CATEGORIES

સદીઓ પહેલાંની સિંહની સફર

૧૮મી સદીની જ વાત કરીએ તો હાલના પાકિસ્તાન અને ભારતના રાજસ્થાન, ગુજરાત, હરિયાણા, પંજાબ, ઉત્તર પ્રદેશ, મધ્યપ્રદેશ રાજ્યોના કેટલાયે વિસ્તારોમાં સિંહ હતા

પંડિતો જ નહીં, અહીં ટેણિયા પણ સંસ્કૃતમાં વાત કરે છે!

સંસ્કૃત એ આદિકાળથી બોલાતી પ્રાચીન ભાષા છે, તે સંસ્કૃતિ પણ છે. સાદી ભાષામાં સંસ્કૃતનો અર્થ સારી રીતે સંસ્કારિત કરેલું એમ થાય, પરંતુ આજે સામાન્ય લોકોને સંસ્કૃત બોલવું, વાંચવું, સમજવું ઘણું અઘરું લાગે છે. માટે જ ખેડા જિલ્લાના મહેમદાવાદ તાલુકાની શાળાઓમાં બાળપણથી જ સંસ્કૃત ભાષામાં રુચિ વધારવા અને સંસ્કૃતિની જાળવણી કરવાનો પ્રયાસ શરૂ કરવામાં આવ્યો છે.

વર્જિનિટી: વાસ્તવિકતાને બદલે વાયકાને વરેલો વિષય

હમણાં જ ‘પેટીપૅક’ નામે એક ગુજરાતી ફિલ્મ રિલીઝ થઈ. પેટીપૅક એ અકબંધ, સાબૂત કે ખોલ્યા વગરની હાલતમાં રહેલી વસ્તુઓ માટે વપરાતો એક સામાન્ય શબ્દ છે, પણ આ ફિલ્મમાં કોઈ વસ્તુ માટે એ શબ્દ નથી પ્રયોજાયો. એ સીની વર્જિનિટી એટલે કે કૌમારત્વના સંદર્ભમાં વપરાયો છે. સ્ત્રીનું કૌમારત્વ લગ્ન સુધી જળવાઈ રહે એ સંસારના લગભગ તમામ સમુદાયોમાં કાયમથી ઇચ્છનીય બાબત ગણાઈ છે. આજે એકવીસમી સદીના વિશ્વમાં ઘણી આધુનિક સ્રીઓ અંગત જીવનની બાબતોમાં આ ખયાલોને ફગાવી રહી છે. ચાલો, વર્જિનિટીના આ ચર્ચાસ્પદ અને ગંભીર મુદ્દા પર એક નજર કરીને એની સાથે જોડાયેલા ભ્રમ અને સત્યને સમજીએ.

દિવ્યાંગોના જીવનમાં ખૂટતી સંજીવનીરૂપ કડીઓ

શારીરિક કે માનસિક ખોડખાંપણ સાથે જન્મતાં દરેક બાળકને આપણે વિશિષ્ટતાનું લેબલ આપીને સંતોષ માની લીધો છે. વાસ્તવમાં એમની કાળજી લેવા માટે અપેક્ષિત લક્ષ આપવામાં આવતું નથી. તેઓ પણ સામાન્ય મનુષ્યની જેમ સમાજમાં જીવી શકે એ માટે તેમના શિક્ષણની આગવી વ્યવસ્થા કરવી પડે છે, એવી વ્યવસ્થા છે, પણ સમયાનુસાર એમાં સુધારો થયો નથી. એમાંય મૂકબધિર બાળકોના શિક્ષણની દશા તો દયાજનક છે. કાબેલ શિક્ષકો અને યોગ્ય શિક્ષણ પદ્ધતિના અભાવે ગણિત-વિજ્ઞાન જેવા વિષયો ભણવા એમના માટે સ્વપ્નવત્ બની ગયા છે.

પોણા સાતસો સિંહોને ગીરનું જંગલ નાનું પડવા લાગ્યું

ગીર-ગિરનાર સહિત કાઠિયાવાડના આઠ જિલ્લાના ર૪ હજાર ચો.કિ.મી. જંગલ પૈકી ૧૪૦૦ ચો.કિ.મી.માં પ્રસરેલા ગીર જંગલમાં અત્યારે ૬૭૪ સિંહ છે. ગુજરાત જ નહીં, બલ્કે ભારત અને એશિયાની શાન સમાન આ સાવજ છેલ્લા બે દશકામાં ગિરનાર જંગલ વટાવીને ભાવનગર અમરેલી પંથક. પોરબંદરના માધવપુરથી માંડી છેક રાજકોટ-ચોટીલા સુધી પહોંચ્યા છે. શું સિંહોને ગીર નાનું પડે છે? શું સિંહો પોતાનો વિસ્તાર વધારી રહ્યા છે. આ વિસ્તરી રહેલા સિંહોને માનવીઓ સ્વીકારશે? આ પ્રશ્નોના જવાબો મળે છે પ્રોજેક્ટ લાયનમાં

ધ આર્ચિ કોમિક્સ: એન્ડ્રુસ આવ્યો, નેપોટિઝમ લાવ્યો!

આજે આર્ચિ એન્ડ મંડળીને યાદ કરવાનું કારણ એ છે કે, ઇન્ટરનેશનલી પોપ્યુલર આ કોમિક્સ પરથી ડિરેક્ટર ઝોયા અખ્તર ઓટીટી પ્લેટફોર્મ નેટફ્લિક્સ માટે હિન્દીમાં ‘ધ આચિઝ' નામથી ફિલ્મ બનાવશે

ક્યાં ભણવું છે?

પ્રાચીન સમયમાં આપણી નાલંદા અને તક્ષશિલા યુનિવર્સિટીઓ વિશ્વભરમાં વખણાતી હતી. ચીનથી હ્યુ-એન-ત્સાંગે તેની મુલાકાત લીધેલી અને અન્યો આપણી આ યુનિવર્સિટીઓમાં ભણવા આવ્યા હતા

સંબંધ અંગે મનોવિજ્ઞાનનું તારણ

પ્રેમ કોઈને મળે એટલે તેની માનસિક તકલીફ દૂર થાય જ એવું ફરજિયાત નથી કેમ કે એ માણસ પોતે પોતાની તકલીફ દૂર થાય એ માટે ઉત્સુક હોવો જોઈએ, અમુક રીતે પ્રયત્નશીલ હોવો જોઈએ

આપણે ત્યાં સ્ત્રી-પુરુષને માપવાનાં કાટલાં જુદાં-જુદાં છે

માત્ર વર્જિનિટીની જ વાત છે એવું નથી, આપણે ત્યાં ફેમિલી પ્લાનિંગને લગતાં જે ઓપરેશન થાય છે તેમાં ૫ ટકા ઓપરેશન જ પુરુષોનાં થાય છે અને ૯૫ ટકા સ્ત્રીઓનાં થાય છે

ઉદયપુરની ચિંતન શિબિરમાં આચાર્યપ્રમોદની ફજેતી થઈ

જો રાહુલ ગાંધીને પક્ષના પ્રમુખ બનવામાં રસ ન હોય તો પ્રિયંકા ગાંધીને જ પ્રમુખ બનાવી દો: આચાર્યપ્રમોદ

જૈનોની વસતીમાં ઘટાડોઃ ઉપાય શું?

વેપારી કોમ ગણાતી જૈનોની વસતીમાં છેલ્લા થોડા સમયથી બહુ થોડો પરંતુ સતત ઘટાડો થઈ રહ્યો છે. ખૂબ સમૃદ્ધ, સુશિક્ષિત, હોશિયાર જૈન જ્ઞાતિ લઘુમતીમાં સમાવિષ્ટ થઈ ગઈ છે. હાલ વસતી વધે તે માટે યુવા જૈન દંપતીઓને પ્રોત્સાહન આપવાના છૂટાછવાયા પગલાં દેશભરમાં લેવાઈ રહ્યાં છે. એકથી વધુ બાળકના જન્મ પછી જૈન સંઘોએ બાળકોનાં પાલન-પોષણ, શિક્ષણ માટે લાખો રૂપિયાની સહાય આપવાની જાહેરાત કરી છે.

પ્યુરિટી બૉલ અને ટ્રૂ લવ વેઇટ્સ

અમેરિકાનાં વિવિધ ધાર્મિક સંગઠનોએ છોકરીઓ લગ્ન પછી જ જાતીય સંબંધો બાંધે અને ત્યાં સુધી પોતાની વર્જિનિટીને અખંડ રાખે, એ હેતુથી ‘ટ્રૂ લવ વેઇટ્સ’ નામે આંદોલન જગાવેલું

મોટા ભાગે આ પુરુષની જ અપેક્ષા હોય છે

ઘણી વખત એવું પણ બનતું હોય છે કે તમારો ઉછેર ખૂબ મુક્ત વાતાવરણમાં થયો હોય છતાં પણ તમારા મગજમાં એવી ગ્રંથિ બંધાઈ ગઈ હોય કે સામેનું પાત્ર વર્જિન નથી તો એ ચરિત્રહીન છે

પારડીવાલા સુપ્રીમના છઠ્ઠા પારસી ન્યાયાધીશ બન્યા

સ્પષ્ટવક્તા અને સ્વતંત્ર મિજાજના આ ન્યાયાધીશ ક્યારેય શાસકોના પ્રીતિપાત્ર રહ્યા નથી

વર્જિનિટી ટેસ્ટ જરાય વિશ્વાસપાત્ર નથી

આજના સમયમાં સ્ત્રીઓ ઘોડેસવારી, કુસ્તી, બોક્સિંગ, જિમનાસ્ટિક્સ અને હર્ડલ રેસ જેવી રમતોમાં ભાગ લે છે જેના કારણે આ હાયમેનમાં ઈજા થઈ શકે છે

પેટ્રોલ-ડીઝલમાં રાજ્યો વેટ ઘટાડવા તૈયાર નથી

ભારત સરકારને એપ્રિલ ૨૦૨૧થી ફેબ્રુઆરી ૨૦૨૨ દરમિયાન કરવેરા દ્વારા ૧૪.૮૮ લાખ કરોડની આવક થઈ હતી જે કોરોના સંકટના સમય પહેલાંના સમયગાળા એટલે કે બે વર્ષ પહેલાંની કરવેરાની આવક કરતાં ૩.૭૫ લાખ કરોડ વધારે છે

વર્જિનિટી અને ચારિત્ર્યને જોડવા ન જોઈએ

જ્યાં સુધી એ ચર્ચાનો વિષય બને છે ત્યાં સુધી વાંધો નથી, પરંતુ તેને જ તમે પ્રાયોરિટી આપો તો ઘણા પ્રશ્નો ઊભા થાય છે

વાંક શબ્દકોશનો પણ ખરો!

ફ્રાન્સમાં ‘હાયમેન રિડેફિનેશન કલેક્ટિવ' નામક સંગઠન એક અલગ જ મિશન પર છે

વિસ્ફોટક બેટરીઓઃ ઇલેક્ટ્રિક વાહનોના ભવિષ્ય પર ગ્રહણ

એક તરફ સરકાર ઇલેક્ટ્રિક વાહનોનું ઉત્પાદન અને વેચાણ વધારવા માટે સક્રિય પ્રયાસમાં લાગેલી છે, ત્યાં બીજી તરફ આપણે ચીન જેવા દેશ પર નિર્ભર રહેવું પડે એ ખટકે એવી વાત છે

સમાજની વિચારસરણીમાં કોઈ મોટો બદલાવ નથી

હજુ ઘણાં ગામડાંઓમાં એ પદ્ધતિ છે કે જેમાં સફેદ ટુવાલ પાથરીને સ્ત્રીની વર્જિનિટી ઘરની વડીલ સ્ત્રીઓ દ્વારા તપાસવામાં આવે છે

સર્જનહારે દરેકને કોઈક વિશેષ ક્ષમતા કે ટેલેન્ટ આપેલી છે

સમયની સાથે વિધા જગતમાં કેટલાક ઉત્તમ પ્રયત્નો, સંશોધનો થયાં છે અને વ્યવહારમાં મૂકાયા છે. તેમાં છેલ્લાં લગભગ સો વરસમાં કેટલાક સરાહનીય કાર્યક્રમો અમલમાં મુકાયા છે શિક્ષકે એક માર્ગદર્શક, સંવર્ધકની ભૂમિકા અદા કરવાની રહે છે. શિક્ષકનું કામ એક હીરાઘસુ જેવું છે. હીરો કડક હોય કે નરમ, તેને દરેકને પાસાં પાડી, ઘાટ આપી ચળકાવવાના હોય છે વિધાર્થીઓને ટેક્નોલોજીથી ભરપૂર અને ઘડાઈ રહેલી એક વીસમી સદીમાં એ રીતે આગળ ઘડવા જરૂરી છે કે આગળની ભવિષ્યની તકો તેઓ પોતાની રીતે જ ઊભી કરી શકે આધુનિક શિક્ષણ પદ્ધતિમાં શિક્ષકોએ પણ સતત અપડેટ રહેવું પડે છે. જો શિક્ષક કે પ્રોફેસર અપડેટ ન રહે તો શક્ય છે કે શિક્ષકો, પ્રોફેસરો કરતાં વિધાર્થીઓ વધુ જાણતા હોય

વિધાર્થીઓમાંથી આકર્ષણ ગુમાવી ચૂકેલું વિદ્યાનગર

એક સમયે ચરોતરની ‘વિદ્યાનગરી' તરીકે ઓળખાતા વલ્લભવિદ્યાનગરની શૈક્ષણિક સંસ્થાઓ, અધ્યાપકો અને શૈક્ષણિક વાતાવરણ સમગ્ર રાજ્યના વિદ્યાર્થીઓને તેની તરફ ખેંચી લાવતા. સૌરાષ્ટ્ર-કચ્છ અને મહેસાણાના વિદ્યાર્થીઓ માટે વલ્લભવિદ્યાનગર અભ્યાસનું ઉત્તમ સ્થળ બની રહેતું. વિદેશથી પણ વિદ્યાર્થીઓ આવતા. જોકે હવે પરિસ્થિતિ કંઈક અલગ છે.

‘ભણસાલી સાથે કામની શરૂઆત થઈ તે જ મારા માટે મોટું અચિવમેન્ટ હતું'

સંજય લીલા ભણસાલી સાથે ૨૦ વર્ષથી સ્ક્રિપ્ટ રાઇટર તરીકે કામ કરી રહેલા પ્રકાશ કાપડિયાએ ‘દેવદાસ’, ‘બ્લૅક’, ‘બાજીરાવ મસ્તાની’ ’ને ‘પદ્માવત’થી કરીને ‘ગંગુબાઈ કાઠિયાવાડી' સુધીની ફિલ્મોમાં સ્ક્રીનપ્લે તથા ડાયલૉગ્સ લખ્યા છે. ‘તાન્હાજી’ તથા મરાઠી ફિલ્મ ‘કટયાર કાલજાત ઘુસલી’ પણ તેમણે લખી છે. તેમનું જેટલું હિન્દી અને મરાઠી સ્પષ્ટ છે તેટલું જ તેજતર્રાર ગુજરાતી તેઓ બોલે છે! તેમની શરૂઆત, પટકથા-લેખક તરીકેની સફર 'ને ભણસાલી સાથેનું બૉન્ડિંગ વગેરે પેશ કર્યું છે.

મફત ભણાવતી આ કંપની બાયજુસને આપશે ટક્કર!

ખાન એકેડેમીના ઓનલાઇન શિક્ષણ સાથે ૯ કરોડથી વધુ વિદ્યાર્થીઓ જોડાયેલા છે અને ૪૩થી વધુ ભાષાઓમાં તે શિક્ષણ આપે છે

વાલીઓમાં ભય જન્માવવા જાહેરાતનો ઉપયોગ

તમારા મગજમાં કોલગેટ એટલી ઘૂસી ચૂકી છે કે તમે ટૂથપેસ્ટના નામે કોલગેટ લઈ આવો છો

લગ્નની સિઝનમાં રામાનો ઓલટાઇમ હાઈ ઇન્ડેક્સ!

'શંકરલાલભાઈ!’ વાઇફે હરખથી કહ્યું, ‘તમે તો ઘરના માણસ કહેવાઓ. મને ખબર પડી કે તમને ગુલાબજાંબુ બહુ ભાવે છે ત્યારથી દર રવિવારે બનાવું છું કે નહીં?

રાજદ્રોહના કાયદાની સમીક્ષા નવું સ્વરૂપ કેવું હશે?

સરકાર આ કાયદાની જોગવાઈઓમાં સુધારા કરશે એવું નિશ્ચિત જણાય છે. મહત્ત્વની વાત એ છે કે આવા સૂચિત સુધારા પછી પણ કાયદાનો દુરુપયોગ અટકાવી શકાશે કે કેમ?

ભારતના પ્રવાસીઓની તકલીફો

સમર શિલ્ડઝ કહે છે કે એવું કોઈ મૂવી હોઈ ન શકે જેમાં ભારતની અગણિત વિવિધતા ભરેલી સુંદરતા બતાવી શકાય. જંગલ, દરિયાકાંઠો વગેરે એટલું બધું ભારતમાં છે જે માન્યામાં ન આવે

બધી ઍપ્લિકેશન્સ માત્ર બજારવાદ પર આધારિત

નાનું બાળક બીજા જોડે રહેતા શીખે, રમતા શીખે, એકબીજાને મદદ કરતાં શીખે એ બધું વર્ગશિક્ષણમાં જ શક્ય છે, ઓનલાઇન શિક્ષણમાં શક્ય નથી

દીકરીઓ માટે શિક્ષણ મેળવવું આજેય પડકારજનક

યુનેસ્કોના તાજા અહેવાલ મુજબ કોરોના મહામારી પછી વિશ્વમાં કુલ ૧૫૪ કરોડ બાળકોનું શૈક્ષણિક ભવિષ્ય ડહોળાઈ ગયું છે, જેમાંથી આશરે ૭૪ કરોડ તો છોકરીઓ છે. કોરોના પછી ફરી શરૂ થયેલી શાળાઓમાં છોકરીઓમાં ડ્રોપ આઉટ રેશિયો (શાળા છોડી દેવાનું પ્રમાણ) અને નાની ઉંમરે કે બાળવયે લગ્ન કરાવી દેવા એમ બંને મુશ્કેલીઓ વધવાની ઘણી વધારે સંભાવનાઓના અણસાર દેખાઈ રહ્યા છે.