આખ્યાન પરંપરાને જીવંત રાખવા ૭૪ વર્ષે માણભટ્ટ બન્યા આ ભાષાશિક્ષક
Chitralekha Gujarati|June 24 , 2024
આ માણસ મૂળ વ્યાકરણનો જીવ. સરકારી નિયમ મુજબ નિયત સમયે નોકરીમાંથી નિવૃત્ત થયા પછી પણ ગુજરાતી અને સંસ્કૃત ભાષાના આ ગુરુજને લોકોને સાચી જોડણી શીખવવાની જહેમત ત્યજી નહીં. બાકી હતું તે, ઢળતી ઉંમરે એમણે ‘માણ’ પર ટકોરાના ટાલે આખ્યાન પીરસવાનું શરૂ કર્યું... અને આજે, ૮૧ વર્ષની જૈફવયે પણ જ્ઞાનનો ઉજાસ આપવાનું એમનું કામ સતત ચાલુ છે.
જયેશ દવે (ભાવનગર)
આખ્યાન પરંપરાને જીવંત રાખવા ૭૪ વર્ષે માણભટ્ટ બન્યા આ ભાષાશિક્ષક

સામાન્ય કરતાં સહેજ મોટું કહી શકાય એવું અડધી બાંયનું ખમીસ, લેંઘો, રવીન્દ્રનાથ ટાગોર જેવી થોડી લાંબી દાઢી અને આંખે ચશ્માં...

૮૧ વર્ષનો આ શખસ ચૉક હાથમાં લે ત્યારે બ્લૅક બોર્ડને પણ ખબર હોય કે શુદ્ધ જોડણી માટેના અક્ષરો મંડાવાના છે. જોડણીની વાત આવે એટલે એનામાં દસકાઓ પૂર્વેનો શિક્ષકજીવ થનગનવા લાગે. વળી, આ જ વ્યક્તિ ક્યારેક પલાંઠી વાળીને એકધારી બેસી, બે કલાક સુધી માણ પર ટકોરા મારીને રાગ-રાગિની સાથે કુંવરબાઈનું મામેરું આખ્યાન પણ સંભળાવે.

જે વયવૃદ્ધ તો થયા છે, પરંતુ જ્ઞાનવૃદ્ધતાની સામે શારીરિક વય હજી પણ નાની છે એવી આ વ્યક્તિ એટલે તળાજાના ઉમાકાંત રાજ્યગુરુ.

નરસિંહ મહેતાના મોસાળ એવા તળાજામાં રહેતા અને અહીંની જ હાઈ સ્કૂલમાં સંસ્કૃત અને ગુજરાતી ભાષાના શિક્ષક તરીકે ફરજ બજાવી ૨૦૦૨માં વયનિવૃત્ત થયેલા ઉમાકાંત રાજ્યગુરુને એમનો ભાષાપ્રેમ અને પરંપરા જીવંત રાખવાના સ્વપ્નમાંથી નિવૃત્તિ ક્યાં મંજૂર હતી! વયની સાથે જ્ઞાનવૃદ્ધ ઉમાકાંતભાઈ અત્યારે માણ પર ટકોરા મારી આખ્યાન પરંપરાને જીવંત રાખી રહ્યા છે. સાથે ગુજરાતી ભાષામાં જોડણી શુદ્ધીકરણનું કામ પણ એટલી જ આત્મીયતાથી કરી રહ્યા છે.

પહેરવેશ, દેખાવ અને સ્વભાવે કોઈ સાધુપુરુષ લાગે એવા ઉમાકાંત રાજ્યગુરુ ભાવનગર જિલ્લાના તળાજા ગામની હાઈ સ્કૂલના ભાષાશિક્ષક હતા. અહીં હતા એ શબ્દ માત્ર એમની શિક્ષક તરીકેની શાળામાંની સેવા માટે જ કહી શકાય, કારણ કે ભાષાનું શિક્ષણ આપવાનું કામ તો એમણે આજે પણ છોડ્યું નથી. ૮૧ વર્ષની વયે પહોંચેલા ઉમાકાંતભાઈને આંખે દેખાવાનું સાવ ઓછું થયું છે, પરંતુ જ્ઞાનનો ઉજાસ આપવાનું કામ સતત ચાલુ છે.

શિક્ષક વળી કોઈ દિવસ નિવૃત્ત થાય ખરો?

‘હા, સરકારી નિયમ મુજબ વય થતાં એ શાળાએ ભણાવવાનું બંધ થાય, પરંતુ એનાથી કંઈ શીખવવાની અને નવું શીખતાં રહેવાની પ્રક્રિયા અટકી જતી નથી...'

This story is from the June 24 , 2024 edition of Chitralekha Gujarati.

Start your 7-day Magzter GOLD free trial to access thousands of curated premium stories, and 9,000+ magazines and newspapers.

This story is from the June 24 , 2024 edition of Chitralekha Gujarati.

Start your 7-day Magzter GOLD free trial to access thousands of curated premium stories, and 9,000+ magazines and newspapers.

MORE STORIES FROM CHITRALEKHA GUJARATIView All
નોમિનીના સરળ બનેલા નિયમ સમજી લેવામાં સાર
Chitralekha Gujarati

નોમિનીના સરળ બનેલા નિયમ સમજી લેવામાં સાર

ઈન્વેસ્ટમેન્ટમાં નોમિનીનું મહત્ત્વ વધ્યું છે, ખાસ કરીને કોવિડ બાદ આનો અહેસાસ અનેક પરિવારોને તેમ જ સરકાર અને નિયમન સંસ્થાઓને થયો છે. આર્થિક વ્યવહારો સરળ બનાવવાના ભાગ રૂપે સેબીએ આ નિયમોને વધુ હળવા અને વ્યવહારુ બનાવવાનો નિર્ણય લીધો છે, જેને સમજવા અનિવાર્ય છે.

time-read
2 mins  |
October 28, 2024
બોલો... આ રમતમાં હાર-જીત સ્પર્ધકના જ હાથમાં!
Chitralekha Gujarati

બોલો... આ રમતમાં હાર-જીત સ્પર્ધકના જ હાથમાં!

પંજા-કુસ્તી તરીકે ઓળખાતી બળાબળની સ્પોર્ટની ૧૭ દિવસની પહેલી ‘પ્રો પંજા લીગ' ગયા વર્ષે યોજાઈ ને આ વર્ષે પણ યોજાશે. આ મહિનાની ૧૯થી મુંબઈમાં એશિયન ઈન્ટરનૅશનલ કપ તથા ૨૦મીથી વડોદરાની પાદરે આવેલા પાદરામાં પંજા-કુસ્તી ચૅમ્પિયનશિપ યોજાઈ રહી છે ત્યારે જાણીએ, બાવડાંનાં બળની રમતની જાણી-અજાણી વાત.

time-read
4 mins  |
October 28, 2024
સ્ત્રી રાતના સમયે બહાર ન નીકળી શકે?
Chitralekha Gujarati

સ્ત્રી રાતના સમયે બહાર ન નીકળી શકે?

‘ઘરની આબરૂ’ માટે પુરુષો ઘરબહાર પણ સલામત વાતાવરણ નિર્માણ કરે અને પોતાનું વર્તન બદલે એ વધુ જરૂરી છે.

time-read
3 mins  |
October 28, 2024
દિવાળીમાં બનાવો સૌને ભાવતાં આ વ્યંજન
Chitralekha Gujarati

દિવાળીમાં બનાવો સૌને ભાવતાં આ વ્યંજન

બધાં પર્વોમાં શિરમોર એવો તહેવાર આવી રહ્યો છે, તમે છો તૈયાર એને સ્વાદિષ્ટ આવકાર આપવા?

time-read
3 mins  |
October 28, 2024
એ દિવસોમાં આવી ભૂખ કેમ લાગે છે?
Chitralekha Gujarati

એ દિવસોમાં આવી ભૂખ કેમ લાગે છે?

બાળજન્મ પછી પૂરતું દૂધ ન આવતું હોય તો આ ઉપાય અજમાવી શકાય...

time-read
3 mins  |
October 28, 2024
લડત પતિના હત્યારાને સજા અપાવવાની...લડત પતિની નિશાનીને જનમ આપવાની...
Chitralekha Gujarati

લડત પતિના હત્યારાને સજા અપાવવાની...લડત પતિની નિશાનીને જનમ આપવાની...

નજર સામે પતિની હત્યા થતી જોઈ આ મહિલા ઍડ્વોકેટનો ગર્ભપાત થઈ ગયો. એ પછી એની જિંદગીમાં બે જ લક્ષ્ય હતાંઃ ગુનેગારોને જેલ અને પરિવાર આગળ વધારવા એક બાળક! ‘આઈવીએફ’ ટેક્નિકની મદદ મેળવી પતિનાં જાળવી રાખેલાં સ્પર્મથી એમણે એ શક્ય બનાવ્યું.

time-read
4 mins  |
October 28, 2024
ભવ્ય ભૂતકાળના વારસાનું કરો જતન
Chitralekha Gujarati

ભવ્ય ભૂતકાળના વારસાનું કરો જતન

મહારાષ્ટ્રના દમદાર દુર્ગ મેઘરાજાએ વિદાય સાથે વેરેલાં સૌંદર્ય સાથે મહારાષ્ટ્રના ભવ્ય કિલ્લાઓની વિરાસત જોવા માટે તૈયાર છો?

time-read
1 min  |
October 28, 2024
ફૂલના ગરબા, બાધા-માનતાના ગરબા, હરખના ગરબા...
Chitralekha Gujarati

ફૂલના ગરબા, બાધા-માનતાના ગરબા, હરખના ગરબા...

નવરાત્રિમાં તો બધે ગરબા રમાય, પરંતુ ઉત્તર ગુજરાતનાં ઘણાં ગામમાં તો છેક કાળી ચૌદશ અને દિવાળી સુધી કે ક્યાંક તો ખાસ એ બે રાત્રે જ ગરબા થાય, એ પણ કાગળ કે પ્લાસ્ટિકનાં ફૂલના, ખાસ્સા વજનદાર ગરબા. એ માથે લઈને ગામની સ્ત્રીઓને ગરબે રમતી જોવી એ પણ એક લહાવો છે.

time-read
4 mins  |
October 28, 2024
એક ફોન કૉલ ને માણસ કંગાળ..
Chitralekha Gujarati

એક ફોન કૉલ ને માણસ કંગાળ..

સાઈબર ફ્રૉડની તમામ હદ વટાવી દેતી ડિજિટલ અરેસ્ટ વિક્ટિમથી લઈને કાયદોવ્યવસ્થા, સિસ્ટમને નિર્વસ્ત્ર કરી દેતી આ તે કેવી સાઈબર ઠગાઈ?

time-read
7 mins  |
October 28, 2024
પાણી ભલે ઓસરી ગયાં, પૂરની અસર વડોદરાની દિવાળી બગાડશે...
Chitralekha Gujarati

પાણી ભલે ઓસરી ગયાં, પૂરની અસર વડોદરાની દિવાળી બગાડશે...

અતિ ભારે વરસાદ અને ઉપરવાસમાં જમા થયેલું પાણી છોડવામાં થયેલી ક્ષતિએ વડોદરાને ડુબાડ્યું હતું. આટલા દિવસો પછી હજી અત્યારે પણ એનાં પરિણામ દેખાઈ રહ્યાં છે ખાલીખમ બજાર રૂપે.

time-read
4 mins  |
October 28, 2024