સૃષ્ટિનો સર્જનહાર તો બધે વસે છે, તો મંદિર કેમ?

આપણે એ યાદ રાખવું જોઈએ કે આપણાં પૌરાણિક મંદિરો એ માત્ર હરવા-ફરવા જવાનાં સ્થળો નથી, એ સનાતન ચેતનાનાં કેન્દ્રો છે.

- મિલી મેર

હાલ રોજ આપણી આસપાસ સમાચારોમાં, સોશિયલ મીડિયામાં કે આડોશ પડોશમાંય મંદિરની-રામમંદિરની વાત અવિરત કાને પડતી રહે છે. આ વચ્ચે એક ફ્રેન્ડની ટીનેજર દીકરીએ મને પૂછ્યું, ‘માસી, તમે જ કહો છો કે ભગવાન તો બધે હોય... તો મંદિર કેમ?’ આ પ્રશ્ન ક્યારેક ને ક્યારેક આપણને સૌને થયો છે! મેં પણ બાળપણમાં કોઈવાર આ પ્રશ્ન નાનીને કર્યો હતો. જવાબમાં નાનીએ બહુ સરસ સમજાવેલું, ‘જો, હવા પણ બધે જ છે છતાં તું અને હું અત્યારે પંખા નીચે કેમ બેઠા છીએ? કેમ કે પંખા નીચે આપણને વધુ હવાનો અનુભવ થાય છે અને ગરમી લાગતી નથી. કંઈક એમ જ ભગવાન બધે છે જ, પણ આપણે મંદિરમાં જઈએ છીએ ત્યારે એ વધુ અનુભવાય છે.’ નાની યાદ આવ્યા તો આ વાતમાં એ પણ યાદ આવે કે કોઈ કોઈ મંદિર વ્હાલા સ્વજનના ઘર જેવા લાગવા લાગે છે, જેમ કે સોમનાથ મંદિર એવું લાગે જાણે આપણા કોઈ વડીલ કે મોભીનું ઘર. દ્વારિકાનું જગત મંદિર એવું લાગે જાણે કોઈ એવા પરમસાથીનું ઠેકાણું કે જેની આગળ હૈયું ખોલીને બધું કહી શકાય. દક્ષિણ ભારતમાં મંદિરોને ‘રાજાનું ઘર’ કહેવામાં આવતું. એકવાર કાશી-બનારસ પર એક શૉ જોતી હતી તો એમાં એક વ્યક્તિએ એક અદ્ભુત વાક્ય કહ્યું કે,