કોના પર વિજય મેળવશો?

નિચોવી હૃદય જિંદગીને મેં રંગી હવે મા તું હૈયાવગી લાગવાની વિજય મેળવ્યો આસુરી વૃત્તિ પર મેં કરી રોજ આરાધના મેં ભવાની.

- હિતેન આનંદપરા

દશેરાનું પર્વ એટલે અશુભ પર શુભનો જય અને અસત્ય પર સત્યનો વિજય, આપણી ભીતર પણ આ દ્વંદ્ર ખેલાતું હોય છે. શાળામાં દયારામનું લોચન-મનનો ઝઘડો કાવ્ય ભણવામાં આવતું હતું. એમાં નંદકુંવર સાથે પ્રીતની શરૂઆત કોણે કરી એ બાબતે મન અને નયન વચ્ચે ઝઘડો થાય છે.

ભક્તિમાર્ગનો આ ઝઘડો વ્યવહારજગતમાં મન અને હૃદય વચ્ચે થતો રહે છે. ચંચળ અને ચાલાક મન સ્વાર્થ તરફ દોરે છે, જ્યારે હૃદયનો ઝોક પરમાર્થ તરફ હોય છે. આખી જિંદગી અટક્યા વગર ધબક્યા કરતું હૃદય સંદેશ આપે છે કે શરીરના બધા અવયવ સારી રીતે કામ કરતા રહે એ માટે એક અવયવે નેતૃત્વ લેવું જ પડશે અને રાત-દિવસ જોયા વગર કામ પણ કરવું પડશે. આકરી ભૂમિકા નિભાવવાની હોવા છતાં કુદરતે હૃદયને કુમળું બનાવ્યું છે.