શ્રીરામની જન્મ તારીખ કઈ છે?

ખગોળ વિજ્ઞાન માત્ર એક એવી પ્રણાલી છે જેમાં વિશ્વનાં અને કોઈ પણ કાળ દરમિયાનનાં તથ્યો અને વિચારોમાં મહત્તમ સામ્યતા તથા એકરૂપતા જોવા મળે છે. નક્ષત્રો - તારાઓની સ્થિતિમાં હજારો વર્ષોમાં ન બરાબર પરિવર્તન થાય છે. કોઈક મોટી ખગોળીય ઘટનાઓ છે, જેની પૅટર્નનું પુનરાવર્તન પણ હજારો વર્ષમાં ન બરાબર થાય છે

- મૌલિક ભટ્ટ

શ્રીરામનો જન્મ એટલે ચૈત્ર માસની નવમી તિથિ. રામનવમીના દિવસે આપણે સર્વે શ્રીરામની આરાધના કરીએ છીએ. પ્રશ્ન એ થાય છે કે શ્રીરામનો જન્મ કેટલા સમય પહેલાં થયો હતો? ચોક્કસ કયા વર્ષમાં શ્રીરામનો જન્મ થયો હતો? આપણે સૌ આજે વિક્રમ સંવત ૨૦૭૯ અને ૨૦૨૩CE(કૉમન એરા)માં છીએ. શ્રીરામ જન્મ સંબંધિત સંવતનો કોઈ ઉલ્લેખ પ્રાપ્ત થતો નથી.

સ્વાભાવિકપણે મહર્ષિ વાલ્મીકિ કૃત રામાયણને શ્રીરામના જન્મ સંબંધિત જાણકારી માટે સૌથી વધારે પ્રમાણભૂત અને વિશ્વસનીય સ્રોત તરીકે ગણી શકાય. મહર્ષિ વાલ્મીકિ કૃત રામાયણના પણ આજે ઘણાં સંસ્કરણ પ્રાપ્ત છે. મહર્ષિ વાલ્મીકિ કૃત રામાયણની ક્રિટિકલ એડિસન ૧૦ લિપિઓની ૨૦૦૦થી વધુ હસ્તપ્રત સૂક્ષ્મ પરીક્ષણ અને ખૂબ જ સાવધાનીપૂર્વક સમીક્ષા કરીને ૨૪ વર્ષના પરિશ્રમ દ્વારા તૈયાર થયેલી છે. જેથી, શ્રીરામના જન્મવર્ષ સંબંધિત સમગ્ર સંશોધન માટે મહર્ષિ વાલ્મીકિ કૃત રામાયણ – ક્રિટિકલ એડિસનને મુખ્ય સ્રોત તરીકે આધાર રાખ્યો છે.

ખગોળ વિજ્ઞાન માત્ર એક એવી પ્રણાલી છે જેમાં વિશ્વનાં અને કોઈ પણ કાળ દરમિયાનનાં તથ્યો અને વિચારોમાં મહત્તમ સામ્યતા તથા એકરૂપતા જોવા મળે છે. નક્ષત્રો - તારાઓની સ્થિતિમાં હજારો વર્ષોમાં ન બરાબર પરિવર્તન થાય છે. કોઈક મોટી ખગોળીય ઘટનાઓ છે, જેની પૅટર્નનું પુનરાવર્તન પણ હજારો વર્ષમાં ન બરાબર થાય છે. આધુનિક ખગોળ વિજ્ઞાન અને પ્રાચીન ખગોળશાસ્ત્ર બંને માં ખૂબ જ અને મહત્તમ સામ્યતા જોવા મળે છે. સૌથી મહત્ત્વનું કે સમય માપન માટે પ્રાચીન કે આધુનિક કાળમાં ખગોળનો જ ઉપયોગ થાય છે. મહર્ષિ વાલ્મીકિ કૃત રામાયણમાં દર્શાવેલી ખગોળીય બાબતોના આધારે શ્રીરામના જન્મથી રાજા રાવણના વધ બાદ અયોધ્યા પુનરાગમન સુધીના તમામ પ્રસંગોનું વર્તમાન કૅલેન્ડર પ્રમાણેની તારીખો અને ચોક્કસ વર્ષ સાથેનું સંશોધન ૧૩ વર્ષના પરિશ્રમ દ્વારા પ્રાપ્ત થયું છે જેને શ્રીરામ – કોસ્મોલોજિકલ ટાઇમલાઇન પુસ્તક સ્વરૂપે પણ પ્રગટ કરેલું છે.