કથાકારના સંકલ્પથી પથરાળ જમીનમાં શોભતું વન

અમરેલીના એક ગામની ભાગોળે મહાદેવ મંદિર નજીક બિલ્વપત્રનાં વૃક્ષનું જંગલ ઊભું થયું છે. શિવભક્તિ સાથે પર્યાવરણનું રખોપું કરવાના વિચારનો આ છે સુભગ સમન્વય.

- દેવેન્દ્ર જાની (રાજકોટ)

ભગવાન શિવની આરાધનામાં રુદ્રાક્ષ જેટલું જ મહત્ત્વ બિલ્વપત્રનું છે. શિવપુરાણમાં બિલ્વપત્રનો મહિમા બહુ વિસ્તૃતપણે વર્ણવવામાં આવ્યો છે. બિલ્વપત્રનું વૃક્ષ હોય છે એ સ્થળને તીર્થ સમાન ગણવામાં આવ્યું છે.

ઠેર ઠેર બાંધકામને કારણે આજે શહેરોમાં તો ઝાઝાં ઝાડ જોવા મળતાં નથી. ત્યાં બીલીપત્ર કે બિલ્વપત્રના ઝાડની તો વાત જ ક્યાં કરવી? હવે તો ગામડાંગામમાં સુદ્ધાં નવા રસ્તા કે બીજાં કોઈ વિકાસકાર્યના નામે ઝાડ કપાઈ રહ્યાં છે. એ વચ્ચે ક્યાંકથી કોઈએ પોતાના ગામમાં બે-પાંચ-દસ કે પચાસ નહીં, પણ પચાસ હજાર વૃક્ષો વાવ્યાં હોવાના વાવડ આવે તો કેવું સારું લાગે!

આજે વાત કરવી છે સૌરાષ્ટ્રમાં પથરાળ અને બંજર કહી શકાય એવી જમીન પર ઊભા થયેલા ઘટાદાર વનની. એ પણ માત્ર બિલ્વપત્રનાં વૃક્ષોનું જંગલ!

ત્રિદલં ત્રિગુણાંકારમ ત્રિનેત્રં ચ ત્રયાયુધમ, ત્રિજન્મ પાપસંહારામ્ એકબિલ્વે શિવાર્પણ... પુરાણોમાં બિલ્વપત્રનો મહિમા વર્ણવવામાં આવ્યો છે અને એમાં કહેવાયું છે કે ત્રણ પાનવાળું એક બિલ્વપત્ર જો ભગવાન શિવજીને ચડાવવામાં આવે તો ત્રણ જન્મનાં પાપનો નાશ થાય છે. બિલ્વપત્રને સાક્ષાત્ શિવસ્વરૂપ માનવામાં આવે છે. જે કોઈ શ્રદ્ધાળુ ભોલેનાથને બિલ્વપત્ર અર્પણ કરી આરાધના કરે તો એમની મનોકામના પૂર્ણ થાય છે.

કેટલાક લોકો ત્રણ પાનવાળા બીલીપત્રને શંકરની ત્રણ આંખ (ત્રિનેત્ર) ગણે છે, કોઈ એને બ્રહ્મા, વિષ્ણુ અને મહેશ એ ત્રિદેવ સાથે સાંકળે છે તો કોઈ વળી સત્ત્વ, રજસ અને તમસ એ ત્રિગુણ સાથે જોડે છે.