છેલ્લાં ચોવીસેક વર્ષોથી ભારતના અનેક અંતરિયાળ વિસ્તારોમાં કૅમેરા લઈને રખડતાં સ્ત્રીનાં અનેક રૂપો-સ્વરૂપો, શણગાર અને કુશળતાઓને કૅમેરાની ઝોળીમાં ભર્યા છે. લોક-ફોક હોય, કે હોય વનવાસી સ્ત્રી, પરંપરા, પ્રથા અને સંસ્કૃતિની વાહક જાણે સ્ત્રી જ હોય તેવાં પહેરવેશો, ઘરેણાં અને ઘાટફૂટને સદીઓથી કૅરી કરતી ભારતના અંતરિયાળ પ્રદેશોની સ્ત્રીઓ જાણે આપણા ભારતના કલ્ચરલ લેન્ડસ્કેપને અખંડ અને અતૂટ રાખતી જીવતી-જાગતી ધરોહર છે એવું લાગ્યું છે.
કચ્છ-ભુજના ટુંડાવાંઢ, રાપર-રવેચી, રતનાલ, પ્રંગ, કેરા કોટાય, કંથકોટ, ધોળાવીરા, દરિયાપર, લખપત, નખત્રાણા અને અન્ય અનેક પ્રદેશો ખૂંદતા મોચી, કુંભાર, રબારી, મેઘવાળ, જત અને આહીર સ્ત્રીઓને મેળાઓમાં મલપતાં અને ઘર આંગણે ભરત ભરતાં પણ જોઈ છે. ધોરી માર્ગો પર એકસાથે અનેક ઊંટની વણઝારને લીડ કરતાં અને કલાત્મક માટલાં ઘડતી પણ જોઈ છે. ભૂંગાની ઓથે ગોડિયું ગૂંથતાં અને ઘરવાળા સંગાથે ખભે-ખભો મિલાવી વુડ વર્કની કલા-કારીગરીમાં હાથ બટાવતા પણ જોઈ છે. ધોળાવીરા પહોંચતાં વચ્ચે આવતાં ખારા પાટમાં બળબળતા ઉનાળે લાજનો ઘૂમટો તાણીને રોટલા ઘડતાં અને દીકરા-દીકરીના લગ્ન પ્રસંગે આપણને આંજી દે તેવા એથનિક આઉટ ફિટમાં ફરતી પણ જોઈ છે.
એકવીસમી સદીના બીજા દાયકે પણ સાતત્યપૂર્ણ રીતે જોવા મળતી આવી સાંસ્કૃતિક કડીઓ અને તે ચેઇનને બરકરાર રાખતી સ્ત્રીઓ ગુજરાત બહાર ગોવામાં પણ જોવા મળે અને કેરલ-કર્ણાટકનાં મંદિરોના પટાંગણમાં પણ જોવા મળે. ઉત્તરાખંડની શિવાલિક શૃંખલાથી આચ્છાદિત ખીણોમાં પણ જોવા મળે અને લેહ-લદ્દાખના બૃહદ હિમાલયન બેલ્ટમાં પણ જોવા મળે, કારણ કે ભારતની સાંસ્કૃતિક ધરોહરમાં એથનિક પહેરવેશો, ઘરેણાં, વસ્ત્રો-વ્યવહાર અને કેશ કલાપથી બનતો-ઊઘડતો વંશીય વારસો સાચવવા-જાળવવામાં અને તેને સુપેરે કૅરી કરવામાં સ્ત્રીઓનો સિંહ ફાળો છે.
この記事は ABHIYAAN の March 16, 2024 版に掲載されています。
7 日間の Magzter GOLD 無料トライアルを開始して、何千もの厳選されたプレミアム ストーリー、9,000 以上の雑誌や新聞にアクセスしてください。
すでに購読者です ? サインイン
この記事は ABHIYAAN の March 16, 2024 版に掲載されています。
7 日間の Magzter GOLD 無料トライアルを開始して、何千もの厳選されたプレミアム ストーリー、9,000 以上の雑誌や新聞にアクセスしてください。
すでに購読者です? サインイン
સંપાદકીય
સ્વાગતમ્ અનલ નામ સંવત્સર
પરમ શ્રદ્ધાનું એક સરનામું!
અહીં જે વિશ્વાસની વાત કરી છે તે માનવી જીવનમાં શ્રદ્ધાનો જે એક ગોખલો શોધે છે તેની છે. દરેક માણસને પોતાના જીવનમાં આવું પરમ શ્રદ્ધાનું એક સરનામું જોઈતું હોય છે.
પંચામૃત
કેટલાક શ્રદ્ધા ફેલાવે છે, કેટલાક અશ્રદ્ધા!
મોબાઇલ - ઇ-મેઇલ પછી હવે સપનામાં સફળ થઈ સંદેશા મોકલવાની શોધ
દુનિયાની જુદી-જુદી સભ્યતાઓમાં વ્યક્તિને આવતાં સપનાંને લઈને જુદાં-જુદાં અર્થઘટનો કરનારાં શાસ્ત્રો ઉપલબ્ધ છે.
હેન્ડ વોશ વાપરવું જોઈએ કે હેન્ડ સેનિટાઇઝર?
કોવિડ મહામારી દરમિયાન લોકોને હેન્ડ સેનિટાઇઝર વિશે ખ્યાલ આવ્યો.
વિઝા વિમર્શ,
ઇમરજન્સી એપોઇન્ટમેન્ટ
બિંજ-થિંગ
કામ, જો જો ક્યાંક કરી ન નાખે ‘કામ’ તમામ
મિથુન દાની ‘ગરીબો કા અમિતાભ’થી ‘એ' કેટેગરીના હીરો સુધીની સફર
ફિલ્મ ક્ષેત્રે ઉત્કૃષ્ટ પ્રદાન બદલ દાદા સાહેબ ફાળકે ઍવૉર્ડ માટે મિથુન ચક્રવર્તીનું નામ જાહેર થયા બાદ તેમણે કહ્યું હતું, ‘હું કોલકાતાની નાની ગલીઓમાંથી આવ્યો છું. મેં ખૂબ જ સંઘર્ષ કર્યો છે. મેં કરેલી અસાધારણ શરૂઆતને હું ક્યારે નહીં ભૂલી શકું. હું મારી જાતને પૂછું છું, શું આ સાચું છે? હું મારી ભાવનાને શબ્દમાં વ્યક્ત નહીં કરી શકું.’ *** રાષ્ટ્રીય પુરસ્કાર મળ્યા બાદ જ્યારે પત્રકાર ઇન્ટરવ્યૂ લેવા માટે આવ્યા ત્યારે મિથુન ચક્રવર્તી ભૂખના કારણે બોલી શકતા નહોતા. તેમણે પત્રકારને કહ્યું કે, પહેલાં તું જમાડ, પછી જ હું ઇન્ટરવ્યૂ આપીશ!
પ્રવાસન રક્ષા ભટ્ટ
રાજી નીશીનીવા પાર્ક, ઉત્તરાખંડ
ગાંધીજીની ખાદી જનસામાન્યની પહોંચથી દૂર
ગાંધીજીની ખાદી આજે માત્ર વારે-તહેવારે, સરકારી કાર્યક્રમોમાં કે ખૂબ પૈસાપાત્ર વ્યક્તિઓ પાસે જ દેખાય છે. ખૂબ મોંઘી ખાદી ખરીદવાનું સામાન્ય લોકોનું ગજું રહ્યું નથી. ખાદી મોંઘી થઈ એ માટે સરકારી અધિકારીઓની અવ્યવહારુ નીતિ જવાબદાર છે. આજે ખાદીના વણાટ સહિતનાં કામો માટે નવી પેઢી આવવા તૈયાર નથી. ઓછું વળતર અને વધુ મહેનતના કારણે કારીગરો ખાદીથી દૂર થઈ રહ્યા છે.
