લામાયુરુ, એ મૂનલેન્ડ ઓફ લદ્દાખ

યોગી નારોપાની પ્રાર્થનાથી લામાયુરુ ગામના તળાવનું પાણી ઓસરી ગયું. ત્યાં ચંદ્રની ભૂમિ પર રચાય તેવો મૂનસ્કેપ રચાયો ને નારોપાએ પર્વતો, ટેકરીઓની વચ્ચે લામાયુરૂ મઠની સ્થાપના કરી

- રક્ષા ભટ્ટ

જાપાનના ૪૨ વર્ષીય બિલિયોનેર યુસાકુ મૈઝાવા કહે છે કે, ‘હું ચંદ્ર પર જવાનું પસંદ કરું છું.’ એ ભાઈ તો ફૅશન ઉદ્યોગના માંધાતા છે એટલે ચંદ્ર પર ઉતરાણ કરી શકે, પણ આપણે?

આ પ્રશ્નનો જવાબ છે ભલે આપણે ચંદ્ર પર ન જઈ શકીએ, પરંતુ ચંદ્ર પરની ભૂમિ જેવા જ ભૂપ્રદેશ ધરાવતાં લામાયુરુ બૌદ્ધ મઠ સુધી તો જઈ શકીએ, કારણ કે લામાયુરુની સ્થળાકૃતિ મૂનસ્કેપને મળતી આવે છે અને ત્યાં જવું ચંદ્ર પર જવા જેટલું ખર્ચાળ પણ નથી.

આ બૌદ્ધ મઠ હાઈ માઉન્ટેન પાસની ભૂમિ ગણાતા લદ્દાખમાં લેહની ઉત્તર-પશ્ચિમે આવેલો છે. લેહ-શ્રીનગર હાઇવે પર ૧૧,૫૨૦ ફૂટની ઊંચાઈ પર સ્થિત આ બૌદ્ધ મઠ એક કેવ મોનેસ્ટરી છે જ્યાં એક્યુટ માઉન્ટેન સિકનેસ શક્ય છે. ભૂસ્તર શાસ્ત્રીય નિર્માણથી બનેલા મૂનસ્કેપ માટે વિશ્વ વિખ્યાત આ મઠ સુધી જો શ્રીનગરથી પહોંચવું હોય તો તેનું અંતર ૩૦૫ કિલોમીટર છે. શ્રીનગરથી જોજીલા પાસ, દ્રાસ, કારગિલ, નામિકા લા પાસ અને ફાતુ લા પાસ ક્રોસ કરી લામાયુર પહોંચવું થોડું લાંબું જરૂર છે, પરંતુ લીલાછમથી સુક્કા-વેરાન કૉલ્ડ ડેઝર્ટ તરફ મુસાફરી કરતાં બદલાતાં દશ્ય ફલકો, કારગિલ વૉર મેમોરિયલ અને મુલબેખમાં સ્થિત ખડકમાંથી ઘડેલી મૈત્રેય બુદ્ધની ખૂબ ઊંચી અપ્રતિમ પ્રતિમાનાં દર્શન કરીએ અને બ્રેકફાસ્ટ-લંચને ન્યાય આપતાં રહીએ તો પહાડી વિસ્તારનું આટલું લાંબું અંતર થોડું હળવું થાય છે અને જો લેહથી લામાપુરુ જઈએ તો તે માત્ર ૧૨૦ કિ.મી.નો ખળખળ વહેતો મામલો છે, કારણ કે લેહથી લામાપુરુ જતાં ડાબી બાજુ સમાંતરે વહેતો સિંધુનો સાથ આ સફરને રોમાંચથી ભરી દે છે. બીજું કે લેહથી સવારે નીકળી નીમુ પાસે સિંધુ-ઝન્સકરના સંગમ સ્થાને અટકી આસપાસ રહેલા કોઈ રેસ્ટોરાંમાં ફળફળતા નૂડલ્સ આરોગી, વિશ્વના સૌથી ઊંચા રિવર રાફ્ટિંગ પોઇન્ટને અવલોકવાનો અને એ પછી લિકિર, અલ્હી, બાસ્કો જેવા બૌદ્ધ મઠો અને મેગ્નેટિક હિલ, ગુરુદ્વારા પથ્થર સાહેબ જેવાં સ્થળોની મુલાકાત લઈને ફાતુ લા પાસ ઓળંગી પંદર કિ.મી.ની ડ્રાઇવ પછી લામાપુરુ ગામમાં પહોંચવું એ સ્મરણોની ઝોળીમાં ઉત્તમ લૅન્ડસ્કેપ ઉમેરી ઇન્સ્ટા પીપલને ઈર્ષ્યા કરાવવાની મોટી જાત્રા છે.