મેં ઔર મેરા પ્રવાસ

હું માનું છું કે હું આવીશ, તો આ પ્રવાસ મારા માટે જેટલો યાદગાર બની રહે, એના કરતાં અનેકગણો યાદગાર તમારા માટે પણ બની શકે છે, એનો મને પૂરો વિશ્વાસ છે

- હર્ષદ પંડ્યા ‘શબ્દપ્રીત’

પ્રવાસ દરમિયાન કુદરતી સૌંદર્ય તો માણવા મળતું જ હોય છે, પણ સાથે-સાથે કુદરતે સર્જેલાં માનવસૌદર્યો પણ માણવા મળતાં હોય છે. આનો અર્થ એ થયો કે જે લોકો ખરેખર સૌંદર્યના ચાહકો કે સૌંદર્યના આરાધકો હોય છે એવા લોકો જ પ્રવાસમાં જોડાતા હોય છે. જોકે આ પૂર્ણસત્ય નથી, અર્ધસત્ય છે. કેટલાક પ્રવાસીઓ એવાય હોય છે કે જેમને કુદરતી કે પ્રાકૃતિક સૌંદર્ય સાથે સ્નાનસૂતકનોય સંબંધ ન હોય! આવા લોકોને એક જ ચિંતા હોય છે કે પ્રવાસમાં જમવાનું કેવું હશે? ઘર જેવું પૌષ્ટિક તો મળશે ને? તો કેટલાક ભોજનપ્રિય પ્રવાસવીરોને ચિંતા તો આવી જ હોય છે કે પ્રવાસમાં ભોજન કેવું મળશે? જો ઘર જેવું જ મળશે તો પ્રવાસનો હેતુ, પ્રવાસનો આનંદ જ મરી જશે.

અમુક જ પ્રવાસીઓ એવા હોય છે જેઓ ‘જીવ્યા કરતાં જોયું ભલું’ એ સૂત્રમાં માનતા હોય છે. આમ તો મને ક્યારેય કોઈ સવાલ પેદા થતો જ નથી, કેમ કે હું એ વૈજ્ઞાનિક સત્યને સ્વીકારું છું કે જેમની પાસે સક્રિય દિમાગ હોય એને જ નાના-મોટા સવાલો પેદા થતા હોય, પણ ક્યારેક ક્યારેક વરસના વચલા દા'ડે મને એકાદ સવાલનો સણકો ઊપડતો હોય છે. આનો અર્થ એ થયો કે, વાહ.. આપણી પાસે, આઇ મીન, મારી પાસે દિમાગ જેવું કંઈક તો છે! એ વિના કંઈ સવાલ પેદા થતો હોય? દિમાગ સક્રિય છે કે નિષ્ક્રિય એ મહત્ત્વનું નથી. મહત્ત્વનું એ છે કે મારે પણ એક દિમાગ છે!

પ્રવાસ કરનારાના અને પ્રવાસ આયોજકના કયા કયા અને કેવા કેવા પ્રવાસિક હેતુઓ હશે એ વિશે હું પ્રવાસચિંતન કરતો’તો ને ત્યાં જ મોબાઇલ રણક્યો. પૂછપરછ કર્યા પછી જાણ્યું કે કોઈ પ્રવાસ આયોજકનો ફોન હતો.

હમણાં ‘ટૂર્સ ઍન્ડ ટ્રાવેલ્સ' કંપનીના એક ઑર્ગેનાઇઝરને મળવાનું થયું. આમ તો હું લાંબા કે ટૂંકા પ્રવાસો બહુ કરતો નથી. સ્વભાવ પહેલેથી જ પરોપકારી, એટલે પ્રવાસનું આયોજન કરનારને કોઈ દિવસ તકલીફમાં નહીં મૂકવો એ જ મારો આદર્શ. પણ વિધાતાએ જેમના યોગમાં આવવાનું લખ્યું હોય એના યોગમાં આપણે આવવું જ પડે છે, આપણાથી એમાં લેશમાત્ર ફેરફાર થઈ શકતો નથી. એમ કેટલાક પ્રવાસ આયોજકોના નસીબમાં હું લખાયો હોઉં એટલે મારે પ્રવાસમાં જોડાવું પડતું હોય છે. વન-વે લવની જેમ ક્યારેક નસીબ પણ વનવેમાં માનતું જ હશેને, એ વિના આવું થોડું બને?