કોંગ્રેસના ચૂંટાયેલા પ્રમુખ ખડગે સામેના પડકારો

એક ચૂંટાયેલા પ્રમુખ તરીકે મલ્લિકાર્જુન ખડગે પોતાની આગવી પ્રતિભા અને આગવું વ્યક્તિત્વ કેટલી હદે વિકસાવી શકે છે અને કોંગ્રેસને સંગઠનાત્મક સ્તરે તેનો કેટલો ફાયદો થઈ શકે છે

- ચાણક્ય

આખરે બાવીસ વર્ષ પછી દેશના સૌથી જૂના રાષ્ટ્રીય રાજકીય પક્ષ કોંગ્રેસના પ્રમુખ પદની ચૂંટણી યોજાઈ અને આ ચૂંટણીમાં મલ્લિકાર્જુન ખડગે ભારે બહુમતીથી ચૂંટાઈ આવ્યા. દેશના સ્વાતંત્ર્ય આંદોલનમાં અગ્રણી ભૂમિકા ભજવનાર રાજકીય પક્ષમાં વર્ષો સુધી બલકે દાયકાઓ સુધી રાષ્ટ્રીય પ્રમુખની તેમ જ સંગઠનાત્મક સ્તરે કોઈ પણ હોદ્દેદારની ચૂંટણી ન યોજાય એ તેને માટે યોગ્ય નહોતું. કોંગ્રેસના ટીકાકારો અવારનવાર આ મુદ્દે કોંગ્રેસને ભીંસમાં લેતા હતા. લોકતંત્રને વરેલા દેશમાં તમામ રાજકીય પક્ષોમાં આંતરિક લોકશાહી હોય એ આદર્શ સ્થિતિ ગણાય, પરંતુ દેશના મોટા ભાગના રાજકીય પક્ષો આવી ચૂંટણી નિયમિત રીતે યોજતા નથી. અનેક રાજકીય પક્ષોમાં તેના સભ્યપદની વ્યવસ્થા પણ અવ્યવસ્થિત હોય છે. મોટા ભાગના પ્રાદેશિક પક્ષો પારિવારિક પક્ષો બનીને રહી ગયા છે. તેના પ્રમુખો વારસાગત રીતે નક્કી થતા રહે છે. લોકતાંત્રિક દેશની વ્યવસ્થામાં આ એક મોટી ક્ષતિ ગણાવી જોઈએ. વિચિત્રતા એ છે કે ચૂંટણી પંચ પણ રાજકીય પક્ષોમાં આંતરિક લોકશાહીનું ચુસ્ત રીતે પાલન થાય અને હોદ્દેદારોની ચૂંટણી થાય એવો આગ્રહ રાખતું નથી. જોકે, રાજકીય પક્ષોની માન્યતા આપતી વખતે તેના બંધારણ ચૂંટણી પંચ સમક્ષ રજૂ થાય છે, પરંતુ કેટલા રાજકીય પક્ષો આ બંધારણ પ્રમાણે વર્તતા હશે તે સવાલ છે.