વિદેશ સુધી સંભળાઈ છે આ સફળ પ્રયાસની ત્રાડ
Chitralekha Gujarati|February 13, 2023
પર્યાવરણના પડકારો સામે જીવવૈવિધ્ય જાળવી રાખવાની જે કેટલીક પહેલ કરવામાં આવી, એમાં કૅપ્ટિવ બ્રીડિંગ અને એનિમલ એક્સચેન્જ પ્રોગ્રામ મોખરે છે. આ બન્ને કાર્યક્રમોમાં પ્રજાતિઓને જાળવી રાખવા માટે જુદાં જુદાં વાતાવરણમાં એમના પુનઃ વસવાટના પ્રયાસ થઈ રહ્યા છે.
ધીરુ પુરોહિત (જૂનાગઢ)
વિદેશ સુધી સંભળાઈ છે આ સફળ પ્રયાસની ત્રાડ

જૂનાગઢ જાઓ તો સક્કરબાગ જરૂર જજો એવી સલાહ આપણને અવારનવાર આપવામાં આવે છે. આ સક્કરબાગ એટલે એશિયાનું સૌથી જૂનું પ્રાણી સંગ્રહાલય. સક્કરબાગ ઝૂની અનેક વિશિષ્ટતા છે, જેમાં ટોચ પર છેઃ અહીંના એશિયાઈ સિંહો, જેમના માટે આ ઘરનું ઘર છે.

એક સમયે દુર્લભ બની ગયેલા એશિયાઈ સિંહોની પ્રજાતિને વિસ્તરવાવિકસવા માટે આ ઝૂએ નવી ફળદ્રુપ ભૂમિ પૂરી પાડી છે. એક સદી પહેલાં ગીરનાં જંગલોમાં સિંહોની સંખ્યા માત્ર બે આંકડામાં રહી ગઈ હતી, પણ સુવ્યવસ્થિત સંવર્ધન પગલાંના પરિણામે ગીર અને આસપાસના વિસ્તારોમાં સિંહોની સંખ્યા સતત વધી છે, જે અત્યારે તો ૬૭૦ના આંકને વટાવી ગઈ છે. વિશ્વભરમાં વાઈલ્ડલાઈફ કન્ઝર્વેશનના સફળ દાખલા આપતી વખતે એશિયાઈ સિંહોના ગીરમાં થયેલા સંરક્ષણનો ખાસ અભ્યાસ કરવામાં આવે છે. આ સફળતાના પાયામાં છે સક્કરબાગ ઝૂ. અત્યારે આ પ્રાણીબાગ એશિયાઈ સિંહોનું એકમાત્ર બ્રીડિંગ સેન્ટર છે.

નાર (વરુ) અને ગીધ સહિતના જીવોના ‘કૅપ્ટિવ બ્રીડિંગ પ્રોગ્રામ'ને ખાસ્સી સફળતા મળી છે.

૧૮૬૩માં શરૂ થયેલા જૂનાગઢ સક્કરબાગ ઝૂની એશિયાઈ સિંહોના લીધે એક આગવી ઓળખ ઊભી થઈ છે. છેલ્લા પાંચ દાયકામાં એનિમલ એક્સચેન્જ પ્રોગ્રામ હેઠળ અહીંથી દેશ-વિદેશનાં પ્રાણી સંગ્રહાલયમાં ર૦૦થી વધુ એશિયાઈ સિંહો મોકલવામાં આવ્યા છે, જેના લીધે ભારતના ચોથા નંબરના સૌથી મોટા સક્કરબાગનું નામ વિશ્વભરમાં ગુંજતું થયું છે.

સક્કરબાગ ઝૂના રેન્જ ફોરેસ્ટ ઑફિસર (આરએફઓ) નીરવ મકવાણા ચિત્રલેખાને જણાવે છેઃ ‘આંગળીના વેઢે ગણાય એટલી ઓછી સંખ્યામાં વન્યપ્રાણીઓને સાચવી, વૈજ્ઞાનિક દેખરેખમાં એમને ઉછેરીને એમની સંખ્યા વધારવામાં આ ઝૂ સફળ રહ્યું છે. ગીરના સિંહો ઉપરાંત બીજાં વન્યપ્રાણીઓનો પણ કાળજીપૂર્વકનો ઉછેર આ ઝૂની વિશેષતા છે. એ રીતે જોતાં એનિમલ એક્સચેન્જ અને કૅપ્ટિવ બ્રીડિંગ, એ બન્ને ઉપક્રમમાં સક્કરબાગે નામના મેળવી છે.’

શું છે એનિમલ એક્સચેન્જ પ્રોગ્રામ અને કૅપ્ટિવ બ્રીડિંગ?

કૅપ્ટિવ બ્રીડિંગ એટલે ઝૂના સુરક્ષિત વાતાવરણમાં વિજ્ઞાનીઓની દેખરેખ હેઠળ પ્રજાતિઓને સંવનન દ્વારા વિકસવાની તક આપવી. આ પહેલના પરિણામે જ સક્કરબાગમાં સિંહોની સંખ્યા સતત વધી શકી છે અને હજી પણ વધી રહી છે. એ સિંહોને પછી એનિમલ એક્સચેન્જ પ્રોગ્રામ અંતર્ગત બીજાં પશુ-પંખીના બદલામાં અન્ય ઝૂને આપવામાં આવે.

Diese Geschichte stammt aus der February 13, 2023-Ausgabe von Chitralekha Gujarati.

Starten Sie Ihre 7-tägige kostenlose Testversion von Magzter GOLD, um auf Tausende kuratierte Premium-Storys sowie über 8.000 Zeitschriften und Zeitungen zuzugreifen.

Diese Geschichte stammt aus der February 13, 2023-Ausgabe von Chitralekha Gujarati.

Starten Sie Ihre 7-tägige kostenlose Testversion von Magzter GOLD, um auf Tausende kuratierte Premium-Storys sowie über 8.000 Zeitschriften und Zeitungen zuzugreifen.

WEITERE ARTIKEL AUS CHITRALEKHA GUJARATIAlle anzeigen
નોમિનીના સરળ બનેલા નિયમ સમજી લેવામાં સાર
Chitralekha Gujarati

નોમિનીના સરળ બનેલા નિયમ સમજી લેવામાં સાર

ઈન્વેસ્ટમેન્ટમાં નોમિનીનું મહત્ત્વ વધ્યું છે, ખાસ કરીને કોવિડ બાદ આનો અહેસાસ અનેક પરિવારોને તેમ જ સરકાર અને નિયમન સંસ્થાઓને થયો છે. આર્થિક વ્યવહારો સરળ બનાવવાના ભાગ રૂપે સેબીએ આ નિયમોને વધુ હળવા અને વ્યવહારુ બનાવવાનો નિર્ણય લીધો છે, જેને સમજવા અનિવાર્ય છે.

time-read
2 Minuten  |
October 28, 2024
બોલો... આ રમતમાં હાર-જીત સ્પર્ધકના જ હાથમાં!
Chitralekha Gujarati

બોલો... આ રમતમાં હાર-જીત સ્પર્ધકના જ હાથમાં!

પંજા-કુસ્તી તરીકે ઓળખાતી બળાબળની સ્પોર્ટની ૧૭ દિવસની પહેલી ‘પ્રો પંજા લીગ' ગયા વર્ષે યોજાઈ ને આ વર્ષે પણ યોજાશે. આ મહિનાની ૧૯થી મુંબઈમાં એશિયન ઈન્ટરનૅશનલ કપ તથા ૨૦મીથી વડોદરાની પાદરે આવેલા પાદરામાં પંજા-કુસ્તી ચૅમ્પિયનશિપ યોજાઈ રહી છે ત્યારે જાણીએ, બાવડાંનાં બળની રમતની જાણી-અજાણી વાત.

time-read
4 Minuten  |
October 28, 2024
સ્ત્રી રાતના સમયે બહાર ન નીકળી શકે?
Chitralekha Gujarati

સ્ત્રી રાતના સમયે બહાર ન નીકળી શકે?

‘ઘરની આબરૂ’ માટે પુરુષો ઘરબહાર પણ સલામત વાતાવરણ નિર્માણ કરે અને પોતાનું વર્તન બદલે એ વધુ જરૂરી છે.

time-read
3 Minuten  |
October 28, 2024
દિવાળીમાં બનાવો સૌને ભાવતાં આ વ્યંજન
Chitralekha Gujarati

દિવાળીમાં બનાવો સૌને ભાવતાં આ વ્યંજન

બધાં પર્વોમાં શિરમોર એવો તહેવાર આવી રહ્યો છે, તમે છો તૈયાર એને સ્વાદિષ્ટ આવકાર આપવા?

time-read
3 Minuten  |
October 28, 2024
એ દિવસોમાં આવી ભૂખ કેમ લાગે છે?
Chitralekha Gujarati

એ દિવસોમાં આવી ભૂખ કેમ લાગે છે?

બાળજન્મ પછી પૂરતું દૂધ ન આવતું હોય તો આ ઉપાય અજમાવી શકાય...

time-read
3 Minuten  |
October 28, 2024
લડત પતિના હત્યારાને સજા અપાવવાની...લડત પતિની નિશાનીને જનમ આપવાની...
Chitralekha Gujarati

લડત પતિના હત્યારાને સજા અપાવવાની...લડત પતિની નિશાનીને જનમ આપવાની...

નજર સામે પતિની હત્યા થતી જોઈ આ મહિલા ઍડ્વોકેટનો ગર્ભપાત થઈ ગયો. એ પછી એની જિંદગીમાં બે જ લક્ષ્ય હતાંઃ ગુનેગારોને જેલ અને પરિવાર આગળ વધારવા એક બાળક! ‘આઈવીએફ’ ટેક્નિકની મદદ મેળવી પતિનાં જાળવી રાખેલાં સ્પર્મથી એમણે એ શક્ય બનાવ્યું.

time-read
4 Minuten  |
October 28, 2024
ભવ્ય ભૂતકાળના વારસાનું કરો જતન
Chitralekha Gujarati

ભવ્ય ભૂતકાળના વારસાનું કરો જતન

મહારાષ્ટ્રના દમદાર દુર્ગ મેઘરાજાએ વિદાય સાથે વેરેલાં સૌંદર્ય સાથે મહારાષ્ટ્રના ભવ્ય કિલ્લાઓની વિરાસત જોવા માટે તૈયાર છો?

time-read
1 min  |
October 28, 2024
ફૂલના ગરબા, બાધા-માનતાના ગરબા, હરખના ગરબા...
Chitralekha Gujarati

ફૂલના ગરબા, બાધા-માનતાના ગરબા, હરખના ગરબા...

નવરાત્રિમાં તો બધે ગરબા રમાય, પરંતુ ઉત્તર ગુજરાતનાં ઘણાં ગામમાં તો છેક કાળી ચૌદશ અને દિવાળી સુધી કે ક્યાંક તો ખાસ એ બે રાત્રે જ ગરબા થાય, એ પણ કાગળ કે પ્લાસ્ટિકનાં ફૂલના, ખાસ્સા વજનદાર ગરબા. એ માથે લઈને ગામની સ્ત્રીઓને ગરબે રમતી જોવી એ પણ એક લહાવો છે.

time-read
4 Minuten  |
October 28, 2024
એક ફોન કૉલ ને માણસ કંગાળ..
Chitralekha Gujarati

એક ફોન કૉલ ને માણસ કંગાળ..

સાઈબર ફ્રૉડની તમામ હદ વટાવી દેતી ડિજિટલ અરેસ્ટ વિક્ટિમથી લઈને કાયદોવ્યવસ્થા, સિસ્ટમને નિર્વસ્ત્ર કરી દેતી આ તે કેવી સાઈબર ઠગાઈ?

time-read
7 Minuten  |
October 28, 2024
પાણી ભલે ઓસરી ગયાં, પૂરની અસર વડોદરાની દિવાળી બગાડશે...
Chitralekha Gujarati

પાણી ભલે ઓસરી ગયાં, પૂરની અસર વડોદરાની દિવાળી બગાડશે...

અતિ ભારે વરસાદ અને ઉપરવાસમાં જમા થયેલું પાણી છોડવામાં થયેલી ક્ષતિએ વડોદરાને ડુબાડ્યું હતું. આટલા દિવસો પછી હજી અત્યારે પણ એનાં પરિણામ દેખાઈ રહ્યાં છે ખાલીખમ બજાર રૂપે.

time-read
4 Minuten  |
October 28, 2024