મૃત્યુ પછીનું જીવન એટલે અંગદાન

ગુજરાતમાં અંગદાનની ઝુંબેશ વેગ પકડી રહી છે. બ્રેઇનડૅડ વ્યક્તિના શરીરમાં મળતાં ૬ અંગોથી ૮ વ્યક્તિઓને નવજીવન મળી શકે છે. અંગદાન ચૅરિટેબલ ટ્રસ્ટના લોકજાગૃતિના પ્રયત્નોથી હજારો લોકોએ અંગદાન અંગેના શપથ લીધા છે. જીવન બચાવનારાં ૬ અંગોનું ટ્રાન્સપ્લાન્ટ ગુજરાતમાં થાય છે, જ્યારે કચ્છમાં બ્રેઇનડૅડ વ્યક્તિનાં અંગોને સ્વીકારવાની પ્રક્રિયા ચાલુ થઈ ગઈ છે. કચ્છમાં પણ ઑર્ગન ટ્રાન્સપ્લાન્ટ માટેની સુવિધા હોવી જરૂરી છે.

- સુચિતા બોઘાણી કનર

‘તેન ત્યક્તેન ભુંજીથાઃ...’ અર્થાત્ જે છોડે છે તે જ મેળવે છે, ત્યાગનો આનંદ. આ સંસ્કૃત શ્લોક મુજબ જે લોકો પોતાના મૃત્યુ પછી અંગોનું દાન કરે છે, તેઓ અન્યોના શરીરમાં જીવંત રહી શકે છે. તેઓ ત્યાગનો આનંદ નિરંતર માણી શકે છે. આધુનિક જીવનશૈલીનાં પરિણામો પૈકી એક પરિણામ વિવિધ રોગો પણ છે. આજે અનેક વ્યક્તિ કિડની, લિવર, પેનક્રિઆઝ (સ્વાદુપિંડ) ના વિવિધ રોગોથી પીડાતી આપણે જોઈએ છીએ. આ બધાં જ અંગો જીવનરક્ષક છે.

તેમાંથી એકની ગેરહાજરી કે બીમારીથી ઘેરાયેલું અંગ દર્દીને મૃત્યુના આગોશમાં પોઢાડે છે. જો સમયસર આ અંગોના રોગ કે તેની બિનકાર્યક્ષમતા અંગે જાણ થાય અને તેને અન્ય સ્વસ્થ અવયવથી બદલાય તો જ તે વ્યક્તિ જીવંત રહી શકે. સ્વસ્થ અંગો કાં તો નજીકનાં સગાંઓ આપી શકે અથવા બ્રેઇન-ડૅડ વ્યક્તિ આપી શકે. આજે વિજ્ઞાને ખૂબ પ્રગતિ કરી હોવા છતાં સગાંનાં અંગો લેવાનાં અનેક જોખમો તો રહેલાં જ છે અને તેથી જ દર્દી ઘણી વખત સગાંનાં અંગો લેવાની ના પાડે છે. આવા કિસ્સામાં દર્દીને જીવાડવા માટે બ્રેઇન-ડૅડ વ્યક્તિનાં અંગો ખૂબ જ કામ આવે છે. બ્રેઇન-ડૅડ વ્યક્તિ આમ તો મૃત્યુ પામેલો જ હોય છે, માત્ર લાઇફ સેવિંગ સપોર્ટ સિસ્ટમના આધારે થોડા સમય માટે તેના શ્વાસ ચાલતા હોય છે. તેથી જો આવી વ્યક્તિનાં અંગો અન્યોને મળે તો તેનું જીવન બચી શકે. આજે અનેક પ્રકારની ગેરસમજણ, ખોટી માન્યતાઓના કારણે લોકો અંગદાન માટે અચકાતા હોય છે. તેમને વ્યવસ્થિત રીતે, સમયસર સમજણ અપાય તો અંગદાનનું પ્રમાણ વધી શકે. તાજેતરમાં જ અમદાવાદ ખાતે યોજાયેલી ભારત-ઇંગ્લેન્ડ વચ્ચેની સિરીઝની અંતિમ વન-ડે મેચ દરમિયાન પણ ‘ડૉનેટ ઑર્ગન, સેવ લાઇવ્ઝ’ નામનું જાગૃતિ અભિયાન શરૂ કરાયું છે. જેમાં ક્રિકેટરો, આયોજકો, દર્શકોએ અંગદાનનો સંકલ્પ લીધો હતો.