પીટીએસડીઃ ઝટ પીછો ન છોડે એવી વ્યાધિ

કોઈ મોટા આઘાતને પગલે આવતી આ બીમારી ઊંઘ હરામ કરી નાખે એ પહેલાં...

- ડૉ. અપર્ણા દેશમુખ

૨૦ વર્ષની ચાર્મી નામ પ્રમાણે જ એકદમ ચાર્મિંગ. બધાને ગમી જાય એવો સદા હસતો ચહેરો. જો કે એક ઘટના પછી એના મોં પરની ખુશી જાણે કાયમ માટે ગાયબ થઈ ગઈ. માતા-પિતા સાથે કારમાં મુસાફરી કરતી વખતે એના પરિવારનો ગંભીર અકસ્માત થયો. એની માતા મૃત્યુ પામી તો પિતાને ગંભીર ઈજા થઈ હતી. ચાર્મીને પણ હાથમાં ફ્રેક્ચર થયું હતું.

અકસ્માત પછી ચાર્મી ઉદાસ રહેવા લાગી. એની જીદને કારણે બધાં કારમાં ફરવા નીકળ્યાં હતાં. અકસ્માત અને માતાના મોત માટે એ પોતાની જાતને ગુનેગાર માનવા માંડી. કૉલેજમાં એનું મન ન લાગતું. એને અકસ્માતનાં સપનાં આવ્યાં કરતાં. કાર ચલાવવાનું તો દૂર, હવે એમાં બેસવાનો પણ એને ડર લાગતો. રસ્તા પર કોઈ બીજાનો એક્સિડન્ટ જોઈને એને પરસેવો વળી જતો. એક સંબંધી ચાર્મીને તબીબ પાસે લઈ ગયા. નિદાન? ચાર્મીને પોસ્ટ ટ્રોમેટિકસ્ટ્રેસ ડિઑર્ડર (પીટીએસડી)નાં લક્ષણો છે.

પીટીએસડી એક પ્રકારની માનસિક બીમારી છે, જે આઘાતજનક ઘટનાનો અનુભવ કરવાથી થાય છેઃ જાતીય શોષણ કે હુમલો, અકસ્માત કે બીજી દુર્ઘટના, ઘરેલુ હિંસા, યુદ્ધ કે કુદરતી આફતો અથવા વ્યક્તિના જીવનને જોખમમાં મૂકનારી અન્ય પરિસ્થિતિ. આ ઘટનાઓમાં દરદી પોતે ક્યાં તો મુખ્ય પીડિત હોઈ શકે, ઘટનાનો એક ભાગ હોઈ શકે કે પછી માત્ર ઘટનાનો સાક્ષી.