సంబురాల 'సద్దుల బతుకమ్మ

ప్రపంచంలోనే ఎక్కడా లేని, కనీ వినీ ఎరుగని విధంగా ప్రకృతి పూల బతుకమ్మ పండుగను తెలంగాణలోనే జరుపుకోవడం విశేషం.

- డా॥ ఓరుగంటి సరస్వతి

ప్రపంచంలోనే ఎక్కడా లేని, కనీ వినీ ఎరుగని విధంగా ప్రకృతి పూల బతుకమ్మ పండుగను తెలంగాణలోనే జరుపుకోవడం విశేషం. తరతరాలుగా పెద్దలిచ్చిన ఆనపాస్తుల్ని దాచిపెట్టుకొని, ముందు తరాల (మరోవంశం ) వారికి అందించడమే ఆనవాయితీ అనుకుంటాం కానీ అది తప్పేమో అనిపిస్తుంది. ఎందుకంటే సంపద కంటే సంస్కృతి గొప్పది. సంస్కృతిలోనే జీవన విలువలు దాగున్నాయి. అటువంటి విలువల్ని ప్రకృతితో మమేకమై జరుపుకునే ప్రతీ పండుగలోనూ ఉంటుంది. ఇటువంటి సంస్కృతి, సంప్రదాయాలకు పల్లెలు ఆలవాలమని చెప్పొచ్చు. ప్రతీ పండుగ ఆచారాలు, సంస్కృతిని ప్రతిబింబిస్తూ, ప్రకృతి అనే శక్తికి భక్తి అనే ఆచారంతో ప్రజలందరినీ రక్షించమనే వేడుకోలు విన్పిస్తుంది.  పిల్లలు, పెద్దలు, కలిసి మెలసి, ఆడుతూ, పాడుకునే ప్రకృతి పూలపండుగ 'బతుకమ్మ'. మహాలయ అమావాస్య మొదలు తొమ్మిది రోజులు భక్తితో గౌరవమ్మకు మహిళలు చేసే పండుగ. ఆశ్వయుజ మాసంలో ప్రకృతంతా పచ్చదనంతో పుడమిపై నిండు ముత్తైదువులా కొలువై ఉంటుంది. రంగు రంగుల పువ్వులతో భూమి ఇంద్రధనస్సు చీరను చుట్టుకొన్నట్లు ఉండడం విశేషం. తెలంగాణలో పల్లెపల్లెనా చిన్నా పెద్దా తేడా లేకుండా బతుకమ్మ పండుగను జరుపుకోవడం ఆది నుండి వస్తున్నది. ముఖ్యంగా మహిళలు, ఆడపిల్లలు ఎంత దూర ప్రాంతంలో ఉన్నా ఈ పండుగకి తమ పుట్టింటికి వస్తారు. మెట్టినింట్ల ఎన్ని బాధలున్నా, కొంత విడుపుగా తల్లిగారింటికి వచ్చి బంధువులను, స్నేహితులను, ఊరిని చూసుకొని ముచ్చటించుకునే ఆటపాటల పూల పండుగ. బతుకమ్మ తొమ్మిది రోజుల స్త్రీల పండుగ. ఆశ్వయుజ మహాలయ అమావాస్యతో 'ఎంగిలిపూలు' పేరుతో మొదలై దుర్గాష్టమినాటి బతుకమ్మ, ఐదో రోజు అట్ల బతుకమ్మ, ఆరో రోజు అలిగిన బతుకమ్మ, ఏడో రోజు వేపకాయల బతుకమ్మ, ఎనిమిదో రోజు వెన్నెముద్దల బతుకమ్మ, తొమ్మిదో రోజు సద్దుల బతుకమ్మ.