પાષાણ નદીના નાભિ પદ્મ

સર્જનહારે આ સૃષ્ટિ રચી, માનવે રચ્યા સંસાર, આ દુનિયા એટલે કુતૂહલની વણથંભી વણજાર, અચરજનો લખલૂટ ખજાનો, આ ખજાનો ખૂલશે દર અઠવાડિયે.. ‘અભિયાન’ના પાને, મળતાં રહીશું.

- પ્રિયંકા જોષી

પિઠોરાના ચિત્રકાર પરેશભાઈ રાઠવા

જમીન ફાડીને એ જાતને ખીલવી શક્યા છે તેવા અનેક અનિશ્ચિતતા અને અગવડ ભરેલા જે જીવન પ્રવાહમાં ખુદનું સુકાન શોધી લેનાર આ લોક આપણી વચ્ચે જ વસે છે. કમનસીબી એ છે કે આપણને તેની પ્રતીતિ ત્યારે જ થાય છે જ્યારે તેમને આપણે કોઈ મંચ પર ઊભેલા જોઈએ છીએ. ખરેખર તો આ માત્ર તેમનું સન્માન નથી, એથી વિશેષ તેમણે આત્મસાત કરેલા માનવધર્મનું સન્માન છે.

કેન્દ્ર સરકારે વર્ષ ૨૦૨૩ માટે ૧૦૬ પદ્મ પુરસ્કારોની જાહેર કરેલી. સૂચિમાં સામેલ જાણ્યાઅજાણ્યા નામમાં ૮ ગુજરાતી નામ ઝળક્યા છે. ૭૮ વર્ષ પહેલાં શરૂ થયેલી આ પ્રથાના અનુક્રમે અત્યાર સુધીમાં ૪૮ ભારત રત્ન, ૩૨૫ ૫દ્મ વિભૂષણ, ૧૨૮૭ પદ્મ ભૂષણ અને ૩૨૨૫ પદ્મશ્રી ઍવૉર્ડથી દેશના શ્રેષ્ઠ નાગરિકોનું સન્માન થયું છે.

સુપ્રસિદ્ધ સ્થપતિ બાલકૃષ્ણ દોશીને પદ્મ વિભૂષણ અને લોકપ્રિય બ્રાન્ડ ‘રસના’ના સ્થાપક આરીઝ ખંભાતાને પદ્મશ્રી અર્પણ થતાં એમને ખરા અર્થમાં શ્રદ્ધાંજલિ અર્પણ થઈ છે. પશુ ચિકિત્સા પર પ્રખર સંશોધન કરનાર પ્રો. ડૉ. મહેન્દ્ર પાલને પણ પદ્મશ્રીનું બહુમાન મળ્યું છે. જોવામાં આવ્યું છે કે છેલ્લાં ૮-૧૦ વર્ષોમાં પદ્મશ્રી પુરસ્કારોની યાદી આભમાં ચમકતાં સિતારાથી જ નહીં, પણ માટી સાથે જોડાયેલા માનવોથી સમૃદ્ધ બની છે, વધુ વાસ્તવિક બની છે. આજે એ જ માનવોની વાત માંડવી છે, જેમણે કીર્તિ કે પદક મેળવવાની એષણા સેવ્યા વિના પોતાનાં કર્મને જ ધર્મ બનાવ્યો છે અને વાસ્તવની ભૂમિ પર નક્કર કામ કર્યાં છે.

છોટાઉદેપુરના નાનકડા કવાંટ ગામના ધૂળિયા રસ્તા પર પિતા અને અન્ય વડીલ ‘પિઠોરા’ની જોડાજોડ ‘બાળ લખારા' તરીકે ભીંતે પિઠોરા ચિતરવા જતાં પરેશભાઈને બાળપણના એ સમયે કદાચ એવી ખબર પણ નહીં હોય કે તેઓ પોતાના નાનકડા હાથથી વર્ષોથી ચાલી આવતી કલા સંસ્કૃતિના ધબકાર ઝીલી રહ્યા છે. આદિવાસી સમાજમાં જન્મેલો, ઉછરેલો અને પોતાની સંસ્કૃતિને ચાહતો દરેક જણ જાણેઅજાણે જ એ લોકસંસ્કૃતિનો સંવાહક બને છે.