કૃષ્ણ-સુભદ્રાજી અને બલરામ માટેના નવા રથ.
અમે તો ભગવાન જગન્નાથજીના નવા રથનું નિર્માણ જોવા આવ્યા છીએ. સાંભળ્યું છે કે સાત દાયકા પછી આ વર્ષે ભગવાન નવા રથમાં બેસીને નગરચર્યાએ નીકળશે.
- હા.. હા, મેં પણ સાંભળ્યું હતું માટે હું પણ જોવા આવી કે આ નવા રથ કેવા હશે? અમદાવાદના સુપ્રસિદ્ધ જગન્નાથ મંદિરના પ્રાંગણમાં ઊભી રહીને બે મહિલા વાત કરી રહી હતી. જો કે આવી વાત તો સમગ્ર ગુજરાતમાં ચાલી રહી છે અને ખાસ કરીને અમદાવાદમાં, કારણ કે ૭૨ વર્ષ પછી જગન્નાથ મંદિરના રથનું નવનિર્માણ થયું છે. આમેય અમદાવાદીઓ માટે રથયાત્રાનું પર્વ કોઈ મહાઉત્સવથી જરાય ઊતરતું નથી. એમાંય હવે ભગવાનના નવા રથે લોકોમાં ઉત્સુકતા વધારી છે ત્યારે ચિત્રલેખાએ રથ બનાવનારા કારીગર, રંગારા અને મંદિરના મહંત સાથે વિશેષ વાત કરી.
અમદાવાદમાં રથયાત્રાની શરૂઆત મહંત નરસિંહદાસજી મહારાજે ૧૮૭૮માં કરી હતી, જે આજે પણ ભવ્ય રીતે ઊજવાય છે. ભગવાન જગન્નાથ (કૃષ્ણ) પોતાનાં બહેન સુભદ્રાજી અને ભાઈ બલભદ્ર (બલરામ) સાથે દર વર્ષે નગરચર્યાએ નીકળીને નગરજનોને દર્શન આપે છે.
જગન્નાથ મંદિરમાં છેલ્લા પાંચ મહિનાથી નવા રથ બનાવવાનું કાર્ય ચાલી રહ્યું હતું. અમદાવાદના ઘાટલોડિયા વિસ્તારમાં રહેતા રથ બનાવનારા કારીગર જયંતિભાઈ સુથાર ચિત્રલેખાને કહે છેઃ ‘અમે રોજના દસથી બાર કલાક કામ કરતા. મારી સાથે આઠ-દસ કારીગરની ટીમ હતી. બધુંય કામ સમયસર પૂર્ણ થઈ ગયું એનો આનંદ છે.’
રથની વિશેષતા અંગે જયંતિભાઈ ઉમેરે છે કે ૩૫ વર્ષથી આ કાર્ય સાથે સંકળાયેલો છું. હા, ભગવાન જગન્નાથજીના રથ બનાવવાનું કામ પ્રથમ વખત મળ્યું છે, પરંતુ જૈન મંદિરના ઘણા રથ, દેરાસરના દરવાજા, સિંહાસનોનું કામ કર્યું છે. સાચું કહું તો રથ બનાવીને અમને જાણે અલૌકિક આનંદની અનુભૂતિ થઈ. મંદિરની પરંપરા જળવાઈ રહે એ રીતે નવા રથ બનાવવામાં આવ્યા છે. રથનિર્માણમાં વલસાડી સાગનો ઉપયોગ કર્યો છે, જ્યારે પૈડાં સીસમનાં લાકડાંથી બનાવ્યાં છે. ૪૦૦ ઘનફૂટ સાગનું અને ૧૫૦ ઘનફૂટ સીસમનું લાકડું વપરાયું છે.
This story is from the June 26, 2023 edition of Chitralekha Gujarati.
Start your 7-day Magzter GOLD free trial to access thousands of curated premium stories, and 9,000+ magazines and newspapers.
Already a subscriber ? Sign In
This story is from the June 26, 2023 edition of Chitralekha Gujarati.
Start your 7-day Magzter GOLD free trial to access thousands of curated premium stories, and 9,000+ magazines and newspapers.
Already a subscriber? Sign In
મિડલ ચાઈલ્ડ સિન્ડ્રોમઃ ન અહીંના... ન ત્યાંના
પરિવારના સૌથી મોટા અને સૌથી નાના બાળકને ઘણા ‘વિશેષાધિકાર’ મળે છે, પણ...
નવું વર્ષ... નવી શરૂઆાત
બીજાનું જોઈ જોઈને સંકલ્પ લેતાં હો તો પણ કમ સે કમ જાત માટે લીધેલાં વચન પૂરાં કરો... કોઈ ભાર રાખ્યા વગર
ગરમાવો અને બાર ર્માહનાની ઊર્જા મેળવવી છે?
શિયાળામાં શરીરને નીરોગી રાખે છે આ પાક અને વસાણાં.
પારાવાર સંઘર્ષ બન્યો અખૂટ શક્તિનો સ્રોત!
જન્મથી જ નિઃસહાય આ મહિલા બીજાનો સહારો બનવાનો નિશ્ચય કરીને બેઠી. શરીરથી દિવ્યાંગ, પણ મનથી મક્કમ એવાં ૬૨ વર્ષનાં આ સન્નારી અન્યોનાં સપનાં સાકાર કરવા જહેમત ઉઠાવી રહ્યાં છે.
જડીબુટ્ટીના જાણતલ કરે છે ઉપચાર
જંગલની કીમતી વનસ્પતિથી પ્રાચીન પદ્ધતિએ આરોગ્ય સારવાર કરતા આદિવાસી વૈદું ભગતનાં નામ-કામ બહુ અજાણ્યાં નથી.એમની સસ્તી અને કારગત ઔષધિય ચિકિત્સાકળાને હવે સરકારી પીઠબળ પણ મળી રહ્યું છે.
ત્રીજી રાજકીય ઈનિંગ્સમાં બાપુ કેટલા સફળ થશે?
૮૪ વર્ષના શંકરસિંહ વાઘેલા હવે ‘પ્રજાશક્તિ ડેમોક્રેટિક પાર્ટી' નામે નવો રાજકીય પક્ષ લઈને ફરી વાર ગુજરાતના રાજકીય રણમેદાનમાં કૂદ્યા છે. બાપુનો આ રાજકીય દાવ ખરેખર છે શું?
લેભાગુ ભૂવા-તાંત્રિક હજી કેટલાને ખુવાર કરશે?
ચમત્કાર અને પરચાની વાતો પ્રસરાવી પૈસા, પદ, પ્રતિષ્ઠા અપાવવાનો તથા અસાધ્ય બીમારીની સારવાર કરી આપવાનો દાવો કરતા તાંત્રિક અને ભૂવા ગુજરાતમાં વધતા જાય છે. આવી અંધશ્રદ્ધા ડામવા કાયદો છે, તેમ છતાંય લોકો એમની જાળમાં ફસાયા જ કરે છે. હદ તો એ છે કે હમણાં આવો એક ભૂવો અમદાવાદની હૉસ્પિટલમાં એક દરદીના ‘ઈલાજ’ માટે પહોંચી ગયો!
પાનખરનું પ્લાનિંગ અને એકલતાના કિનારા
આપણે ત્યાં વૃદ્ધોની વસતિ સામાન્ય રીતે મોટી છે અને આરોગ્યસંભાળ ને સુવિધાને કારણે એમાં ઉમેરો થઈ રહ્યો છે. લોકોની આવરદા તો વધી છે, પરંતુ અનેક શારીરિક, મનોવૈજ્ઞાનિક અને સામાજિક પરિવર્તનોનો સામનો કરવો પડતો હોવાથી બધા પોતાની ભાવના અને ખુશીથી જીવી શકતા નથી. એમાંના ઘણા લોકો વૃદ્ધાવસ્થામાં એકલતા અને હતાશાનો અનુભવ કરે છે.
માનું દૂધ પણ અમૃત સમાન રહ્યું નથી!
નવજાત શિશુનો પહેલો આહાર એટલે એની જનેતાનું દૂધ. એ દૂધ જે બાળક માટે અનેક વ્યાધિ સામેનું ટૉનિક પણ છે. જો કે હવે એવો દાવો કરી શકાય એમ નથી. હવા અને પાણીમાં ઠલવાતાં વિષારી તત્ત્વો તથા કેમિકલ્સ કોઈ ને કોઈ રીતે આપણા શરીરમાં પહોંચે છે. એ પ્રમાણ એટલું વધી ગયું છે કે એનાથી તો હવે માતાનું દૂધ સુદ્ધાં અભડાઈ ગયું છે.
સંવેદનશીલ સાહિત્યકારના મનોજગતમાં ડોકિયું
સામાજિક નિસબત સાથે લલિત સાહિત્યનું સંતુલન જાળવી સાતત્યથી સર્જન કરતાં હિમાંશી શેલતને પ્રતિષ્ઠિત ‘કુવેમ્પૂ રાષ્ટ્રીય પુરસ્કાર' જાહેર થયો છે ત્યારે આ...