નવોદિત લેખકો, વાર્તાકારો, નાટ્યકારો, ચિત્રકારોની શિબિર, વર્કશૉપ્સ કે કૅમ્પ અવારનવાર યોજાતાં જ રહેતાં હોય છે, પણ મુંબઈનાં નાયકદંપતી દ્વારા શરૂ થયેલી શિબિર નામે સાહચર્ય જરા વેગળી છે. અધ્યાપક દંપતી ભરત નાયક-ગીતા નાયક દ્વારા યોજાતી આ શિબિરમાં સાહચર્યની ત્રિવેણી રચાય છે, કેમ કે આ સાહચર્ય પતિ-પત્નીનું છે, મિત્રોનું છે, કળા-સાહિત્યનું છે.
૧૯૮૮માં મુંબઈના પરા ઘાટકોપરમાં નાયકદંપતીના એક રૂમ-રસોડાના ઘરમાંથી આ સાહિત્યયજ્ઞ આરંભાયો. એમણે ગુજરાતી સાહિત્ય-કળાનું સામયિક ગદ્યપર્વ શરૂ કર્યું એ સાથે જ સાહચર્ય શિબિરની પણ શરૂઆત કરી, જેમાં કવિ કમલ વોરા, નાટ્યલેખક નૌશિલ મહેતા, નાટ્યકર્મી મનોજ શાહ, ચિત્રકાર-લેખક ગુલામ મોહમ્મદ શેખ, ચિત્રકાર અતુલ ડોડિયા, ચિત્રકાર સ્વર્ગીય ભૂપેન ખખ્ખર, સર્જક પ્રબોધ પરીખ, વાર્તાકાર હિમાંશી શેલત, કિરીટ દૂધાત, હર્ષદ ત્રિવેદી, નાટ્યકર્મી મહેન્દ્ર જોશી, અજય સરવૈયા, વગેરે વગેરે અનેક સર્જક જોડાયાં. જે આમાં જોડાય એ સતત ત્રણ દિવસ સાથે રહીને લેખન કરે, પઠન કરે, સાહિત્ય, કળાવિષયક ચર્ચા કરે. કોઈ નવું લખે, તો કોઈ અધૂરું લખેલું પૂરું કરે, તો કોઈ નવું આયોજન કરે.
૧૯૮૮માં સાહચર્યનું પહેલું મિલન સંત બાલાજીના પાલઘર નજીક ચીંચણીમાં આવેલા આશ્રમમાં થયું હતું. એ પ્રથમ મિલન હતું એટલે બધાને કુતૂહલ અને ઉત્સુકતા હતી કે જુદાં જુદાં ક્ષેત્રના સર્જકો સાથે રહીને સર્જન કરશે કે પછી એ એક મેળો બની રહેશે? જો કે આજે એ યાદ કરતાં દરેક જણ એકસૂરે કહે છે કે સાહચર્યનો આનંદ એવો આવ્યો કે બીજા વરસની આતુરતાપૂર્વક રાહ જોવાતી. એને યાદ કરતાં જાણીતા ચિત્રકાર ગુલામ મોહમ્મદ શેખ કહે છેઃ ‘સાહચર્યની પહેલી બેઠકમાં આશ્રમની એક ઓરડીની બહાર જૂતાં અને અહં ઉતારવાનો સંદેશ ભૂપેન ખખ્ખરની દાઢે-મોઢે ચડ્યો હતો. પાછળથી એ યાદગીરીને અતુલ ડોડિયાએ એક ચિત્ર રૂપે કંડારી હતી.’
Denne historien er fra May 13, 2024-utgaven av Chitralekha Gujarati.
Start din 7-dagers gratis prøveperiode på Magzter GOLD for å få tilgang til tusenvis av utvalgte premiumhistorier og 9000+ magasiner og aviser.
Allerede abonnent ? Logg på
Denne historien er fra May 13, 2024-utgaven av Chitralekha Gujarati.
Start din 7-dagers gratis prøveperiode på Magzter GOLD for å få tilgang til tusenvis av utvalgte premiumhistorier og 9000+ magasiner og aviser.
Allerede abonnent? Logg på
મિડલ ચાઈલ્ડ સિન્ડ્રોમઃ ન અહીંના... ન ત્યાંના
પરિવારના સૌથી મોટા અને સૌથી નાના બાળકને ઘણા ‘વિશેષાધિકાર’ મળે છે, પણ...
નવું વર્ષ... નવી શરૂઆાત
બીજાનું જોઈ જોઈને સંકલ્પ લેતાં હો તો પણ કમ સે કમ જાત માટે લીધેલાં વચન પૂરાં કરો... કોઈ ભાર રાખ્યા વગર
ગરમાવો અને બાર ર્માહનાની ઊર્જા મેળવવી છે?
શિયાળામાં શરીરને નીરોગી રાખે છે આ પાક અને વસાણાં.
પારાવાર સંઘર્ષ બન્યો અખૂટ શક્તિનો સ્રોત!
જન્મથી જ નિઃસહાય આ મહિલા બીજાનો સહારો બનવાનો નિશ્ચય કરીને બેઠી. શરીરથી દિવ્યાંગ, પણ મનથી મક્કમ એવાં ૬૨ વર્ષનાં આ સન્નારી અન્યોનાં સપનાં સાકાર કરવા જહેમત ઉઠાવી રહ્યાં છે.
જડીબુટ્ટીના જાણતલ કરે છે ઉપચાર
જંગલની કીમતી વનસ્પતિથી પ્રાચીન પદ્ધતિએ આરોગ્ય સારવાર કરતા આદિવાસી વૈદું ભગતનાં નામ-કામ બહુ અજાણ્યાં નથી.એમની સસ્તી અને કારગત ઔષધિય ચિકિત્સાકળાને હવે સરકારી પીઠબળ પણ મળી રહ્યું છે.
ત્રીજી રાજકીય ઈનિંગ્સમાં બાપુ કેટલા સફળ થશે?
૮૪ વર્ષના શંકરસિંહ વાઘેલા હવે ‘પ્રજાશક્તિ ડેમોક્રેટિક પાર્ટી' નામે નવો રાજકીય પક્ષ લઈને ફરી વાર ગુજરાતના રાજકીય રણમેદાનમાં કૂદ્યા છે. બાપુનો આ રાજકીય દાવ ખરેખર છે શું?
લેભાગુ ભૂવા-તાંત્રિક હજી કેટલાને ખુવાર કરશે?
ચમત્કાર અને પરચાની વાતો પ્રસરાવી પૈસા, પદ, પ્રતિષ્ઠા અપાવવાનો તથા અસાધ્ય બીમારીની સારવાર કરી આપવાનો દાવો કરતા તાંત્રિક અને ભૂવા ગુજરાતમાં વધતા જાય છે. આવી અંધશ્રદ્ધા ડામવા કાયદો છે, તેમ છતાંય લોકો એમની જાળમાં ફસાયા જ કરે છે. હદ તો એ છે કે હમણાં આવો એક ભૂવો અમદાવાદની હૉસ્પિટલમાં એક દરદીના ‘ઈલાજ’ માટે પહોંચી ગયો!
પાનખરનું પ્લાનિંગ અને એકલતાના કિનારા
આપણે ત્યાં વૃદ્ધોની વસતિ સામાન્ય રીતે મોટી છે અને આરોગ્યસંભાળ ને સુવિધાને કારણે એમાં ઉમેરો થઈ રહ્યો છે. લોકોની આવરદા તો વધી છે, પરંતુ અનેક શારીરિક, મનોવૈજ્ઞાનિક અને સામાજિક પરિવર્તનોનો સામનો કરવો પડતો હોવાથી બધા પોતાની ભાવના અને ખુશીથી જીવી શકતા નથી. એમાંના ઘણા લોકો વૃદ્ધાવસ્થામાં એકલતા અને હતાશાનો અનુભવ કરે છે.
માનું દૂધ પણ અમૃત સમાન રહ્યું નથી!
નવજાત શિશુનો પહેલો આહાર એટલે એની જનેતાનું દૂધ. એ દૂધ જે બાળક માટે અનેક વ્યાધિ સામેનું ટૉનિક પણ છે. જો કે હવે એવો દાવો કરી શકાય એમ નથી. હવા અને પાણીમાં ઠલવાતાં વિષારી તત્ત્વો તથા કેમિકલ્સ કોઈ ને કોઈ રીતે આપણા શરીરમાં પહોંચે છે. એ પ્રમાણ એટલું વધી ગયું છે કે એનાથી તો હવે માતાનું દૂધ સુદ્ધાં અભડાઈ ગયું છે.
સંવેદનશીલ સાહિત્યકારના મનોજગતમાં ડોકિયું
સામાજિક નિસબત સાથે લલિત સાહિત્યનું સંતુલન જાળવી સાતત્યથી સર્જન કરતાં હિમાંશી શેલતને પ્રતિષ્ઠિત ‘કુવેમ્પૂ રાષ્ટ્રીય પુરસ્કાર' જાહેર થયો છે ત્યારે આ...
