૨૮ ટકા GST ઓનલાઇન ગેમિંગનો મૃત્યુઘંટ વગાડશે?

ઓનલાઇન ગેમિંગ ‘ટેક્સ હેવન’ દેશોમાં માન્ય છે એ સાચું, પરંતુ મોટા ભાગના દેશો તેની તરફેણમાં નથી. આ બધા દેશો પોતપોતાની રીતે તેને નિયંત્રણમાં લાવવા ઇચ્છે છે

જીએસટી કાઉન્સિલે ૧૧ જુલાઈએ ઓનલાઇન ગેમિંગ, કસીનો અને હોર્સ રેસિંગ પર સમાન રીતે ૨૮ ટકા જીએસટી વસૂલ કરવાનો નિર્ણય કર્યો છે. સરકારે જોકે એવી સ્પષ્ટતા કરી છે કે તેનો ઉદ્દેશ ઓનલાઇન ગેમિંગ ઉદ્યોગને નુકસાન પહોંચાડવાનો નથી. આમ છતાં ઓનલાઇન ગેમિંગ કંપનીઓ તેનાથી સાવધ થઈ ગઈ છે. કંપનીઓના ધીમા વિરોધના સૂર વચ્ચે આ ટૅક્સ સામે કાનૂની લડાઈની તૈયારીઓ કંપની કરી રહી છે.

કસીનોમાં ચીપ્સની ખરીદ કિંમત પર, હોર્સ રેસિંગમાં ખેલાડીએ લગાવેલી સંપૂર્ણ રકમ પર અને ઓનલાઇન ગેમિંગમાં ખેલાડીએ દાવ પર મૂકેલી સંપૂર્ણ રકમ પર આ ટૅક્સ લાગશે. સરકાર આ કરવેરાની જોગવાઈના અમલ માટે જીએસટી સંબંધી કાનૂનમાં સુધારો કરશે. અત્યારે લોટરી વગેરેમાં તે અમલી છે. હવે તેમાં ઓનલાઇન ગેમિંગ વગેરેનો સમાવેશ કરાશે. જીએસટી કાઉન્સિલની બેઠકમાં અનેક રાજ્યોના નાણાપ્રધાનોએ ખાસ કરીને બાળકોમાં વધતાં જતાં ઓનલાઇન ગેમિંગના વ્યસન અંગે ચિંતા વ્યક્ત કરી હતી. નિર્મલા સિતારામને સ્પષ્ટ કર્યું છે કે ઉદ્યોગને ખતમ કરવાનો અમારો ઇરાદો નથી. નૈતિકતાના ધોરણે ચર્ચા થઈ હતી અને આ રમતોને પ્રોત્સાહન પણ ન મળવું જોઈએ એવું વિચારાયું હતું. આ નિર્ણયમાં તમામ રાજ્યોના નાણાપ્રધાનો સહભાગી છે.

ઓનલાઇન ગેમિંગ, કસીનો વગેરે અંગે વિચારણા કરવામાં પ્રધાનોના એક જૂથની રચના કરવામાં આવી હતી. તેનો અહેવાલ જૂન ૨૦૨૨માં આવ્યો હતો. આ જૂથે ૨૮ ટકા જીએસટીની ભલામણ કરી હતી. ગેમ ઑફ સ્કિલ કે ચાન્સ જેવી પ્રવૃત્તિ માટે કોઈ ભેદભાવ રાખવામાં ન આવે એવી ચર્ચા થઈ હતી. ગોવા સરકારની કેટલીક રજૂઆત પછી આ રિપોર્ટની સમીક્ષા કરવાનો નિર્ણય કરાયો હતો. એ પછી ગત વર્ષે જુલાઈ, સપ્ટેમ્બર અને નવેમ્બરમાં પ્રધાનોના જૂથની ત્રણ બેઠકો યોજાઈ હતી. આમ પુખ્ત વિચારણાને અંતે આ નિર્ણય લેવાયો હોવાનું સરકારનું કહેવું છે. ઓનલાઇન ગેમિંગ કંપનીઓના સંચાલકોએ સરકારના નિર્ણયને અત્યંત કમનસીબ ગણાવ્યો છે. કેટલાકે આ કરભારણથી ઓનલાઇન ગેમિંગ ઉદ્યોગનું ધોવાણ થઈ જશે અને અસંખ્ય લોકો બેકાર બની જશે એવી દહેશત વ્યક્ત કરી છે. જોકે આ પ્રત્યાઘાત અતિશયોક્તિપૂર્ણ હોવાનું માનવામાં આવે છે. વાસ્તવમાં આટલી તીવ્ર અસર થવાની શક્યતા નથી.