સળગતું ફ્રાન્સ, ડેમોગ્રાફિક ડિવિડન્ડ, અસંતુલનની એંધાણી

નિવૃત્તિની વય વધારવાના ફ્રાન્સના નિર્ણયથી એવો અર્થ પ્રગટ થાય છે કે ત્યાંના ઉંમરવાન નાગરિકે હજુ વધારે વર્ષ પ્રોડક્ટિવ બનીને દેશના વિકાસમાં યોગદાન આપવાનું છે

- સ્પર્શ હાર્દિક

સ્વતંત્રતા, સમાનતા અને બંધુત્વ : આ ત્રણ આદર્શો જેનો નારો બનેલા એ અઢારમી સદીના અંતિમ દાયકામાં થયેલી ક્રાંતિએ ફ્રાન્સમાં આકાર લીધો હતો. ત્યારથી જ ફ્રાન્સની જનતા પોતાના હકો માટે ઉગ્ર રીતે લડી લેવામાં માનનારી હોવાની માન્યતા દૃઢ થઈ અને આજે બે સદી પછી પણ ફ્રાન્સમાં આકાર લઈ રહેલી ઘટનાઓ દર્શાવે છે કે એણે પોતાનો મિજાજ ખોયો નથી. સુંદરતા, પ્રેમ અને આગવી આધુનિક સંસ્કૃતિના પ્રતીક સરીખા આ દેશનાં સુંદર દશ્યો જોવા ટેવાયેલી ઘણાની આંખો ત્યાંના રસ્તાઓ પર ફાટી નીકળેલી હિંસા જોઈને જરાક વિચલિત જરૂર થઈ જાય. વિરોધનો વિષય છે પેન્શન અને નિવૃત્તિની વયને લગતો મહત્ત્વનો બંધારણીય સુધારો. ત્યાંના વૃદ્ધો ૬૨ની વયે નિવૃત્ત થવાને બદલે હજુ બે વર્ષ કામ ક૨શે એવો કાયદો સ્પષ્ટ રીતે એમને પેન્શન મેળવવા માટે બે વર્ષ મોડા હકદાર બનાવે છે. આ બે વર્ષ દરમિયાન જે-તે પદ ખાલી ન થાય એટલે લાયકાત ધરાવતા યુવકો માટે ત્યાર પૂરતી રોજગારીની તકો ઘટી જવા પામે એટલે બેરોજગારી સહન કરી રહેલા યુવાનો પણ પરિવર્તનના વિરોધમાં છે. કિંતુ આ પ્રશ્ન ફક્ત આટલા પૂરતો જ સીમિત નથી. વૃદ્ધો અને યુવાનો જે પ્રશ્નના મૂળમાં છે, એમાં વધારે ઊંડા ઊતરીએ તો આગળ જતા આ કેવી મોટી સમસ્યા બની શકે એનું આછું-પાતળું ચિત્ર દેખાય છે.