ક્યાંક ઘાસિયાં મેદાન તો ક્યાંક હરિયાળાં વૃક્ષો, આછી આછી ટેકરીઓ, ખળખળ વહેતી નદી, ગાઢ ઝાડીઝાંખરાં, એ વચ્ચે ફેલાયેલું વિશાળ સરોવર અને આ બધાં વચ્ચે દૂર દૂર સુધી માણસનું ક્યાંય નામોનિશાન નહીં.
આમ તો આવાં દશ્યો ઘણાં જંગલમાં જોવા મળે. હા, આ પણ એક વનવિસ્તાર જ છે. એ છે મધ્ય પ્રદેશનું સાતપૂડા જંગલ. રાજ્યની વચ્ચોવચ આવેલા નર્મદાપુરમ જિલ્લામાં નર્મદા નદીના કિનારે જ આ વિશાળ જંગલ છે. કુલ ૨૧૦૦ સ્ક્વેર કિલોમીટરમાં ફેલાયેલું આ વિશાળ જંગલ કુદરતી સૌંદર્ય અને અઢળક જંગલી જીવોનું ઘર છે. સાથે જ આ જંગલ વાઘનો પણ પ્રાકૃતિક આવાસ છે માટે ૧૯૮૧થી સાતપૂડાના કેટલાક વિસ્તારને ટાઈગર રિઝર્વ જાહેર કરી દેવામાં આવ્યો છે, જ્યારે બાકીનો વિસ્તાર સાતપૂડા રાષ્ટ્રીય ઉદ્યાન તરીકે જાણીતો છે.
વર્ષ ૨૦૧૦માં સાતપૂડામાં માત્ર ૧૩ વાઘ હતા, જેની સંખ્યા ૨૦૨૧માં વધીને ૪૮ સુધી પહોંચી ગઈ અને આ જ કારણે ગયા વર્ષે સાતપૂડાને TX2 તરીકે ઓળખાતો પ્રતિષ્ઠિત એવૉર્ડ મળ્યો. સાતપૂડાની ખાસિયત એ છે કે એ ભારતનાં સૌથી જૂનાં આરક્ષિત જંગલમાંથી એક છે અને મધ્ય ભારતસ્થિત સાતપૂડા પર્વતમાળામાં મોટા ભાગે માનવપ્રભાવથી ભેળસેળ રહિત એવો સંરક્ષિત વિસ્તાર છે. આ અનોખો વિસ્તાર મધ્ય પ્રદેશના પ્રથમ બાયોસ્ફિયર રિઝર્વનો ભાગ છે. મધ્ય ભારતની સૌથી સમૃદ્ધ જૈવવિવિધતા (બાયો-ડાઈવર્સિટી) પણ અહીં જોવા મળે છે. આ ખાસિયતને કારણે જ ભારત સરકારે બે વર્ષ અગાઉ જ સાતપૂડા ટાઈગર રિઝર્વનો યુનેસ્કોના વર્લ્ડ હેરિટેજ લિસ્ટમાં સમાવેશ કરવા રજૂઆત કરી છે. સાતપૂડાના જંગલમાં ૫૦ જેટલા અતિ પ્રાચીન રૉક શેલ્ટર છે અને આવી કેટલીક ગુફામાં સદીઓ અગાઉ પથ્થર પર કોતરાયેલાં ચિત્રો છે. આ હકીકત પણ સાતપૂડાને બીજા વનવિસ્તારોથી વેંત ઊંચું સ્થાન આપે છે.
આ જંગલમાં આજે કુલ ૫૦ વાઘ વિચરે છે. એ ઉપરાંત, રીંછ, દીપડા, ગૌર (ગ્રેટ ઈન્ડિયન બફેલો), બારાસિંગા, ચોસિંગા, હરણ, સાબર, ઝરખ, શિયાળ, લંગૂર, યુરેશિયન ઓટર, વગેરે પ્રાણી, અનેક પ્રજાતિનાં પક્ષી અને અઢળક પ્રકારના સરીસૃપ આ જંગલમાં જોવા મળે છે. મહારાષ્ટ્રનું સ્ટેટ એનિમલ ઈન્ડિયન જાયન્ટ સ્ક્વેિરલ (ભારતમાં જોવા મળતી ખિસકોલીની સૌથી મોટી પ્રજાતિ) પણ મધ્ય પ્રદેશમાં માત્ર અહીં જ જોવા મળે છે. સાતપૂડા ટાઈગર રિઝર્વનો લોગો પણ આ ખિસકોલી જ છે.
Denne historien er fra October 07, 2024-utgaven av Chitralekha Gujarati.
Start din 7-dagers gratis prøveperiode på Magzter GOLD for å få tilgang til tusenvis av utvalgte premiumhistorier og 9000+ magasiner og aviser.
Allerede abonnent ? Logg på
Denne historien er fra October 07, 2024-utgaven av Chitralekha Gujarati.
Start din 7-dagers gratis prøveperiode på Magzter GOLD for å få tilgang til tusenvis av utvalgte premiumhistorier og 9000+ magasiner og aviser.
Allerede abonnent? Logg på
ગુજરાતમાં હવે ડૉગ પકડશે દારૂ!
ચોરી, લૂંટ કે મર્ડરની ઘટનાના આરોપી સુધી પહોંચવા પોલીસજવાનોની સાથે ડૉગ સ્ક્વૉડ જોવા મળે એ કોઈ નવી વાત નથી. દાયકાઓથી પોલીસતંત્ર શ્વાનને એવી તાલીમ આપે છે કે જે ગુનેગારના સગડ મેળવવામાં મદદરૂપ થાય છે. ગુજરાત પોલીસે હવે ડૉગને તાલીમ આપવામાં એક ડગલું આગળ વધીને ક્યાંય દારૂ સંતાડવામાં આવ્યો હોય એ શોધી શકે એ માટે ખાસ બે ‘આલ્કોહોલ ડિટેક્શન ડૉગ’ તૈયાર કર્યા છે.
લગ્ન પછી સ્ત્રીએ કેમ નોકરી છોડવી પડે છે?
આને ‘પરણવાની સજા’ કહો કે બીજું કંઈ, આ છે તો હકીકત અને આંકડા પણ એમ જ બોલે છે.
અવગણવા જેવી નથી આ વ્યાધિ
ગર્ભાવસ્થામાં એનિમિયા સ્ત્રી ઉપરાંત ગર્ભસ્થ શિશુના સ્વાસ્થ્ય સામે જોખમ ઊભું થાય એ પહેલાં ચેતી જાવ...
મહેમાનો માટે બનાવો ટાફ્ટ બ્સ્ટેિબલ બિરયાની
દિવાળીમાં બહારના નાસ્તા અને તેલવાળો ખોરાક ખાઈને કંટાળી ગયા છો?
પોતાના ઘરમાં જ નહીં, અન્ય હિલાનાં જીવનમાં પણ ફેલાવી... સફળતાની મીઠાશ!
સ્વભાવે અંતર્મુખી એ મહિલા ઈન્ટિરિયર ડિઝાઈનર તો બની, પરંતુ લોકોનાં ઘરને સજાવવાને બદલે ઘરેથી રસોઈકળાથી નાની સ્ટાર્ટ-અપ કંપની શરૂ કરી અન્ય મહિલાનાં જીવન સજાવ્યાં. આ અમદાવાદી માનુનીની ચૉકલેટ્સનો સ્વાદ દેશ-વિદેશની દાઢે વળગ્યો છે.
વીરપુરથી કોચી સુધી જલારામજયંતીની ધૂમ
ખાસ્સી ગુજરાતી વસતિ ધરાવતા કોચીના ‘મિની હરિદ્વાર' સમા મટનચેરી વિસ્તારનું જલારામ ધામ.
હાથી આપણો મિત્ર છે, આપણેય એના સાથી બનવું પડશે...
વનવગડામાં પણ માણસજાતનો કોઈ એક દોસ્ત વસતો હોય તો એ છે ગજરાજ. જંગલી જીવોમાં સૌથી વધુ સમજદાર અને સૌથી વધુ સંવેદનશીલ એવા હાથીભાઈ સાથે માણસોનો નાતો આમ તો બહુ જૂનો છે, આપણે હાથીની પૂજા પણ કરીએ છીએ, પરંતુ હમણાં હમણાં હાથી અને માનવ વચ્ચે ઘર્ષણના અનેક કિસ્સા બની રહ્યા છે.
જીવતેજીવ શ્રદ્ધાંજલિ જીવનને સાફ રીતે જોવાનો પ્રયાસ
સામાન્ય રીતે આપણે આપણા મૃત્યુની વાત કરવાનું ટાળીએ છીએ, પણ અમુક ‘સાહસિક’ લોકો એવી વાતોને તંદુરસ્તીના સ્તરે લઈ જતા હોય છે. પોતાના મૃત્યુનો વિચાર એ કદાચ સૌથી સકારાત્મક વિચાર છે.
સમસ્યા અનિવાર્ય છે, દુઃખી થવું વૈકલ્પિક છે!
હિતકારી આશાવાદ આશાવાદ એટલે ઉપરવાળો સૌ સારાં વાનાં કરશે એવી અપેક્ષા નહીં, પણ એવો વિશ્વાસ કે આપણે પ્રયાસ કરીશું તો સૌ સારાં વાનાં થશે. આશાવાદી હોવું એટલું સરળ નથી જેટલું આપણે માનીએ છીએ. હકારાત્મક વિચારો હોવા એ આશાવાદ નથી. આશાવાદનો સંબંધ કર્મ સાથે છે.
જસ્ટ, એક મિનિટ...
રોજિંદી જિંદગીમાં માણસ કોઈ બાબતની મજા માણે કે કોઈ પરિસ્થિતિથી ડરે એની પાછળ એનું જે કન્ડિશનિંગ-જે તે સ્થિતિ સાથે એને ભૂતકાળમાં થયેલા કોઈ અનુભવને કારણે એની માનસિકતાનું ઘડતર થયું હોય એ જવાબદાર હોઈ શકે છે.
