Hazır giyimden gıdaya, e-ticaretten AVM’ye pek çok farklı oyuncuyu bünyesinde barındıran organize perakende sektörü 2 trilyon TL’yi aşan cirosuyla Türkiye ekonomisinin lokomotiflerinden biri. 2024 yılında perakende sektörü, küresel ekonomideki dalgalanmaların ve yerel faktörlerin bir araya gelmesiyle oldukça hareketli bir dönem geçirdi. Yüksek enflasyon ve artan maliyetler, turist sayılarındaki düşüşler, perakende sektöründe dengelerin bozulmasına neden oldu. Bu zorluklara rağmen, dijitalleşme sürecindeki hızlanma, e-ticaret tarafında büyümeyi tetikledi. Perakendeciler, değişen tüketici davranışlarına uyum sağlamak için omni-channel stratejilerini güçlendirmeye odaklandı. Yapay zeka ve veri analitiği gibi teknolojileri iş süreçlerine ekleyen perakendeciler kişiselleştirilmiş müşteri deneyimlerine yönelerek farklılaşmaya çalıştı.
KİRA ARTIŞLARI SORUNU
Gıda dışı perakende sektörü için 2024’ün ilk yarısı genel olarak verimli geçti. Ancak temmuzdan itibaren adet satışlarında hem aylık hem de yıllık bazda gerilemenin olduğu bir döneme girildi. Kasım ayında indirimler ve aralıkta yılbaşının etkisiyle piyasa hareketlense de ekonomi yönetiminin enflasyonla mücadele çerçevesinde aldığı önlemler talebin daralmasında etkili oldu. Maliyet ve kira artışları 2024’te sektörün gündemini meşgul etti. Sabit kiralar son üç yılda dört kat arttı. Ciro kirası da eklendiğinde inanılmaz bir artış ortaya çıktığını söyleyen Birleşmiş Markalar Derneği Başkanı (BMD) Sinan Öncel, “10 uzama yılını dolduran kontratlarda mülk sahibinin ‘sebepsiz fesih’ hakkı bulunuyor. Mülk sahibi, bahsettiğimiz aşamaya gelindiğinde yüzde 500’e varan fahiş kira artışı talebinde bulunabiliyor. AVM’ler bu işin belki sadece yüzde 1’ini oluşturuyor. Cadde mağazaları, ofisler, OSB’lerdeki atölyeler, fabrikalar, depolar, antrepolar kısaca tüm kiralanabilir alanlarla ilgili bir sorundan bahsediyoruz” diyor.
Bu hikaye Ekonomist dergisinin Aralık 22 2024 sayısından alınmıştır.
Start your 7-day Magzter GOLD free trial to access thousands of curated premium stories, and 9,000+ magazines and newspapers.
Already a subscriber ? Giriş Yap
Bu hikaye Ekonomist dergisinin Aralık 22 2024 sayısından alınmıştır.
Start your 7-day Magzter GOLD free trial to access thousands of curated premium stories, and 9,000+ magazines and newspapers.
Already a subscriber? Giriş Yap
Değişen dinamiklere uyum dönemi
Değişen iş gücü dinamiklerine uyum sağlayan insan kaynakları departmanlarının 2025 yılı gündeminde ücret politikaları, esnek çalışma, yapay zeka, yetenek yönetimi ve hibrit çalışma gibi başlıklar olacak.
İhracat kayıplarını 2025'te telafi edecek
2024 yılını olumsuz koşullara rağmen yaklaşık 30,5 milyar dolarlık ihracatla tamamlayan kimya sektörü 2025'te hedef büyüttü. 700 bin kişiye istihdam sağlayan sektör, faaliyete girecek Kimya Teknoloji Merkezi ile 2025'te 35 milyar dolarlık ihracat hedefliyor.
2025 sektör için zorlu bir yıl olabilir
2024 yılında yüksek enflasyon, dolar bazında yüksek fiyatlar ve turist sayılarındaki düşüş gibi sorunlarla mücadele eden perakende sektörü için 2025 de kolay bir yıl olmayacak. Sektör, dijitalleşmeye yatırım yapmaya ve verimlilik projelerine odaklanacak.
Yılın ikinci yarısında hareket bekleniyor
Gayrimenkul sektörü, ekonomide sıkılaştırma politikalarına ve gayrimenkul, yüksek kredi faiz oranlarına rağmen 1,4 milyona yaklaşan konut satışı ile 2024'ü hareketli geçirdi. 2025 yılının ikinci yarısında kredi musluklarının açılmasıyla 1,3 milyon konut satışı bekleniyor.
2025'te tüm gözler fiyat artışında olacak
Tarım ve hayvancılık sektörü savaş, enflasyon ve kuraklığın da etkisiyle fiyat artışlarından en çok etkilenen alan olurken, gözler 2025 yılına çevrildi. Her ne kadar beklentiler iyimser olsa da enflasyon dinamikleri gıdada fiyat artışlarının gelecek yıl da devam edeceğini gösteriyor.
Kurulu güçte yenilenebilir enerjinin payı artıyor
115 bin MW'i bulan Türkiye'nin enerji kurulu gücünde 2025'te 7 bin MW'ı aşan kapasite artışı planlanıyor. Kurulu gücün yüzde 55'inin yenilenebilir kaynaklardan karşılandığı sektörde, önümüzdeki dönemde de büyümenin temiz enerjiden gelmesi bekleniyor.
Sektör 1 milyon barajına oturdu
Otomotiv sektörü 2024 yılını 2023 yılına paralel yaklaşık 1,2 milyon adet seviyesinde tamamladı. Kredi maliyetleri ve matrah oranlarına dikkat çeken sektör temsilcileri, bu olumsuz etkilere rağmen sektörün artık 1 milyon adetler seviyesine oturduğunu söylüyor.
"Neoliberal dönem bitiyor 2025 belirsizliklerle geliyor"
Ekonomide yaşanan güç kaymasını neoliberal dönemin bitişi olarak yorumlayan Siyaset Bilimci Soli Özel, \"Dünya 2025 yılına siyaset ve ekonomide belirsizliklerle giriyor\" diyor. Özel, yeni bir dünya savaşı ihtimalini de düşük buluyor.
"Kritik kurumların itibarı yasalarla yükseltilmeli”
2025'te enflasyonun kontrol altına alınabilmesi için ekonomi ile ilgili kritik kurumların itibarını güçlendirecek yasal düzenlemelere ihtiyaç olduğunu belirten Prof. Dr. Hakan Kara, \"Bu durumda, 2026'dan itibaren bir çıkış döneminin yaşanması mümkün” diyor.
“Enflasyonun nedenini azaltacak reformlar yok"
2025'e girerken Türkiye'de hala maliye politikalarının para politikalarını desteklemekten uzak olduğunu vurgulayan Koç Üniversitesi Ekonomi Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Selva Demiralp, \"Enflasyonun yapısal nedenlerini azaltacak reformlar maalesef yok\" diyor.
