સોના-ચાંદીની ચમક કેમ વધી રહી છે?

છેલ્લા કેટલાક મહિનાથી આ બે ધાતુમાં તેજીની કમાલ-ધમાલ મચી છે. બન્નેની કિંમત સતત વધી રહી છે અને વર્તમાન સંજોગો એ હજી વધવાના સંકેત આપી રહ્યા છે.

- જયેશ ચિતલિયા

હિંદી ભાષામાં એક કહેવત પ્રચલિત છે, જબ ગીદડ કી મૌત આતી હૈ તો વો શહર કી ઔર ભાગતા હૈ... આર્થિક જગતમાં આ કહેવતને જરા જુદા રૂપે જોઈએ તો વૈશ્વિક સ્તરે અનિશ્ચિતતાનું અને જોખમની સંભાવનાનું વાતાવરણ વધતું જાય ત્યારે તેમ જ ગ્લોબલ કરન્સી પરનો ભરોસો ઘટવા લાગે ત્યારે વિવિધ દેશોની સેન્ટ્રલ બૅન્ક સોનું ખરીદવા દોટ મૂકે છે. છેલ્લા અમુક મહિનાઓથી સોનાના વધતા ભાવ કંઈક આવાં જ કારણ ધરાવે છે.

વાત માત્ર સોનાની નથી, બલકે આ મહિનાઓમાં ચાંદીમાં પણ ચળકાટ સતત વધી રહ્યો છે, સંભવતઃ સોના કરતાં પણ વધારે ચાંદી ચમકી રહી છે. મજાની વાત એ છે કે ચાંદીમાં ભાવ કિલોદીઠ એક લાખ રૂપિયાએ પહોંચી ગયા, જ્યારે સોનાના દસ ગ્રામના ભાવ ૭૫,૦૦૦ ઉપર જઈ આવ્યા. હજી પણ આ બન્નેમાં ભાવ વધવાના એંધાણ છે.

મુંબઈસ્થિત માર્કેટ એક્સ્પર્ટ કમલેશ કોટક ચિત્રલેખા સાથેની વાતચીતમાં કહે છે કે સોના-ચાંદીના ભાવ વધવાનાં કારણો છે ઊંચો ફુગાવો, જિયોપોલિટિકલ ટેન્શન, ઈન્ટરેસ્ટ રેટ કટની અધ્ધરતાલ સ્થિતિ અને મેક્રો-ઈકોનોમિક અનિશ્ચિતતા. ચીન, રશિયા સહિતની મોટા ભાગની સેન્ટ્રલ બૅન્કો સોનાની ખરીદી વધારી રહી છે. ડૉલર પરનો ભરોસો ઘટવા લાગતાં આ બૅન્કો સોનાની રિઝર્વ વધારી રહી છે. આ સેન્ટ્રલ બૅન્કો ડૉલરનું રિઝર્વ ઘટાડીને ગોલ્ડની વધારી રહી છે. અમેરિકાનું વધતું જતું ડેટ (કરજ) સુદ્ધાં આમાં કારણ બન્યું છે. ભારતીય રિઝર્વ બૅન્ક પણ સોનાની રિઝર્વ વધારી રહી છે.