દરવાજા વિનાનાં ઘરવાળું એક અનોખું ગામ

કોઈ પણ ગામની શેરી કે મહોલ્લામાં જઈને જોઈએ તો ઘરને સુરક્ષિત રાખવા માટે ડેલા કે લોખંડના દરવાજા જોવા મળે. શહેરોમાં તો હવે મોટા ભાગનાં મકાનમાં અને ઘરની બહાર પણ સીસીટીવી કૅમેરા ગોઠવવામાં આવે છે. આ સામે ગુજરાતમાં એક એવું અનોખું ગામ છે કે જ્યાં આખા ગામમાં કોઈ ઘરમાં દરવાજા કે ડેલાની આડશ જ નથી. અને છતાંય ગામમાં ક્યારેય ચોરીની ઘટના બની નથી. આવો, સૌરાષ્ટ્રના આ નાનાએવા સાતડા ગામની અજાયબી વિશે જાણીએ.

- દેવેન્દ્ર જાની (સાતડા-રાજકોટ)

અમારા ગામમાં કોઈ ઘરને દરવાજા જ નથી... આવું કોઈ કહે તો તરત જ મહારાષ્ટ્રમાં આવેલા શનિ શિંગણાપુર ગામની ચર્ચા થાય છે, પરંતુ સૌરાષ્ટ્રમાં રાજકોટથી ચોટીલા હાઈ-વે વચ્ચે અંતરિયાળ સાતડા નામનું એક ગામ પણ આવી ખાસિયત ધરાવે છે એ બહુ ઓછા લોકો જાણતા હશે. ગામની કોઈ પણ ગલીમાં ફરો, કોઈ ઘરને ડેલો કે દરવાજા જ નથી. આજના સમયમાં અચરજ પમાડે એવું આ ગામ છે.

કુવાડવા નજીક નૅશનલ હાઈ-વેથી અંતરિયાળ કાચા રસ્તેથી પસાર થઈને સાતડા ગામની મુલાકાત લઈને જોયું તો ઘડીભર માનવામાં ન આવે એવાં દશ્યો દરેક ઘરબહાર જોવા મળે. કાચું ઘર હોય કે સ્લેબ ભરેલું પાક્કું મકાન હોય, કોઈ ઘરમાં આગળના ભાગે લોખંડ કે લાકડાંના કોઈ પણ પ્રકારના દરવાજા જ નહીં. જે કોઈ આડશ કે દરવાજો હોય એ ઘરની અંદરના ઓરડાને જ હોય. એક-બે શેરી વટાવીને અમે ગામના રામજી મંદિર તરફ ગયા, જ્યાં કેટલાક વૃદ્ધો બેઠા હતા.

રામજી મંદિરે આયખાના સાત દાયકા વટાવી ચૂકેલા બાબુભાઈ ડાંગર કહે છેઃ ‘બે-પાંચ વર્ષથી નહીં, પરંતુ પેઢીઓથી સાતડા ગામમાં જેટલાં ઘર છે એને દરવાજા ફિટ કરવામાં આવતા નથી. અમારા વડીલોએ મકાન બનાવ્યાં ત્યારે થી. અમારા થડીલોએ મકાન બનાવમાં ત્યારે પણ આંગણાં ખુલ્લાં જ રાખ્યાં હતાં, કોઈ આડશ કે દરવાજા બનાવાયાં જ નથી. નવી પેઢી પણ આ જ રસ્તે ચાલી રહી છે. નવાં મકાનોમાં પણ દરવાજા કે ડેલા કોઈ બનાવતું નથી અને જે લોકો બનાવે એને ધંધામાં કે પરિવારમાં મુશ્કેલી આવે છે.’

બાબુભાઈ એ પછી એક ઘર તરફ ઈશારો કરી કહે છેઃ જુઓ, આ ઘરમાં ડેલો બનાવ્યો હતો તો એને ભોગવવું પડ્યું.’