મ્યુઝિક ફેસ્ટિવલ્સ, લોકલથી ગ્લોબલ સુધીની યાત્રા

તાનસેન સંગીત સમારોહ જેવા શાસ્ત્રીય સંગીત સમારોહ વિવિધ પ્રદેશોમાંથી સંગીત પ્રેમીઓને ખેંચી લાવે છે. ભારતીય યુવાનોને પ્રિય વેસ્ટર્ન, ગીત-સંગીત મહોત્સવો પણ ડિસેમ્બરમાં વધી રહ્યા છે. નાગાલૅન્ડમાં યોજાતા હોર્નબિલ સંગીતોત્સવમાં યુ.એસ.એ., જર્મની જેવા દેશો પાર્ટનર હોય છે.

-  રક્ષા ભટ્ટ

છેલ્લાંઘણાં વર્ષોથી ભારતના પ્રવાસન ક્ષેત્રમાં સંગીત, પ્રવાસન કે મ્યુઝિક ટૂરિઝમની એક જુદી શાખાનો મંગળ પ્રવેશ થયો છે. દર વર્ષે ગ્વાલિયર માં યોજાતો તાનસેન સંગીત સમારોહ કે પુનામાં યોજાતો સવાઈ ગાંધર્વ ભીમસેન સંગીતોત્સવ તો અનેક દાયકાઓથી ભારતના શાસ્ત્રીય સંગીત પ્રેમીઓને દેશના વિવિધ પ્રદેશોમાંથી ખેંચી લાવે છે, પરંતુ હવે તો ભારતીય યુવાનોના ડિસેમ્બરને, વેસ્ટર્ન ગીત-સંગીતથી, હૂંફાળો બનાવતાં સંગીતોત્સવ પણ વધી રહ્યા છે, કારણ કે ફેસ્ટિવલ ટૂરિઝમની અંદર આવતું આ મ્યુઝિકટૂરિઝમ દેશી-વિદેશી સંગીત અને સંસ્કૃતિનો તાજો નવો અનુભવ લેવા ઇચ્છતાં જુવાન પ્રવાસીઓને ખૂબ પ્રિય છે.

કર્ણાટકી અને હિન્દુસ્તાની સંગીત જેવી શાસ્ત્રીય સંગીતની બે મુખ્ય પરંપરા ધરાવતાં આપણા ભારતમાં દર શિયાળે ઊજવાતા શાસ્ત્રીય સંગીત સમારોહ ઉપરાંત હવે કેટલાક પશ્ચિમી સંગીતના સંગીત સમારોહ અને મલ્ટિ લિજ્જ્વલ ફ્યુઝન પણ થાય છે, જે આપણા દેશની જુવાન ટીમને ભારતના પ્રાદેશિક સંગીત ઉપરાંત પશ્ચિમી સંગીતના જોશ અને જુસ્સાનો પરિચય કરાવી અન્ય અનેક દેશોના સંગીતનાં વાઘોનો દિલ ધડક અનુભવ પણ કરાવે છે અને પ્રવાસન ક્ષેત્રમાં આર્થિક, સામાજિક અને સાંસ્કૃતિક રીતે સંગીત શું ભાગ ભજવે છે એ સાબિત પણ કરે છે.

ભારતમાં સતત વિકસતાં જતાં આ મ્યુઝિક ટૂરિઝમમાં આધુનિક સંગીત સમારોહને લીધે વિશ્વ પ્રવાસીઓ જે-તે શહેર કે અંતરિયાળ ગામમાં જાય છે, ત્યાં રહે છે, ત્યાંનું પ્રાદેશિક ભોજન જમે છે અને આથી કોઈ દૂરવર્તી  ગામના લોકોને કામ મળે છે અને એ જે-તે ગામના લોકો વિશ્વ પ્રવાસીઓ સાથે સંપર્કમાં આવી પોતાની નાની એવી દુનિયાને નવા અર્થો પણ આપે છે.

લય-તાલ અને વાઘોના વાઇબ્સથી નવા અર્થો આપતું આ મ્યુઝિક ટૂરિઝમ ભારતમાં ખાસ્સી સ્પીડથી ફૂલીફાલી રહ્યું છે. કલા, સંસ્કૃ તિ અને વિવિધ વ્યંજનોનો સ્વાદ ધરાવતાં ભારતમાં સંગીતનો જાદુ લોકોને એક સ્થળે એકઠા કરી શકે એટલો રસપ્રદ છે અને એવા રસમાં હમઉમ્ર અને એકસરખા રસરુચિ ધરાવતા મિત્રો સાથે સંગીત સાંભળવાનો અને તેના તાલે ઝૂમવાનો આનંદ લેવા જેવો છે. એ પછી મુંબઈ જેવા મહાનગરમાં યોજાતો લોલાપાલુજા ઇન્ડિયા હોય કે અરુણાચલની ઝીરાવેલીમાં યોજાતો ઝીરો મ્યુઝિક ફેસ્ટિવલ હોય, હાઈ એનર્જી ઇલેક્ટ્રોનિક મ્યુઝિક રસિયાઓ માટે તો એ જલસો છે.