આ ૠતુ રૂડી રે, મારા વહાલાં રૂડો માસ વસંત

વન ઉપવન જુદાં-જુદાં ફૂલોથી મહેકી ઊઠે છે. ગુલમહોર, ચંપા, સૂરજમુખી અને ગુલાબનાં ફૂલોના સૌંદર્યથી આકર્ષિત થઈને પતંગિયા અને ભમરાઓમાં મધુર રસપાનની જાણે કે હરીફાઈ લાગી જાય છે. તેની સુંદરતા જોઈને મનુષ્ય પણ ખુશીથી ઝૂમી ઊઠે છે અને માટે જ આ ઋતુ જેમ નિસર્ગને નવપલ્લવિત કરે છે એ રીતે જાતજાતનાં અવનવા રંગીન મજાનાં ફૂલો માનવ હૃદયને ખુશ કરે છે. કવિ ન્હાનાલાલે એટલે જ વસંતને ‘ઋતુરાજ વસંત’નું ઉપનામ આપ્યું છે.

- વૈભવી જોશી

રેડિયો ઉપર ફાગણનાં ગીતો વાગ્યાં,

’ને શહેરનાં મકાનોને ખબર પડી આજે વસંત પંચમી છે.

આસ્ફાલ્ટની કાળી સડકો

ભીતરથી સહેજ સળવળી પણ કૂંપળ ફૂટી નહીં.

ત્રાંસી ખૂલેલી બારીને બંધ કરી

કાચની આરપાર કશું દેખાતું નહોતું.

ફ્લાવર વાઝમાં ગોઠવાયેલાં ફૂલો કરે જઈને પૂછ્યું;

તમને ખબર છે, આજે વસંત પંચમી છે..??

કવિ શ્રી સુરેશ દલાલે સીધી હૈયાને વીંધી આરપાર નીકળી જાય એવી વાત આ રચનામાં કેટલી સ્વસ્થતાથી રજૂ કરી છે! આવો કટાક્ષ એ જ કરી શકે! પ્રકૃતિથી ધીરે-ધીરે અલિપ્ત થઈ રહેલો કાળા માથાનો માનવી એના સંસાર સાગરમાં એટલો તો વ્યસ્ત છે કે એનું અપ્રતિમ સૌંદર્ય માણવાનું ખરેખર વિસરી રહ્યો છે.

કુદરતના સાંનિધ્યમાં ઉછરેલો આ માણસ આટલું અનુપમ સૌંદર્ય છોડીને કઈ ભૌતિક સુખ સગવડો પાછળ ઘેલો થયો છે એ મને ક્યારેય સમજાયું નથી. આપણે જેમ વાર-તહેવાર કે ઉત્સવ ઊજવીએ છીએ તેમ પ્રકૃતિ પણ એનો ઉત્સવ ઊજવે છે અને એ ઉત્સવનાં વધામણાં આપતો મહા સુદ પાંચમનો દિવસ એટલે વસંત પંચમી. પ્રકૃતિનું સૌથી રમણીય રૂપ જોવું હોય તો વસંત પંચમીના દિવસથી કુદરતને ધ્યાનથી નિહાળવી શરૂ કરો.

વસંત એટલે નિસર્ગનો છલકાતો વૈભવ. વસંત ઋતુ એટલે તરુવરોનો શણગાર. વસંત એટલે નવપલ્લવિત થયેલું, ખીલેલું, આમ્રકુંજોની મહોરની માદક સુવાસથી મહેંકી ઊઠેલું ઉલ્લાસ અને પ્રસન્નતાથી છલકાતું વાતાવરણ. એમાંય કોયલનું મધુર કૂજન ’ને મોરલાના ટહુકાઓ મનને વધારે આનંદવિભોર બનાવે છે. ઋતુચર્યા મુજબ વસંત પંચમી એટલે વસંતના આગમનની સત્તાવાર છડી પોકારતો દિવસ.

વન ઉપવન જુદાં-જુદાં ફૂલોથી મહેકી ઊઠે છે. ગુલમહોર, ચંપા, સૂરજમુખી અને ગુલાબનાં ફૂલોના સૌંદર્યથી આકર્ષિત થઈને પતંગિયા અને ભમરાઓમાં મધુર રસપાનની જાણે કે હરીફાઈ લાગી જાય છે. તેની સુંદરતા જોઈને મનુષ્ય પણ ખુશીથી ઝૂમી ઊઠે છે અને માટે જ આ ઋતુ જેમ નિસર્ગને નવપલ્લવિત કરે છે એ રીતે જાતજાતનાં અવનવા રંગીન મજાનાં ફૂલો માનવ હૃદયને ખુશ કરે છે. કવિ ન્હાનાલાલે એટલે જ વસંતને ‘ઋતુરાજ વસંત’નું ઉપનામ આપ્યું છે.