ચોમાસાની અનોખી ભેટઃ ખાડા અને ભૂવા!

જે શહેરના ખાડા અને ભૂવા આટલા બેનમૂનપણે સ્વયંસર્જિત કે સ્વયંભૂ પ્રગટતા હોય એ શહેરના શાસકો અને વહીવટદારો પાસે કેવી કલાત્મક સૂઝ હશે?!

- હર્ષદ પંડ્યા ‘શબ્દપ્રીત’

ટૉમ્સ હૉડ નામના એક અંગ્રેજ કવિની કવિતા પંક્તિ યાદ આવે છે. એ લખે છે: ‘O God, than bread should be so dear, And flesh and blood so cheap.’ આ જ સંદર્ભે આપણા અધ્યાત્મ કવિ સુન્દરમની એક કવિતાની કડી છેઃ ‘રામજી, કાં રોટલા મોંઘા, ’ને લોહીમાંસ આટલાં સોંઘાં.’

આ વાત અમને અમદાવાદના ખાડાડિત અને ભૂવામઢઢ્યા રસ્તાના સંદર્ભે યાદ આવી ગઈ. અમે કવિ તો છીએ નહીં, છતાં કવિ ટૉમ્સ હૉડની ક્ષમા યાચના સાથે એટલું તો ભૂવા સંદર્ભે ચોક્કસ કહીએ કે - હે નગરસેવકજી, કાં ખાડા ’ને ભૂવા આટલા સોંઘા ’ને ફ્રેક્ચર આટલાં મોંઘાં?!

ચોમાસાની ખરી મજા વરસાદની નહીં, નાના-મોટા ખાડા અને ઊંડા-પહોળા ભૂવાની છે. ભૂવાનું સર્જન સ્વયંભૂ હોય છે. રસ્તા પર સર્જાતા ભૂવા બનતા નથી, જન્મે છે. એમનું અસ્તિત્વ તળાવ કે નદી જેવું કુદરતી છે. આ માટે જે-તે શહેરની મ્યુનિસિપલ કોર્પોરેશનને જેટલા અભિનંદન આપીએ એટલા ઓછા છે!

કેટલાક લોકો કોર્પોરેશનનો વાંક કાઢે છે. લોકોની આ ટેવ સારી ન કહેવાય. કોર્પોરેશનના વહીવટદારો બિચારા, થાય એટલા ભૂવાનું સર્જન થવા દે છે અને જે થઈ ચૂક્યા છે એ દરેકે દરેક ભૂવાને કંકુ-ચોખાથી વધાવી લે છે. વળી, દર ચોમાસે નવા-નવા અને ક્યારેક તો અવનવા ભૂવાનું સ્વયંભૂ સર્જન થાય એ માટે ‘મોન્સૂન ઍક્શન પ્લાન’ પણ બનાવે છે. શક્ય છે કે, કોઈક જગાએ આટલાં વર્ષોમાં એક પણ ભૂવો પડ્યો ન હોય તો એમાં કોર્પોરેશનનો વાંક કાઢવા બેસીએ એ પણ સારું નહીં. કેટલાંક કામો તો આપણાથી પણ ધ્યાન બહાર જતાં રહે છે એટલે શું આપણે આપણા માથા પર માછલાં ધોઈએ છીએ? આપણને કશો જ હક નથી કે ભૂવાની બાબતે આપણે મ્યુનિસિપાલિટીના સક્રિય અને બેનમૂન વહીવટીતંત્ર પર માછલાં ધોઈએ.. અને એમ કરવા જતાં, માછલાં જ આપણા પર બદનક્ષીનો કેસ ઠોકી દે, તો?