രാജസ്ഥാന്റെ ജൈവഭൂമികൾ

മരുക്കാഴ്ചകൾക്കും പ്രൗഢമായ കോട്ടകൊത്തളങ്ങൾക്കുമപ്പുറം രാജസ്ഥാനിലെ വനഭംഗി തേടിയൊരു സഞ്ചാരം. ഭരത്പുരിലെ പതംഗപ്പടയെയും ജലാനയിലെ പുള്ളിപ്പുലികളെയും കണ്ട് കാടേറാം

- SHABEER THURAKKAL

രാജസ്ഥാൻ പൗരാണികശേഷിപ്പുകളുടെ പ്രൗഢിയും മരുഭൂമിയുടെ ഏകാന്തതയും അജ്റിന്റെ ആത്മീയവഴികളും ദർവേഷുകളുടെ താപസഭാവങ്ങളും ഇഴുകിച്ചേർന്ന ഭൂമിക. അതിനുമപ്പുറം രാജസ്ഥാൻ ഒരു വഭൂമികൂടിയാണ്. കണ്ണെത്താദൂരത്തോളം പരന്നുകിടക്കുന്ന ഥാർ മരുഭൂമിയും വെയിൽനാളംപോലും വിരുന്നെത്താൻ വിഷമിക്കുന്ന നിബിഡവനങ്ങളും ഇവിടെയുണ്ട്. ലോകത്തിലെ ഏറ്റവും പഴക്കമേറിയ പർവതനിരകളിലൊന്നായ ആരവല്ലിയും അതിലെ പ്രശസ്ത കൊടുമുടിയായ മൗണ്ട് അബുവും ഉള്ളിൽ പേറുന്നുണ്ട്. ഭൂവിസ്തൃതിയിൽ രാജ്യത്തെ ഏറ്റവും വലിയ സംസ്ഥാനമായ രാജസ്ഥാൻ. പത്തുദിവസങ്ങൾ നീളുന്ന രാജസ്ഥാൻ യാത്രയിൽ ഭരത്പുരിലെ കേവൽദേവ് പക്ഷിസങ്കേതവും ജയ്പുരിലെ  ജലാന ലെപ്പേർഡ് റിസർവുമായിരുന്നു ലക്ഷ്യങ്ങൾ. ഉത്തരേന്ത്യൻ ഗ്രാമങ്ങൾ തണുപ്പിലമരുന്ന ഡിസംബറിന്റെ ആദ്യവാരത്തിലാണ്, ഭരത്പുരിലേക്കെത്തുന്നത്. ജയ്പൂരിൽ നിന്നോ ഡൽഹിയിൽ നിന്നോ ഏകദേശം 180 കി.മീ. സഞ്ചരിച്ചാൽ, ഇവിടെയെത്താം.

കേവൽദേവ് നാഷണൽ പാർക്ക് അഥവാ ഭരത്പുർ പക്ഷിസങ്കേതത്തിന്റെ പേരിലാണ് ഭരത്പുർ നഗരം അറിയപ്പെടുന്നത്. ഇരുപത്തിയൊൻപത് സ്ക്വയർ കി.മീ. ചുറ്റളവിൽ വ്യാപിച്ചു കിടക്കുന്ന നീർത്തടമാണ് ഘാന എന്ന തദ്ദേശീയ പേരിലറിയപ്പെടുന്ന കേവൽദേവ് ദേശീയോദ്യാനം. 1850- കളിൽ ബ്രിട്ടീഷുകാർക്കും മഹാരാജാക്കന്മാർക്കും വേണ്ടിയുള്ള “ഹണ്ടിങ് റിസർവ് ആയിരുന്നു ഇവിടം. ബ്രിട്ടീഷ് ഇന്ത്യൻ വൈസ്രോയിയായിരുന്ന ലോർഡ് ലിൻലിറ്റ്ഗോ, ഒറ്റദിവസംകൊണ്ട് ഇവിടെ നിന്ന് ആയിരത്തിലധികം താറാവുകളെ വേട്ടയാടിയതായി പറയപ്പെടുന്നു. ഇന്ത്യൻ പരിസ്ഥിതിരംഗത്തിന്റെ ചിത്രമെടുത്താൽ, ശിക്കാറിൽ നിന്ന് പരിസ്ഥിതിസംരക്ഷണത്തിലേക്കുള്ള മാറ്റം കാണാനാകും. കെന്നെത്ത് ആൻഡേഴ്സൺ, ജിം കോർബറ്റ്, സലിം അലി തുടങ്ങി ഇന്ത്യൻ പരിസ്ഥിതിസംരക്ഷണ മേഖലയ്ക്ക് ദിശാബോധം നൽകിയവരൊക്കെ മികച്ച വേട്ടക്കാരായിരുന്നുവെന്നത്ര കൗതുകകരമാണ്.

കേവൽദേവ് ശിവക്ഷേത്രത്തിന്റെ അതിരുകൾ കൂട്ടിച്ചേർത്തു കൊണ്ടാണ് ഇന്നത്തെ ഭരത്പൂർ പക്ഷിസങ്കേതം രൂപംകൊണ്ടത്. 1976-ൽ ഇവിടം പക്ഷിസങ്കേതമായി പ്രഖ്യാപിക്കുകയും 1981-ൽ റാംസർ അന്താരാഷ്ട്ര നീർത്തടമായി തിരഞ്ഞെടുക്കുകയും ചെയ്തു. 1982-ൽ കേവൽദേവ് നാഷണൽ പാർക്കായി. 1985-ൽ ഇവിടം യുനെസ്കോയുടെ ലോക പൈതൃകപ്പട്ടികയിൽ ഇടം നേടി.