બે ટ્રેન એની ઝપટમાં આવી ગઈ. રેલવેપ્રધાન અશ્વિની વૈષ્ણવે જણાવ્યા પ્રમાણે પૉઈન્ટ મશીન અને ઈલેક્ટ્રોનિક ઈન્ટરલૉકિંગમાં કંઈક ગરબડ થવાથી કોરોમંડલ એક્સપ્રેસ પોતાના નિયત પાટા પર આગળ વધવાને બદલે પાટો બદલીને માલગાડી સાથે અથડાઈ પડી.

ધસમસતી આવતી એક્સપ્રેસ ટ્રેનનું એન્જિન માલગાડીની ઉપર ચઢી થયું એ અકસ્માતની ગંભીરતા સૂચવે છે. નિરીક્ષણ માટે વડા પ્રધાન, અન્ય પ્રધાનોનું આગમન તથા રેલવેપ્રધાનની સતત ૪૮ કલાક સુધી ઘટનાસ્થળ પર હાજરી કોઈ મોટા કાવતરાનો સંકેત તો નહીં હોય..

રેલવે બોર્ડનાં મેમ્બર (ઑપરેશન્સ ઍન્ડ બિઝનેસ ડેવલપમેન્ટ) જયા વર્મા સિંહાએ એક પ્રેસ કૉન્ફરન્સમાં આપેલી તલસ્પર્શી જાણકારી અનુસાર લૂપ-લાઈન પર ઊભેલી માલગાડીના વેગનોમાં કાચું લોઢું છલોછલ ભર્યું હતું. કાચા લોઢાની સેન્ટર ઑફ ચૅવિટી એટલી જબરજસ્ત હોય છે કે કોરોમંડલ ટ્રેન આખી એના પર ધસી આવી છતાં માલગાડી ખાસ ટસની મસ ન થઈ એટલે આ અથડામણનો પ્રત્યાઘાત કોરોમંડલ એક્સપ્રેસે જ વધુ ભોગવવો પડ્યો.