એક લય અને તાલ બ્રહ્માંડમાં વિલીન

લય બ્રહ્માંડમાં વિલીન થયો... શ્વાસનો લય તૂટ્યો અને હૃદયનો તાલ છૂટ્યો.. કરોડો દિલો ઉપર રાજ કરનારા ઉસ્તાદ ઝાકીર હુસૈનનો દેહવિલય થયો...

- શૈશવ વોરા

લાગલગાટ લગભગ ત્રીસ ત્રીસ વર્ષોથી સપ્તકના મહોત્સવમાં ઉસ્તાદ ઝાકીર હુસૈનજીને સાંભળ્યા. આજે અચાનક સમાચાર જાણ્યા ત્યારે એક ક્ષણ એવું લાગ્યું કે તબલાંની દુનિયા થંભી ગઈ.

એ દિવસ યાદ આવી ગયો જ્યારે એમના પિતાશ્રી ઉસ્તાદ અલ્લારખાં સાહેબના દેહાંત પછી સ્વર્ગીય પંડિત કિશન મહારાજજીએ કહ્યું હતું કે, હું અને અલ્લારખાં આ બે બૈલ થકી તબલાંનું ગાડું અમે ખેંચતા, આજે મને ખરેખર એકલતા અનુભવાઈ રહી છે. આવું કહેનારા પંડિત કિશન મહારાજજી પણ નથી અને એમના ગયા પછી એકલપંડે તબલાંને ખેંચી જનારા ઉસ્તાદ ઝાકીર હુસૈનજી પણ હવે નથી રહ્યા.લય, આ એક શબ્દ જનસાધારણ માટે કદાચ થોડોક નવો છે, પણ અમારા જેવા કસાયેલા કાનસેનો અને સંગીતને વરેલી જિંદગીઓ માટે સંગીતનો પ્રાણ છે. તાલની બે માત્રા વચ્ચેના અંતરને લય કહેવાય છે, જેને માપવો હોય તો સેકન્ડ્સમાં માપી શકાય, પણ સંગીતને વરેલી જિંદગીઓ આખે આખી એમાં પસાર થઈ જાય.

વિલંબિત લય, મધ્ય લય, અતિવ્રુત લય, અતિ અતિ ક્રુત લય, ઉસ્તાદ ઝાકીર હુસૈનજીના તબલાવાદનમાં આ બધી જ લયનો સમાવેશ, અતિ અતિ અતિ અતિદ્રુત લયનો પણ સમાવેશ.