મોનસૂન-પકોડાંની જુગલબંધી તુલસી ઈસ સંસાર મેં...ભાતભાતનાં ભજિયાં
Chitralekha Gujarati|July 22, 2024
દેશભરમાં ચોમાસું ધીરે ધીરે જામી રહ્યું છે ત્યારે કંદ-કાંદા-બટેટા-મરચાં, વગેરે વગેરેનાં ભજિયાં છત્રી-રેઈનકોટ જેટલાં જ અનિવાર્ય બની રહ્યાં છે. શું કારણ છે વરસતા વરસાદમાં ભજિયાં ખાવાની અદમ્ય ઈચ્છા થવાનું? ગુજરાત, મુંબઈથી લઈને દેશના વિવિધ પ્રાંતમાં મળતાં વિધવિધ ભજિયાં વિશે તમે શું ને કેટલું જાણો છો? બારીની બહાર વરસી રહેલો વરસાદ તથા મનપસંદ વરાઈટીનાં ભજિયાં માણતાં માણતાં કરીએ તૃપ્તિ આ જિજ્ઞાસાની.
કેતન મિસ્ત્રી (મુંબઈ) । હેતલ રાવ (અમદાવાદ) । દેવેન્દ્ર જાની (રાજકોટ)
મોનસૂન-પકોડાંની જુગલબંધી તુલસી ઈસ સંસાર મેં...ભાતભાતનાં ભજિયાં

આપણે ત્યાં જાતજાતના ને ભાતભાતના વિષયો પર કવિતા-ગીત-ગઝલો મળે છે, પણ ખાણી-પીણી પર કેમ નથી? અનિલ જોશીના અમર વર્ષાગીતની નાયિકા કહે છે કેઃ “પહેલા વરસાદનો છાંટો મુને વાગિયો હું પાટો બંધાવા હાલી રે…', પણ મસ્તમજાના વરસાદમાં ભજિયાંની લારીએ જતી નાયિકાની મનઃસ્થિતિ વિશે કેમ ગીત-કવિતા નથી?

ઝરમર વરસતા વરસાદમાં ગૅસ પાસે ઊભીને કડાઈમાંથી સ્વાદિષ્ટ ભજિયાંનો ઘાણવો કાઢતી ગૃહિણીના કમનીય કાંડાનું, એના કપાળ પર બાઝેલા પ્રસ્વેદના બિંદુનું વર્ણન કરતી રચના છે? હા, જ્યોતીન્દ્ર દવેએ બટાકા છોલતી પ્રિયાને કાવ્ય રચ્યું છે, તો અવિનાશ વ્યાસે અમે મુંબઈના રહેવાસી' ગીતમાં ભજિયાંનો ઉલ્લેખ કંઈ આ રીતે કર્યો છેઃ

રામા, આજે રવિવાર છે, નાટક જોવા જાશું, રાંધી નાખજે પૂરી-બટાટાં મોડાં આવી ખાશું

કાલનાં ભજિયાં તળજે વાસી, અમે મુંબઈના રહેવાસી, ઓ અમે મુંબઈના રહેવાસી.’

બ્લૅક ઍન્ડ વ્હાઈટ કાળની ફિલ્મ ‘કુંદન’નું ગીત છેઃ ‘આઓ હમારે હોટેલ મેં ઔર ચાય પીઓ જી ગરમ ગરમ બિફ્રૂટ ખાલો નરમ નરમ...' બિસ્કૂટ? ગરમ ગરમ ચાય સાથે વ્હાય નોટ ભજિયાં?

કાંદા, બટેટાં, ટમેટાં, કંદ ને વળી કુંભણિયા-ખળખળિયાં ને દાબડા... બ્રેડ પકોડાં હોય કે મીરચી વડાં... મૂળ કુળ ગમે તે હોય, અંતે તો ભજિયાં એટલે ભજિયાં. એની તોલે કંઈ ન આવે.

અને લીલી મકાઈનાં ભજિયાં, ભરેલાં મરચાંનાં ભજિયાં, મુંબઈનાં ભજિયાં-પાંઉ, કાંદાભજી, દિલ્હીનાં રામ લટ્ટુ, મિથિલા નગરીની આસપાસના વિસ્તારમાં મળતાં મિક્સ વેજિટેબલનાં બચકાં અથવા તારુઆ કે જયપુરનાં મીરચી વડાં, વગેરે વગેરે. ભજિયાંનું આપણી પાસે કલેક્શન છે એવું દુનિયામાં કોઈની પાસે નહીં હોય, બલકે જીભના જલસા આપણે ત્યાં છે એવા ક્યાંય નહીં હોય.

આ લખાય છે ત્યારે (આઠ જુલાઈએ) મુંબઈમાં મસ્તમજાનો વરસાદી માહોલ જામ્યો છે. મુંબઈગરાની તાસીર એવી છે કે ધોધમાર વરસતા વરસાદમાં બસ-ટ્રેન બંધ થઈ જશે તો ઘેર કેમ જઈશું એની ચિંતા કર્યા વગર એ ભજિયાં કે વડા–પાંઉની ફેમસ લારી પાસે ઊભો રહીને એક્સ્ટ્રા ચટણી કે એક્સ્ટ્રા મરચાં આપવાની આજીજી કરતો નજરે ચડશે.

ચોમાસામાં સૌથી પ્રિય ભજિયાં એટલે કાંદાનાં, તો ગુજરાતની બીજી સ્પેશિયાલિટી છે કારેલાંનાં ભજિયાં, કુંભણિયા તથા ખળખળિયાં.

This story is from the July 22, 2024 edition of Chitralekha Gujarati.

Start your 7-day Magzter GOLD free trial to access thousands of curated premium stories, and 9,000+ magazines and newspapers.

This story is from the July 22, 2024 edition of Chitralekha Gujarati.

Start your 7-day Magzter GOLD free trial to access thousands of curated premium stories, and 9,000+ magazines and newspapers.

MORE STORIES FROM CHITRALEKHA GUJARATIView All
ગુજરાતમાં હવે ડૉગ પકડશે દારૂ!
Chitralekha Gujarati

ગુજરાતમાં હવે ડૉગ પકડશે દારૂ!

ચોરી, લૂંટ કે મર્ડરની ઘટનાના આરોપી સુધી પહોંચવા પોલીસજવાનોની સાથે ડૉગ સ્ક્વૉડ જોવા મળે એ કોઈ નવી વાત નથી. દાયકાઓથી પોલીસતંત્ર શ્વાનને એવી તાલીમ આપે છે કે જે ગુનેગારના સગડ મેળવવામાં મદદરૂપ થાય છે. ગુજરાત પોલીસે હવે ડૉગને તાલીમ આપવામાં એક ડગલું આગળ વધીને ક્યાંય દારૂ સંતાડવામાં આવ્યો હોય એ શોધી શકે એ માટે ખાસ બે ‘આલ્કોહોલ ડિટેક્શન ડૉગ’ તૈયાર કર્યા છે.

time-read
3 mins  |
November 25, 2024
લગ્ન પછી સ્ત્રીએ કેમ નોકરી છોડવી પડે છે?
Chitralekha Gujarati

લગ્ન પછી સ્ત્રીએ કેમ નોકરી છોડવી પડે છે?

આને ‘પરણવાની સજા’ કહો કે બીજું કંઈ, આ છે તો હકીકત અને આંકડા પણ એમ જ બોલે છે.

time-read
3 mins  |
November 18, 2024
અવગણવા જેવી નથી આ વ્યાધિ
Chitralekha Gujarati

અવગણવા જેવી નથી આ વ્યાધિ

ગર્ભાવસ્થામાં એનિમિયા સ્ત્રી ઉપરાંત ગર્ભસ્થ શિશુના સ્વાસ્થ્ય સામે જોખમ ઊભું થાય એ પહેલાં ચેતી જાવ...

time-read
3 mins  |
November 18, 2024
મહેમાનો માટે બનાવો ટાફ્ટ બ્સ્ટેિબલ બિરયાની
Chitralekha Gujarati

મહેમાનો માટે બનાવો ટાફ્ટ બ્સ્ટેિબલ બિરયાની

દિવાળીમાં બહારના નાસ્તા અને તેલવાળો ખોરાક ખાઈને કંટાળી ગયા છો?

time-read
2 mins  |
November 18, 2024
પોતાના ઘરમાં જ નહીં, અન્ય હિલાનાં જીવનમાં પણ ફેલાવી... સફળતાની મીઠાશ!
Chitralekha Gujarati

પોતાના ઘરમાં જ નહીં, અન્ય હિલાનાં જીવનમાં પણ ફેલાવી... સફળતાની મીઠાશ!

સ્વભાવે અંતર્મુખી એ મહિલા ઈન્ટિરિયર ડિઝાઈનર તો બની, પરંતુ લોકોનાં ઘરને સજાવવાને બદલે ઘરેથી રસોઈકળાથી નાની સ્ટાર્ટ-અપ કંપની શરૂ કરી અન્ય મહિલાનાં જીવન સજાવ્યાં. આ અમદાવાદી માનુનીની ચૉકલેટ્સનો સ્વાદ દેશ-વિદેશની દાઢે વળગ્યો છે.

time-read
3 mins  |
November 18, 2024
વીરપુરથી કોચી સુધી જલારામજયંતીની ધૂમ
Chitralekha Gujarati

વીરપુરથી કોચી સુધી જલારામજયંતીની ધૂમ

ખાસ્સી ગુજરાતી વસતિ ધરાવતા કોચીના ‘મિની હરિદ્વાર' સમા મટનચેરી વિસ્તારનું જલારામ ધામ.

time-read
1 min  |
November 18, 2024
હાથી આપણો મિત્ર છે, આપણેય એના સાથી બનવું પડશે...
Chitralekha Gujarati

હાથી આપણો મિત્ર છે, આપણેય એના સાથી બનવું પડશે...

વનવગડામાં પણ માણસજાતનો કોઈ એક દોસ્ત વસતો હોય તો એ છે ગજરાજ. જંગલી જીવોમાં સૌથી વધુ સમજદાર અને સૌથી વધુ સંવેદનશીલ એવા હાથીભાઈ સાથે માણસોનો નાતો આમ તો બહુ જૂનો છે, આપણે હાથીની પૂજા પણ કરીએ છીએ, પરંતુ હમણાં હમણાં હાથી અને માનવ વચ્ચે ઘર્ષણના અનેક કિસ્સા બની રહ્યા છે.

time-read
5 mins  |
November 18, 2024
જીવતેજીવ શ્રદ્ધાંજલિ જીવનને સાફ રીતે જોવાનો પ્રયાસ
Chitralekha Gujarati

જીવતેજીવ શ્રદ્ધાંજલિ જીવનને સાફ રીતે જોવાનો પ્રયાસ

સામાન્ય રીતે આપણે આપણા મૃત્યુની વાત કરવાનું ટાળીએ છીએ, પણ અમુક ‘સાહસિક’ લોકો એવી વાતોને તંદુરસ્તીના સ્તરે લઈ જતા હોય છે. પોતાના મૃત્યુનો વિચાર એ કદાચ સૌથી સકારાત્મક વિચાર છે.

time-read
5 mins  |
November 25, 2024
સમસ્યા અનિવાર્ય છે, દુઃખી થવું વૈકલ્પિક છે!
Chitralekha Gujarati

સમસ્યા અનિવાર્ય છે, દુઃખી થવું વૈકલ્પિક છે!

હિતકારી આશાવાદ આશાવાદ એટલે ઉપરવાળો સૌ સારાં વાનાં કરશે એવી અપેક્ષા નહીં, પણ એવો વિશ્વાસ કે આપણે પ્રયાસ કરીશું તો સૌ સારાં વાનાં થશે. આશાવાદી હોવું એટલું સરળ નથી જેટલું આપણે માનીએ છીએ. હકારાત્મક વિચારો હોવા એ આશાવાદ નથી. આશાવાદનો સંબંધ કર્મ સાથે છે.

time-read
2 mins  |
November 18, 2024
જસ્ટ, એક મિનિટ...
Chitralekha Gujarati

જસ્ટ, એક મિનિટ...

રોજિંદી જિંદગીમાં માણસ કોઈ બાબતની મજા માણે કે કોઈ પરિસ્થિતિથી ડરે એની પાછળ એનું જે કન્ડિશનિંગ-જે તે સ્થિતિ સાથે એને ભૂતકાળમાં થયેલા કોઈ અનુભવને કારણે એની માનસિકતાનું ઘડતર થયું હોય એ જવાબદાર હોઈ શકે છે.

time-read
1 min  |
November 18, 2024