કચ્છમાં પ્રસૂતિના કેસોમાં મુશ્કેલી

રાજ્ય સરકારે જનની-શિશુ સુરક્ષા યોજનાનો લાભ માત્ર સરકારી દવાખાનામાં આવતા કેસોમાં જ આપવાનું નક્કી થયું હોવાથી કચ્છની સૌથી મોટી જી.કે. જનરલ હૉસ્પિટલમાં આવતા કેસોને આ યોજનાનો લાભ ન મળતાં જિલ્લાના દૂરદૂરના વિસ્તારમાંથી આવતી પ્રસૂતાઓ માટે મુશ્કેલી સર્જાઈ છે.

- સુચિતા બોઘાણી કનર

કચ્છમાં અનેક સરકારી દવાખાનામાં સ્ત્રી રોગ તજજ્ઞ ન હોવાથી જટિલ પ્રસૂતિમાં કટોકટીની સ્થિતિ ઊભી થાય છે. અત્યાર સુધી ભુજ સહિત કચ્છમાં આરોગ્યની પૂરતી અને અત્યાધુનિક સેવાઓ મળતી ન હતી, પરંતુ હવે ધીરે-ધીરે સુપર સ્પેશિયાલિસ્ટ તબીબોની સેવા ભુજમાં મળતી થઈ ગઈ છે.

ભુજની એક જમાનાની સિવિલ હૉસ્પિટલ જી.કે. જનરલ હૉસ્પિટલ અત્યારે પબ્લિક પ્રાઇવેટ પાર્ટનરશિપના ધોરણે ચાલી રહી છે. ગુજરાત સરકાર દ્વારા ૨૦૦૯થી PPP ધોરણે આ હૉસ્પિટલ અને મેડિકલ કૉલેજ ચલાવાઈ રહી છે. જિલ્લાની આ સૌથી મોટી હૉસ્પિટલ છે. અહીં સ્પેશિયાલિસ્ટ અને સુપર સ્પેશિયાલિસ્ટ તબીબો છે. જિલ્લાના દૂર-દૂરના વિસ્તારમાંથી દર્દીઓ અહીં સારવાર માટે આવે છે. સરકારની વિવિધ યોજનાઓના લાભ પણ તેમને મળે છે, પરંતુ તાજેતરમાં રાષ્ટ્રીય આરોગ્ય મિશન અંતર્ગત ચાલતી જનની - શિશુ સુરક્ષા યોજના માત્ર સરકારી દવાખાનાંઓ સુધી જ મર્યાદિત કરાતાં હવે તેનો લાભ ભુજની જી.કે. જનરલ હૉસ્પિટલને મળતો બંધ થયો છે.

આમ તો સામાન્ય પ્રસૂતિના કેસો ગામડાંમાં કે તાલુકા કક્ષાએ આવેલા સરકારી દવાખાનામાં પહોંચે છે. તેમને આ યોજનાનો લાભ મળે છે, પણ જ્યારે પ્રસૂતિનો જટિલ કેસ આવે ત્યારે તેને ભુજની જી.કે. જનરલ હૉસ્પિટલમાં મોકલવા પડે છે, જે PPPના ધોરણે ચાલતી હોવાથી હૉસ્પિટલમાં જનની-શિશુ સુરક્ષા યોજનાનો લાભ મળતો બંધ થયો છે. આથી અહીં આવનારા જટિલ પ્રસૂતિના કિસ્સામાં દર્દી અને પરિવારજનોને ભારે મુશ્કેલીનો સામનો કરવો પડે તેવી સ્થિતિ ઊભી થઈ છે. આ ઉપરાંત કચ્છનાં અનેક સરકારી દવાખાનાંમાં સ્ત્રી રોગ તજજ્ઞ તબીબો નથી. જેના કારણે પણ ગામડાંના દર્દીઓને ભુજની મોટી હૉસ્પિટલમાં મોકલવા પડેછે. અત્યાર સુધી કચ્છમાં માતા મૃત્યુદરદેશનાં માતા મૃત્યુ દરની તુલનામાં ઓછો હતો, પરંતુ આ યોજનાનો લાભ જી.કે. જનરલ હૉસ્પિટલના દર્દીઓને મળતો બંધ થવાના કારણે ફરી વખત મૃત્યુ દરમાં વધારો થવાની ભીતિ જાણકારો જોઈ રહ્યા છે.