મધ્ય ગુજરાતમાં બેઠકો પ્રમાણે મુદ્દાઓ ચાલશે?

ગુજરાત વિધાનસભાની ચૂંટણીમાં જેમ શહેર વિસ્તારોની બેઠકો મહત્ત્વ ધરાવે છે એ રીતે મધ્ય ગુજરાતની બેઠકો પણ ભાજપ-કોંગ્રેસ બન્ને માટે નિર્ણાયક બની રહેશે. વળી, આ વખતે ત્રીજો પક્ષ પણ પ્રવેશ્યો હોવાથી ભાજપ-કોંગ્રેસ બન્ને પોતપોતાની બેઠકો કઈ રીતે સાચવશે એ જોવું રસપ્રદ બની રહેશે.

- દિલીપ ગોહિલ

૧૯૯૦થી ગુજરાતમાં ભાજપના ઉદયની શરૂઆત થઈ ગઈ હતી. સમગ્ર ગુજરાતમાં ૨૬.૭ ટકા મતો સાથે ૬૭ બેઠકો મળી હતી. ૧૯૯૫માં સીધા જ ૪૨.૫ ટકા મતો અને ૧૨૧ બેઠકો મળી ગઈ હતી. ૧૯૯૮માં ફરીથી ચૂંટણી આવી ત્યારે રાજપાને કારણે ૪ બેઠકો ઘટી હતી, પરંતુ મતો વધીને ૪૪.૮ ટકા થયા હતા. તે પછી આવ્યું ૨૦૦૨નું વર્ષ અને ભાજપના મતોની ટકાવારી ૪૯.૮ ટકા થઈ ગઈ.

અડધોઅડધ મતદારોનું સમર્થન મેળવી શકનાર પક્ષ લાંબો સમય મજબૂત રહે તે સમજી શકાય તેવી વાત છે.

ગુજરાતમાં સમગ્ર રીતે ભાજપ અને કોંગ્રેસની સ્પર્ધાની આપણે ચર્ચા કરતા રહીએ છીએ, પણ દરેક ચૂંટણીમાં એક કે બે પ્રદેશોનાં પરિણામો પણ અગત્યનાં બની જતાં હોય છે. એ સંદર્ભમાં આપણે યાદ કરવું પડે કે ૨૦૧૭માં સૌથી વધુ ચર્ચા સૌરાષ્ટ્રની થઈ, કેમ કે કોંગ્રેસને અહીં ૧૫ બેઠકોના ફાયદા સાથે જોરદાર સફળતા મળી હતી.

સૌરાષ્ટ્ર ભાજપનો ગઢ ગણાતો રહ્યો હતો, પ્રથમ મુખ્યપ્રધાન કેશુભાઈ પટેલ પણ સૌરાષ્ટ્રમાંથી આવ્યા હતા અને સૌરાષ્ટ્રમાં જ બોટાદ અને માણાવદરથી પાયો નખાયો હતો. રાજકોટમાં તે પાયા પર ઇમારત ચણાવા લાગી હતી અને ધીમે ધીમે બીજા જિલ્લાઓમાં પણ ભાજપ આગળ આવ્યો.

સૌરાષ્ટ્ર માટે ભાજપનો ગઢ એવો શબ્દ વપરાય છે તે રીતે મધ્ય ગુજરાત માટે પણ તે શબ્દ કોંગ્રેસ માટે વપરાતો રહે છે. જોકે સીમાંકન પછી મધ્ય ગુજરાતમાં બેઠકો વધીને ૬૧ થઈ અને અમદાવાદ તથા વડોદરા શહેરી વિસ્તારોની બેઠકો હિન્દુત્વના કારણે ભાજપ માટે સૉલિડ બેઠકો બની પછી સમગ્ર રીતે મધ્ય ગુજરાતનું ચિત્ર બદલાયું.

પરંતુ મધ્ય ગુજરાતમાં પણ ત્રણ પેટા વિભાગો પડી શકે છે. અમદાવાદગાંધીનગરનો પટ્ટો અને તેની સાથે વડોદરાને જોડીએ તો શહેરી બેઠકોનો એક વિશાળ પટ્ટો. ત્યાર બાદ મધ્ય પ્રદેશની સરહદે આવેલી ગોધરા, દાહોદ અને પંચમહાલની આદિવાસી બેઠકો અને ત્રીજો એક વિભાગ એટલે મધ્ય ગુજરાતમાં પણ મધ્ય એવો આણંદ-ખેડાનો પટ્ટો.

ગુજરાતમાં કોંગ્રેસને સૌથી જંગી લીડ અપાવનાર માધવસિંહ સોલંકી અને તેમના પરિવારનો આ ગઢ. તેમના સસરા ઈશ્વરસિંહ ચાવડા, ચાવડાના પૌત્ર અમિત ચાવડા આજે પણ કોંગ્રેસને અહીં સાચવીને બેઠા છે. ભરતસિંહ સોલંકીને પક્ષે હાલમાં નિષ્ક્રિય રાખ્યા છે, પરંતુ બે વખત લોકસભા જીતનારા ભરતસિંહે ૨૦૦૭માં પ્રદેશ પ્રમુખ તરીકે મધ્ય ગુજરાતમાંથી કોંગ્રેસની સાત બેઠકો પરત મેળવી હતી.