જ્યોતિસંઘ અને સેવા - અમદાવાદની શાન

મહિલાઓમાં રહેલાં કૌશલ્યો અને ખુમારીપૂર્વક જીવવાની જિજીવિષાને પાયો બનાવીને સ્વાવલંબી બનાવવાનું કામ સેવા અને જ્યોતિસંઘ જેવી સંસ્થાઓ કરી રહી છે

- હેતલ ભટ્ટ

આઇઆઇએમ, રિવરફ્રન્ટ, ઇસરો, અટીરા, એનઆઇડી, ગાંધી આશ્રમ, સિવિલ હૉસ્પિટલ વગેરે વગેરે સંસ્થાઓ અમદાવાદની શાન છે બરાબર ને. તો શાનની સાથે શાણપણની પણ અમદાવાદમાં ક્યાં કમી છે. બે એવી જાણીતી સંસ્થાઓ છે જે અમદાવાદના અને ગુજરાતના શાણપણની સાક્ષી પૂરે છે. બે જાણીતી મહિલા સંસ્થા, જેણે મહિલાઓનાં સામાજિક ઉત્થાન, આર્થિક સ્વાતંત્ર્ય અને પ્રગતિની દિશામાં કામ કરવાનું શરૂ કર્યું. આ બંને સંસ્થા ભલે અમદાવાદના આંગણે શરૂ થઈ હોય, પણ તેની કામગીરી અને સ્ત્રીઓને સામાજિક, આર્થિક અને પારિવારિક સ્તરને સુધારવાના જે સંનિષ્ઠ પ્રયાસો તેમણે કર્યા તેના પરિણામસ્વરૂપ આજે આ સંસ્થાઓ રાષ્ટ્રીય સ્તરે નામના ધરાવે છે અને તેમાં પણ એક સંસ્થા તો આંતરરાષ્ટ્રીય સ્તરે પણ કામ કરીને પોતાની આગવી ઓળખ સ્થાપવામાં સફળ રહી છે. આ સંસ્થાઓએ જે લોકપ્રિયતા હાંસલ કરી છે, માન મેળવ્યું છે, તેની પાછળ સંઘર્ષ અને સાહસ રહેલાં છે. આ બે સંસ્થાઓ એટલે – જ્યોતિસંઘ અને સેવા.

જ્યોતિસંઘની સ્થાપના મૃદુલા સારાભાઈએ કરી હતી. ગાંધીજીના સ્વાતંત્ર્ય માટેની લડત અને મહિલા ઉત્થાનના વિચારને સાકાર કરવા માટે અમદાવાદના જાણીતા ઉદ્યોગપતિ અંબાલાલ સારાભાઈનાં મોટાં દીકરી મૃદુલાબહેન સારાભાઈએ વર્ષ ૧૯૩૪માં જ્યોતિસંઘની સ્થાપના કરી. સ્ત્રીઓના સર્વાંગી વિકાસની ભાવનાથી સ્થપાયેલી આ સંસ્થાની જ્યોત આજે પણ પ્રજ્વલિત છે અને મહિલાઓનાં જીવનમાં રોશની પૂરી પાડવાનું કામ કરી રહી છે.