નાયકોના નાયક એવા વિનાયક ભારતીય સમાજવ્યવસ્થાનું પ્રાચીન પ્રતીક છે

ગણેશજીની જે દેહાકૃતિ છે, એમનું જે ડિવાઇનફોર્મ છે, એ આપણા લોકસમુદાયને એટલું હૃદયસ્થ છે કે ગણેશજીના સ્વરૂપને લઈને જેટલી કલાત્મકતા થાય છે, એટલી કલાત્મકતા કદાચ બીજી કોઈ ભારતીય આકૃતિને લઈને નથી થતી.

- મિલી મેર

પ્રાચીન ભારતમાં સમૃદ્ધ ગણરાજ્યો હતાં, ત્યારે બહારથી આ સમૃદ્ધિ લૂંટવા આવતા આક્રાંતાઓનો પ્રતિકાર કરવા જુદાંજુદાં ગણોના ગણપતિ અને પછી આસપાસના ગણોના સમૂહના એક સર્વોચ્ચ ગણાધીશનું પદ નીમવામાં આવતું. ગણેશજી એ રીતે પણ આપણી સમાજવ્યવસ્થાનું પ્રાચીન પ્રતીક છે. ગુલામ ભારતમાં અંગ્રેજો સામે છૂટાછવાયા થઈ ગયેલા ભારતીયોને એકતાના છત્ર નીચે લાવવા બાળ ગંગાધર તિલકે ‘ગણેશ ઉત્સવ’ની પરંપરા શરૂ કરીને જાણે વેરવિખેર પ્રજાના ગણાધીશ તરીકે ગણેશજીને પુનઃસ્થાપિત કર્યા હતા.