હમ તિરંગા ગાડ દેંગે આસમાનોં પર!

ઑપરેશન વિજયની સ્વર્ણજયંતી હિંદુસ્તાન કો નાઝ હોગા હમ દીવાનોં પર... પચ્ચીસ વર્ષ પહેલાં પાકિસ્તાનની દગાખોરીનો આપણા શૂર સિપાઈઓએ જડબાંતોડ જવાબ આપ્યો એની સ્વર્ણજયંતી ૨૬ જુલાઈએ દેશભરમાં ઊજવાશે. કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશ લડાખના કારગિલ જિલ્લાની દ્રાસ નગરીમાં ભારતીય સેના દ્વારા બનાવવામાં આવેલું વિજય સ્મારક હવે દેશના પર્યટનસ્થળની યાદીમાં ઉમેરાયું છે. ઉમ્બંગ ઘાટીઓની શૃંખલાથી બનેલો કારગિલ જિલ્લાનો એક અનોખો ઈતિહાસ છે, ભૌગોલિક વિશેષતા તથા પોતીકી સંસ્કૃતિ છે.

- કેતન મિસ્ત્રી (મુંબઈ) । દેવેન્દ્ર જાની (રાજકોટ)

ચિત્રલેખાના આ પત્રકાર તથા એના જેવા અનેક લોકો માટે કારગિલ વૉર મેમોરિયલ એ તીર્થસ્થળ છે, જ્યાં જઈને માથું નમાવવું, થોડી વાર મૌન બેસીને આપણી છાતી પહોળી બનાવનાર શૂરવીરોનાં સ્મરણ કરવાં, યુદ્ધની અથથી ઈતિ માહિતી આપતી તકતી, ફોટોગ્રાફ્સ નિહાળવા, વગેરે ભક્તિથી વિશેષ બીજું કંઈ નથી.

જેમ કે આયખાના આઠ દાયકા પૂર્ણ થઈ ગયા હોવા છતાં કારગિલનું નામ પડતાં જ રાજકોટના જયંતીભાઈ કાલરિયાની આંખોમાં ચમક આવી જાય છે. હજી બે મહિના પહેલાં, ૮૧ વર્ષની વયે એ લેહ-લડાખનો પ્રવાસ ખેડીને આવ્યા. એ ચિત્રલેખાને કહે છેઃ ‘અગાઉ હું કશ્મીર ગયો હતો, પરંતુ કારગિલ-લેહ પહેલી વાર જોયાં. મારે ખાસ તો વૉર મેમોરિયલ જોવાની ઈચ્છા હતી. ગયા મહિને (૨૧ જૂને) અમે વૉર મેમોરિયલ પહોંચ્યા. એ સ્થળના તરંગ જ કંઈ જુદા છે. રાષ્ટ્રધ્વજ, બોફર્સ તોપ, શહીદ જવાનોની તસવીરો, જ પ્રતિમા જોઈ અમે વીર જવાનોને બે હાથે સલામી આપી. ખરેખર, ઈન્ડિયન આર્મીએ આ વૉર મેમોરિયલ બનાવીને શહીદ વીર જવાનોને અમર કર્યા છે. દરેક દેશવાસીઓએ કારગિલ જઈને મેમોરિયલ જોવું જોઈએ.’

કારશિલ યુદ્ધ સ્મારક, શહીદ વીર જવાનોની તકતીઓ, પેન્ગોંગ લેક, બૌદ્ધ મઠ: લેહ-લડાખમાં કુદરતી સૌંદર્ય ઉપરાંત ઍડવેન્ચર-ઈતિહાસ-અધ્યાત્મથી લઈને આકાશદર્શન, વિન્ટર ગેમ્સ, શૉપિંણ બધું જ છે.

૧૯૮૯માં ગુજરાતમાં કોંગ્રેસ સરકાર દરમિયાન સહકાર મંત્રી રહી ચૂકેલા જયંતીભાઈ કાલરિયા ઉમેરે છે કે અમે મિત્રોએ કારગિલ વૉર મેમોરિયલમાં રાષ્ટ્રગીત ગાઈને જયઘોષ કર્યો. વળી, અમે ત્યાં ગયા એ જ દિવસે આંતરરાષ્ટ્રીય યોગ દિવસ હોવાથી નજીકમાં યોગાસન કર્યાં. અત્યારે મારી ઉંમર છે ૮૧ વર્ષ. કારગિલ-દ્રાસ સેક્ટર ૧૦,૮૦૦ ફૂટની ઊંચાઈ પર હોવાથી ત્યાં હવા પાતળી થઈ જાય છે. મેં જરૂરી દવા સાથે લીધી હતી, પરંતુ સદ્ભાગ્યે એ લેવાની જરૂર ન પડી. અમને સૂચના આપવામાં આવી હતી એમ, કારગિલ સેક્ટરમાં પહોંચ્યા બાદ શરીરને શ્રમ ન પડે એ માટે જરૂર પૂરતું જ બોલવાનું રાખ્યું હતું એટલે ૮૦ વર્ષે પણ કોઈ મુશ્કેલી ન પડી. વૉર મેમોરિયલની મુલાકાત એ મારા જીવન નો સૌથી યાદગાર અનુભવ રહ્યો.