આ અંધારિયો કમરો તમારી આંખ ખોલશે!
Chitralekha Gujarati|July 15, 2024
અંધજનોની વ્યથા સમજવી છે? ભારત માટે નવતર કહી શકાય એવા આશરે દાયકા અગાઉ શરૂ કરવામાં આવેલા ‘વિઝન-ઈન-ધ-ડાર્ક' પ્રોજેક્ટને હમણાં મ્યુઝિયમ તરીકેની ઓળખ મળી છે અને આ એક અભ્યાસનો-સંવેદનાનો વિષય બન્યો છે.
હેતલ રાવ (અમદાવાદ)
આ અંધારિયો કમરો તમારી આંખ ખોલશે!

આ એક મોટો રૂમ છે, એમાં પ્રવેશતાં જ તમે ના, અહીંથી આગળ નહીં વધી શકાય... કહીને બહાર નીકળી જાવ તો નવાઈ નહીં. કારણ માત્ર એટલું જ હતું કે એ રૂમ અંધકારથી ભરેલો હતો. એક ક્ષણ તો જાણે આંખો જ નથી એવો અહેસાસ થાય. આ જગ્યા એટલે અમદાવાદ અંધજન મંડળ દ્વારા તૈયાર કરવામાં આવેલો વિઝન-ઈન-ધ-ડાર્ક એક પ્રોજેક્ટના ભાગ રૂપે આ રૂમ તૈયાર કરવા પાછળનો હેતુ છે લોકોને પ્રજ્ઞાચક્ષુઓની વ્યથા સમજાવવાનો.

સવારથી રાત સુધી ધમધમતી જિંદગીમાં ક્યારેય વિચાર્યું છે કે જો આપણી પાસે આંખ જ ન હોય તો જિંદગી કેવી હોત? તો કદાચ દિવસ અને રાત વચ્ચેનું અંતર જ ન હોત! આંખમાં જરા અમથી ધૂળની કણી પડે તો પણ આપણે રાડ પાડીએ છીએ તો જે લોકોનાં જીવનમાં માત્ર અંધકાર હશે એ કેવી રીતે જીવનને જોતા હશે? પોતાનાં રોજિંદાં કામ કેવી રીતે કરતા હશે? આવા અનેક વિચારોને પૂર્ણવિરામ આપે છે વિઝન-ઈન-ધ-ડાર્ક રૂમની મુલાકાત.

આ પ્રોજેક્ટ અંતર્ગત અંધજન મંડળના પ્રાંગણમાં જ એક ડાર્ક રૂમ બનાવવામાં આવ્યો છે, જ્યાં ચારેકોર અંધકાર છે. એટલો અંધકાર કે રૂમમાં પ્રવેશ્યા પછી બાજુમાં કોણ છે એ પણ જોઈ શકાતું નથી. પ્રજ્ઞાચક્ષુઓ રોજિંદી ક્રિયા કેવી રીતે કરતા હશે એ સમજાવવા માટે આ રૂમમાં એક નાનકડું વિશ્વ ઊભું કરવામાં આવ્યું છે. રૂમમાં પ્રવેશ કરતાંની સાથે જ ભગવાનનું મંદિર છે, જ્યાં જુદાં જુદાં દેવી-દેવતાની મૂર્તિ મૂકવામાં આવી છે, જેનો સ્પર્શ કરીને ભગવાનની આરાધના કરવાની હોય છે. એ ઉપરાંત, અહીં દેશના કેટલાક સ્વાતંત્ર્યસેનાનીઓ અને નેતા-સંત પુરુષોની પ્રતિમા પણ છે. ગણપતિ દાદા કેવા લાગે છે કે ગુરુ નાનકની છબિ કેવી છે, વગેરે બાબતોનો અહેસાસ સ્પર્શ અને ધ્વનિ દ્વારા કરાવવામાં આવે છે.

ડો. ભૂષણ પુનાની

જયદેવ વણકર

નેત્રહીન વ્યક્તિનાં કામની સમજણ આપવાનો આ પ્રયાસ છે.

This story is from the July 15, 2024 edition of Chitralekha Gujarati.

Start your 7-day Magzter GOLD free trial to access thousands of curated premium stories, and 9,000+ magazines and newspapers.

This story is from the July 15, 2024 edition of Chitralekha Gujarati.

Start your 7-day Magzter GOLD free trial to access thousands of curated premium stories, and 9,000+ magazines and newspapers.

MORE STORIES FROM CHITRALEKHA GUJARATIView All
લોકશાહીને ધર્મ માનતા હો તો એના નિયમ પાળો...
Chitralekha Gujarati

લોકશાહીને ધર્મ માનતા હો તો એના નિયમ પાળો...

સંસદનું વધુ એક સત્ર ઝાઝાં કામકાજ વગર પૂરું થઈ ગયું. ગૌણ મુદ્દે લડાઈ-ઝઘડા વહોરીને, એમાં સમય વેડફીને સાંસદો મહત્ત્વના પ્રશ્નો વિશે ચર્ચા કરવાનું ટાળે છે. એટલું જ નહીં, પ્રજાના પ્રતિનિધિ તરીકે સંસદભવનમાં એમના અવાજને વાચા આપવાની ફરજ પણ ચૂકી જાય છે. આમાં પછી જન સામાન્યને રાજકારણીઓ પર ભરોસો કેમ બેસે?

time-read
3 mins  |
January 06, 2025
જસ્ટ, એક મિનિટ...
Chitralekha Gujarati

જસ્ટ, એક મિનિટ...

ધીરજ અને આશાવાદીપણાનો અભિગમ આવા ઉત્સાહભંગની હાલતમાંથી ઉગારી શકે છે.

time-read
1 min  |
January 06, 2025
સંતાન હોવાં જોઈએ કે નહીં?
Chitralekha Gujarati

સંતાન હોવાં જોઈએ કે નહીં?

દિવસો એને ઘણાય અમૂલા દીધા અમે એનાથી દૂર એક ઘડી ના રહ્યા અમે સંતાન ના હોવાની પીડા એટલી ગમી સંતાનની જ જેમ ઉછેરી પીડા અમે.

time-read
2 mins  |
January 06, 2025
જલસાઘર
Chitralekha Gujarati

જલસાઘર

ભારતીય સંગીતનાં બે અણમોલ રતન ખોવાયાં...

time-read
2 mins  |
December 30, 2024
કોઈ પુરુષ નવાણીયો ન કુટાઈ જાય એ પણ જુઓ...
Chitralekha Gujarati

કોઈ પુરુષ નવાણીયો ન કુટાઈ જાય એ પણ જુઓ...

ઘરેલુ હિંસાના ઘણાખરા કેસમાં સ્ત્રી જ વિક્ટિમ હોય છે, પણ ક્યારેક આવું બને તો?

time-read
3 mins  |
December 30, 2024
બ્રેસ્ટ કેન્સરઃ જાણકાર બનો... સતર્ક રહો!
Chitralekha Gujarati

બ્રેસ્ટ કેન્સરઃ જાણકાર બનો... સતર્ક રહો!

મેનોપોઝને એક કુદરતી પ્રક્રિયા તરીકે સ્વીકારો, નહીં તો નાહકનાં દુઃખી થશો.

time-read
3 mins  |
December 30, 2024
સ્વાસ્થ્યવર્ધક છે કાળા તલનું કચરિયું.
Chitralekha Gujarati

સ્વાસ્થ્યવર્ધક છે કાળા તલનું કચરિયું.

આખા વરસની શક્તિ શરીરમાં ભરી લેવાની ઋતુ છે આ.

time-read
1 min  |
December 30, 2024
મોડર્ન ટેક્નોલોજી ને ખંતનાં વાવેતરથી લડ્યો સહળતાનો મબલક પાક
Chitralekha Gujarati

મોડર્ન ટેક્નોલોજી ને ખંતનાં વાવેતરથી લડ્યો સહળતાનો મબલક પાક

આજની યુવાપેઢી ખેતીથી દૂર ભાગી રહી છે. પરિવારનાં ખેતર સંભાળવા કોઈ જ ન હોય એવાં અનેક કુટુંબ છે ત્યારે રાજકોટની એક સ્ત્રી પચાસ વીઘાંની ખેતી સંભાળીને આજની પેઢીને નવી દિશા બતાવી રહી છે.

time-read
4 mins  |
December 30, 2024
શેતરંજની દુનિયાનો નવો સિતારો...
Chitralekha Gujarati

શેતરંજની દુનિયાનો નવો સિતારો...

ચોસઠ પ્યાદાંની દુનિયામાં માત્ર અઢાર વર્ષની વયે ડી. ગુકેશે મેળવેલી સિદ્ધિની સરાહના દુનિયાના ચેસ ચૅમ્પિયનોએ જ નહીં, પણ બીજા સેંકડો લોકોએ કરી. કેવી રીતે એણે આ લડાઈ જીતી, કોણ કોણ હતા એના સારથિ, શું હતી એની વ્યૂહનીતિ... એ જાણવું રસપ્રદ છે.

time-read
2 mins  |
December 30, 2024
સેવા-સુવિધાનો આ છે મહાકુંભ...
Chitralekha Gujarati

સેવા-સુવિધાનો આ છે મહાકુંભ...

પ્રયાગરાજ સહિતનાં રેલવેસ્ટેશનના રિ-મોડેલિંગ કરવા ઉપરાંત મુલાકાતીઓ માટે અનેક સ્થળે ટેન્ટ સિટી ઊભી થઈ રહી છે, તો આખી ‘સંગમ નારી′ ઠેર ઠેર ભીંતચિત્રોથી સજી રહી છે. શ્રદ્ધાળુઓ પ્રચારારાજમાં અનેક પ્રાચીન મંદિરનાં દર્શન કરી શકશે.

time-read
2 mins  |
December 30, 2024