ડિયર નૅચર,
મહારાષ્ટ્રના ગોંડ આદિવાસીઓમાં એક પ્રથા છે. નવાં નવાં પરણેલાં યુગલ હોય એ જોડાજોડ રહે અને આકાશ ભણી નજર કરે. એમણે તારાની એક જોડ શોધવાની. બહુ મજાની આ પ્રથા છે, પણ એ હવે ખતરામાં છે, કારણ કે આકાશ જ હવે એટલું ચોખ્ખું રહ્યું નથી. મુન્નાભાઈ એમબીબીએસ ફિલ્મનો સર્કિટનો ડાયલોગ યાદ કરો. આકાશ તરફ જોઈ સર્કિટ છૂટાછવાયા તારલાઓમાં પિતા અને ચાચુને ઓળખે છે, પણ માની વાત આવે છે ત્યારે કહે છેઃ મા નહી દિખતી. ભાઈ, મુંબઈ મેં CCC બઢ ગયા હૈ...
વાત સાવ સાચી છે. રાત્રે આકાશમાં જોઈએ તો હવે તારા સ્પષ્ટ નજરે પડતા નથી. એનું એકમાત્ર કારણ છે પ્રકાશનું પ્રદૂષણ.
પ્રકાશનું પ્રદૂષણ? કોઈને પણ આવો પ્રશ્ન પૂછો તો એમને આશ્ચર્ય થાય, પણ આ વાસ્તવિકતા છે. આજના આધુનિક સમયની આ વાસ્તવિકતા છે. આપણે પ્રકાશનો એટલી હદે બેફામ ઉપયોગ કરવા લાગ્યા છીએ કે એને કારણે પક્ષીઓ જ નહીં, આપણી જિંદગી પર સુદ્ધાં એની અસર થવા લાગી છે. દુનિયાભરમાં એ વિશે વિજ્ઞાનીઓ સંશોધન કરી રહ્યા છે. એમાંથી ઘણાએ પ્રકાશના પ્રદૂષણ સામે લાલબત્તી ધરવી પડી છે. એક સંશોધન કહે છે કે લાલ રંગનો પ્રકાશ ઓછું પ્રદૂષણ ફેલાવે છે. એ કારણે દુનિયાના કેટલાક દેશોમાં જાહેર રસ્તા પર સ્ટ્રીટ લાઈટનો પ્રકાશ સફેદ કે પીળો નહીં, પણ લાલ જોવા મળી રહ્યો છે. નેધરલૅન્ડ્સ (હોલૅન્ડ)ના ન્યુરૂપ શહેરમાં બધે રસ્તા પર લાલ લાઈટ છે અને એ દુનિયાનું સૌથી પહેલું આવું શહેર બની ગયું છે. આ લાઈટ ઓછું ઉત્સર્જન કરે છે.
યાદ કરો, તારા દેખાય એવું ચોખ્ખું આકાશ છેલ્લે તમે ક્યારે જોયું હતું?
This story is from the October 07, 2024 edition of Chitralekha Gujarati.
Start your 7-day Magzter GOLD free trial to access thousands of curated premium stories, and 9,000+ magazines and newspapers.
Already a subscriber ? Sign In
This story is from the October 07, 2024 edition of Chitralekha Gujarati.
Start your 7-day Magzter GOLD free trial to access thousands of curated premium stories, and 9,000+ magazines and newspapers.
Already a subscriber? Sign In
ઈન્ફોર્મેશન ઈ ઓવરલોડઃ આપણે જાણકાર મૂર્ખ બની રહ્યા છીએ...
સમાચાર ચૅનલો, સોશિયલ મિડિયા, સિરિયલો અને ફિલ્મોનું કામ લોકોને ચોંકાવવાનું છે. લોકો ચોંકે તો એમાં વધુ ચોંટે. લોકો વધુ ચોંટે તો ઍડ્વર્ટાઈઝમેન્ટ્સ વધુ આવે. આપણા ચોંકવા અને ચોંટવા પાછળ અર્થશાસ્ત્ર કામ કરે છે. આપણે ચોંકવાને બદલે વિચાર કરતાં થઈએ એમાં આ ‘અર્થશાસ્ત્રી’ને રસ નથી.
આ તો બકરું કાઢતાં ઊંટ પેસી જવાનું છે!
કશ્મીર મુદ્દે ભારતની પડખે ઊભા રહેનારા ગણ્યાગાંઠ્યા મુસ્લિમ દેશોમાંના એક એવા સિરિયામાં સત્તાપલટો થયો છે. વર્ષો સુધી એક પરિવારે એની જોહુકમીથી તાબામાં રાખેલી પ્રજા અત્યારે તો ઉન્માદે ચડી છે, પણ ‘અલ-કાયદા’ જેવી જડ માનસિકતા ધરાવતા સંગઠન પાસેથી સિરિયન નાગરિકો શું અપેક્ષા રાખી શકશે?
જસ્ટ એક મિનિટ...
ખરેખર, આપવાનો આનંદ (joy of giving) એ કોઈ પણ માણસની સર્વશ્રેષ્ઠ અનુભૂતિ છે.
લૂંટવા માટે બધા તૈયાર છે
લૂંટાવે છે બે હાથે, એ ઈશ્વર લૂંટી ગયા અકબંધ રાખી ખોળિયું જીવતર લૂંટી ગયા મારી કને જે કંઈ હતું, મારું સ્વમાન માત્ર વીંટી’તી એક માત્ર એ, ચાદર લૂંટી ગયા.
કેવી હશે અમેરિકાની સંભવિત વેપારનીતિ અને એની અસર?
વરસ ૨૦૨૪ પૂર્ણતાના આરે છે ત્યારે આપણી નજર આવતા વરસ પર હોય એ સહજ છે. એમાંય વિશેષ ધ્યાન અમેરિકા અને પ્રમુખ ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પ પર હશે. આ વખતે ટ્રમ્પ કંઈક વિશેષ આક્રમકતા સાથે સત્તા પર આવ્યા છે અને એમની નવી નીતિની અસર વિશ્વ-વેપાર પર થવાની શક્યતા ઊંચી છે, જેમાં ભારત માટે ક્યાંક ચિંતા અને ક્યાંક રાહતની ધારણા પણ છે.
બિઝનેસમાં સેફ રહેવું હોય તો એક રહો...
પ્રાચીન ભારતમાં શ્રેષ્ઠી તરીકે ઓળખાતા સનાતની વેપારીઓનો વિશ્વ-વેપારમાં ૩૫ ટકા હિસ્સો હતો, જે કાલાંતરે ઘટીને એક ટકો થઈ ગયો. વૈશ્વિક વેપારમાં ચીન છવાતું ગયું અને વેપાર-ધંધા કરતી પરંપરાગત હિંદુ જ્ઞાતિના પ્રતિભાસંપન્ન યુવાનો મલ્ટિનૅશનલ કંપનીઓના કર્મચારી બનવા માંડ્યા. આ વાસ્તવિકતા વચ્ચે ૧૪ વર્ષ પહેલાં સ્થપાયેલી ‘વર્લ્ડ હિંદુ ઈકોનોમિક ફોરમે’ દુનિયાઆખીના હિંદુ ધંધાર્થી, આન્ત્રપ્રેન્યૉર્સ, ઉદ્યોગપતિ વચ્ચે સાથ-સહકાર વધારવાનું કામ સફળતાથી કર્યું છે.
સ્ત્રીને માતા બનાવતા આ કૌભાંડની જાણ છે તમને?
સંતાનવિહોણી મહિલા અપમાનથી બચવા અજાણતાં અંધશ્રદ્ધાનો આશરો લે ત્યારે...
રોનોર્મલ યુટેરાઈન બ્લીડિંગઃ ચાલીસીની સમસ્યા
પંદરથી પચાસ સુધીની કોઈ પણ સ્ત્રીને આ પીડા થઈ શકે, પણ મેનોપોઝ નજીક આવે એમ એની શક્યતા વધે છે.
શિયાળામાં માણો, લાજવાબ સ્વાદની મજા
ઠંડી જામવામાં છે ત્યારે કરકરી લીલવાની કચોરીની લહેજત લેવા જેવી છે.
આ ગુજ઼રાતી અભિનેત્રી તો છે ખરી નીલમ
ફિલ્મકલાકારોની અંગત જિંદગીમાં ડોકિયું કરીએ તો સમજાય કે એમનાં સંઘર્ષ, સપનાં અને આવશ્યકતા આપણા જેવા કૉમન મૅનથી કંઈ બહુ જુદાં હોતાં નથી. અમદાવાદમાં એક વિધવાની ચારમાંથી સૌથી નાની દીકરી જીદ કરીને ઑડિશન આપવા માટે દૂરના સ્થળે ચાલીને ગઈ. કામ મળે તો પરિવારને આર્થિક ટેકો રહે એ ગણતરી. કામ મળ્યું પણ ખરું અને એ દીકરીએ અભિનયની દુનિયામાં નવાં કીર્તિમાન પણ રચ્યાં.
