പൈതൃകത്തിന്റെ വസന്തകാഴ്ചയായി ചമ്പാനേർ

ചമ്പാനേറിലെ 3280 ഏക്കർ ഇപ്പോൾ ചമ്പാനേർ-പാവഗഡ് ആർക്കിയോളജിക്കൽ പാർക്കാണ്. അതിനകത്ത് കോട്ടകൾ, കൊട്ടാരങ്ങൾ, ക്ഷേത്രങ്ങൾ, മസ്ജിദുകൾ, ജലസംഭരണികൾ അങ്ങനെ നിരവധി വിസ്മയക്കാഴ്ചകൾ കാണാം...

- ഷാഫി കോട്ടയിൽ

ഗുജറാത്തിലെ വഡോദര സെൻ സ്റ്റേഷനിൽനിന്ന് ഉച്ചക്ക് രണ്ടിനാണ് പാവഗഡിലേക്ക് പുറപ്പെട്ടത്. വരണ്ട ഉഷ്ണക്കാറ്റ് ഇടക്കിടെ ബസിൽ കയറിയിറങ്ങിപ്പോകുന്നു. യാത്രക്കാരിൽ ഭൂരിഭാഗവും ഗ്രാമീണരാണ്. ഉൾനാടൻ ഗ്രാമങ്ങളിലെ വയലേലകളുടെ മധ്യത്തിലൂടെ 50 കി.മീ പിന്നിട്ടു വേണം പുരാവസ്തു പ്രേമികളുടെ ഇഷ്ടയിടമായ ചമ്പാനേറിൽ എത്താൻ.

ഇതിനിടക്ക് എപ്പോഴോ ഒന്നുമയങ്ങി. ചമ്പാനേറിലെ കോട്ടക്കു മുന്നിൽ ബസ് ബ്രേക്ക് ചെയ്തുനിന്നതും ആളുകളിറങ്ങുന്നതും അറിഞ്ഞില്ല. സഹയാത്രികൻ കെ.ടി. മുഹമ്മദ് തോളിൽ തട്ടി വിളിച്ചതുകൊണ്ട് കോട്ടക്കു മുന്നിൽ തന്നെ ഇറങ്ങി.

ചമ്പാനേർ അത്രവലിയ പട്ടണമല്ല. റോഡിനപ്പുറം ഒന്നുരണ്ട് ചായക്കടകൾ. അവിടെയും തിരക്കൊന്നുമില്ല. 'നമുക്ക് ഓരോ ഇഞ്ചിച്ചായ കുടിച്ചാലോ? -സഹയാത്രികൻ ഹമീദ് മാഷിന്റെ ചോദ്യം കേട്ടതും മുന്നിൽക്കണ്ട ചായക്കടയിലേക്ക് ഞങ്ങൾ ഒരുമിച്ചുകയറി.

ചായകുടി കഴിഞ്ഞ് പുറത്തിറങ്ങിയപ്പോൾ പാവഗഡ് ഹില്ലിലേക്കുള്ള ഷെയർ ടാക്സികളിൽനിന്ന് ഉച്ചത്തിലുള്ള വിളി. 'മന്ദിർ... മന്ദിർ...തീസ് റുപ്പേ.. തീസ് റുപ്പേ...

ആദ്യയാത്ര കാളീക്ഷേത്രത്തിലേക്ക്

പാവഗഡ് ഹില്ലിലെ കാളീക്ഷേത്ര ത്തിൽ എത്തിക്കാൻ ഒരാൾക്ക് 30 രൂപയാണ് അവർ ആവശ്യപ്പെടുന്ന ത്. ഞങ്ങളുടെ സന്ദർശക പട്ടിക യിൽ പാവഗഡ്കുന്നിലെ ക്ഷേത്രം ഇല്ലെങ്കിലും ഒന്നുപോയാലോ എന്ന ആശ പലർക്കും. അങ്ങനെ പാവ ഗഡ് ഹില്ലിലെത്തി. ജീപ്പിൽ നിന്നിറ ങ്ങിയപ്പോൾ ക്ഷേത്രത്തിലേക്ക് ഇനി യും പടികൾ കയറണം. പടികയറ്റം ബുദ്ധിമുട്ടുള്ളവർക്ക് റോപ് വേയു ണ്ട്. അതിൽ കയറി ക്ഷേത്രപരിസര ത്തെത്തിയാൽ തീർഥാടകർക്ക് വിശ്രമിക്കാനായി മാച്ചി ഹവേലി.

ക്ഷേത്രത്തിനുചുറ്റും ഒരു പുരാതന കോട്ട. യാഗങ്ങൾ നടത്താൻ രണ്ടു ബലിപീഠങ്ങൾ വിശേഷദിവസങ്ങളിൽ കത്തിക്കാൻ വിളക്കുക ളുടെ ഒരു നീണ്ടനിര. അകത്തെ കോവിലിനകത്ത് ചുവന്നനിറത്തിൽ ഒരു കാളീവിഗ്രഹവും അതൊക്കെയാണ് കാളീക്ഷേത്ര കാഴ്ചകൾ. പക്ഷേ, മലയുടെ നിലയും സമയക്കുറവും ഓർത്തപ്പോൾ കാളീക്ഷേത്രദർശനം തൽക്കാലം വേണ്ടെന്നുവെച്ചു. ഞങ്ങൾ അടുത്ത ജീപ്പിൽ കയറി നേരെ കുന്നിറങ്ങി ചമ്പാനേർ ഫോർട്ടിൽ എത്തി.

ആർക്കിയോളജിക്കൽ പാർക്കും അൽപം ചരിത്രവും