ગ્રાઉન્ડહોગ ડે અને ટાઇમ લૂપ ફિલ્મોની અતરંગી દુનિયા

ટાઇમ લૂપ પ્રકારની ઘણી બધી ફિલ્મકથાઓ દર્શકને એ સમજાવે છે કે જીવનમાં કોઈ પણ નિર્ણય કરતાં પહેલાં એના દુરોગામી પરિણામોને ધ્યાનમાં રાખવા જોઈએ

- સ્પર્શ હાર્દિક

પ્રત્યેક વર્ષની જેમ, આપણાં સૌનાં આંગણે પગલાં પાડનારું ૨૦૨૨નું વર્ષ અડધે આવતા સુધીમાં નોર્મલ બની ગયું છે. મહત્તમ મનુષ્યોનો સામાન્ય અનુભવ એવો હોય છે કે નવું વર્ષ, નવું સપ્તાહ કે પુનરાવર્તન પામતો કોઈ પણ સમયગાળો પ્રારંભના ઉત્સાહ પછી ધીમે ધીમે બીબાઢાળ ગતિમાં, એકધારા લયમાં ચાલવા લાગે છે. ઘણાં બધાં લોકો એવું પણ અનુભવતા હોય છે કે જીવનચક્ર એમને ફરીફરીને એક જ ઘટમાળમાં દોડાવ્યા કરે છે. એનું એ જ રોજ સવારે જાગવું, દૈનિક ક્રિયાઓ અને કામ-ધંધામાં પરોવાઈ જવું અને સાંજે થાક્યા-પાક્યા સૂઈ જવું. ટાઇમ લૂપ ફિલ્મો આ જ વિચાર કે ભાવનાને કેન્દ્રમાં રાખીને વાર્તા કહે છે, જેમાં પાત્ર એક ચોક્કસ સમયગાળાને વારંવાર જીવ્યા કરે છે. એને કોઈ પણ રીતે આ ચક્રમાંથી બહાર આવવું શક્ય નથી જણાતું અને મૃત્યુ પામ્યા પછી પણ પાત્ર ફરીથી એ જ સમયગાળાના પ્રારંભે જાગે છે! આ અતરંગી કૉન્સેપ્ટ ૫ર ઘણી ફિલ્મો આવી ગઈ. ગુજરાતીમાં પણ ૨૦૧૯માં આવેલી ‘શૉર્ટ સર્કિટ’ સિનેરસિકોની સ્મૃતિમાં હશે જ.

ઉત્તર અમેરિકામાં શિયાળાની વિદાય અને વસંતના આગમન વચ્ચેના સંક્રાંતિકાળમાં, બીજી ફેબ્રુઆરીના દિવસે ગ્રાઉન્ડહૉગ ડે ઊજવાય છે. એની પાછળ એક અંધશ્રદ્ધા કે માન્યતા જોડાયેલી છે. એ દિવસે જો ઉંદર પ્રજાતિનું કોળ કે ઘૂસ જેવું એક જાનવર દરમાંથી બહાર આવી સ્વચ્છ આકાશને કારણે જમીન પર પોતાનો પડછાયો જુએ તો એ દરમાં પાછું ચાલ્યું જાય. જેનો અર્થ એ કે શિયાળો લાંબો ચાલશે અને જો આકાશ ધૂંધળું હોય, સૂરજ ઢંકાઈ ગયો હોય અને તેને પોતાનો પડછાયો ના દેખાય તો વસંતનું આગમન વહેલું હશે! ૧૯૯૩માં આ દિવસના નામ પરથી, આ દિવસ પર જ કેન્દ્રિત, બિલ મૂરે અભિનીત એક કલ્ટ ક્લાસિક ફિલ્મ આવી હતી - ‘ગ્રાઉન્ડહૉગ ડે’. એણે ટાઇમ લૂપ પ્રકારની કથા શૈલી વધારે પ્રચલિત કરેલી. આ પછી પણ લગભગ દર વર્ષે કોઈ ને કોઈ ભાષામાં આવી ટાઇમ લૂપ ફિલ્મો આવતી રહી છે. ‘એજ ઓફ ટુમૉરો’, ‘સૉર્સકોડ’ ‘હૅપીડેથ ડે’, વગેરે જાણીતાં નામો છે.