કચ્છના ઐતિહાસિક પુલો મરમ્મતની રાહમાં

રાજાશાહી વખતમાં બનેલા ઘણા પુલો કચ્છમાં અત્યાર સુધી વપરાતા હતા. મોરબીમાં બનેલી દુર્ઘટના પછી ભુજનો અંદાજે ૧૫૦ વર્ષ જૂનો કૃષ્ણાજી પુલ અને ૧૩૯ વર્ષ પહેલાં બંધાયેલો માંડવીનો રૂક્માવતી પુલ બંધ કરી દેવાયા છે. જોકે આ ધરોહર સમા આ પુલને બંધ કરવાના બદલે તેનું સ્ટ્રક્ચરલ ટેસ્ટિંગ થાય અને જરૂરી રિપેરિંગ કરીને તેને ફરી ઉપયોગમાં લેવાય તેવું કચ્છની જનતા ઇચ્છે છે.

- સુચિતા બોઘાણી કનર

મોરબીની ગોઝારી પુલ દુર્ઘટનામાં ૧૨૫થી વધુ નિર્દોષ લોકોએ જાન ગુમાવ્યા પછી જાણે વહીવટી તંત્ર સફાળું જાગ્યું હોય તેમ કચ્છમાં રાજાશાહી જમાનાના પુલો બંધ કરાવી દીધા છે. જ્યારે દેશમાં અંગ્રેજો શાસન કરી રહ્યા હતા ત્યારે કચ્છમાં જાડેજા વંશનું રાજ હતું. ભારતને સ્વતંત્રતા મળ્યા પછી કચ્છ રાજ ભારતમાં ભળ્યું હતું. કચ્છના રાજવીઓએ લોકોની સુખાકારી માટે જે પગલાં લીધા હતા તેમાં નદીઓ અને તળાવો પર બનાવેલા પુલો ખૂબ મહત્ત્વના હતા. તેમાં પણ માંડવીનો રૂક્માવતી પુલ અને ભુજનો કૃષ્ણાજી પુલ અત્યાર સુધી વાહનવ્યવહાર માટે વપરાતા હતા. એક સદીથી વધુ જૂનો માંડવીનો પુલ અને દોઢ સદી પૂરી કરવા તરફ આગળ વધી રહેલો ભુજનો પુલ લોકોના હૃદયમાં અનેરું સ્થાન ધરાવે છે. મોરબીની દુર્ઘટનાના પગલે આ બંને પુલો વાહનો અને રાહદારીઓ માટે બંધ કરી દેવાયા છે. આ પુલોના વહેલી તકે સ્ટ્રક્ચરલ ટેસ્ટિંગ કરાવીને જો તે હજુ પણ ઉપયોગમાં લઈ શકાય તેવા હોય તો જરૂરી મરમ્મત કરીને ખુલ્લા મૂકવા અથવા જો જોખમી બને તેવા હોય તો તેને ઐતિહાસિક ધરોહર તરીકે જાળવવાની માગ લોકો ઉઠાવી રહ્યા છે. પ્રવાસીઓને મન કચ્છ અનોખું આકર્ષણ હોવાથી દેશ-વિદેશના પ્રવાસીઓ કચ્છમાં મોટી સંખ્યામાં આવે છે. ત્યારે રાજાશાહી જમાનાના પુલોની જાળવણી કરીને તેનું પ્રવાસન માટે મહત્ત્વ વધે તેવા પ્રયત્નો કરવા આવશ્યક છે.