જોશીમઠનું સંકટ કુદરતી નહીં, માનવ સર્જિત છે

જોશીમઠ નામનું આ આખું નગર, ૨૦૧૧માં જેની વસતિ ૪૮૦૦૦ હતી તે ૨૦૨૨માં વધીને ૬૨ હજારની થઈ ગઈ. મતલબ કે તબાહી બાદ પણ કુવૃદ્ધિ અટકી નહીં. હવે તે આખેને આખું નગર જમીનમાં ધરસી રહ્યું છે. કહો કે ધીમે ધીમે માટીમાં બેસી રહ્યું છે. આસપાસની જમીન અને માર્ગો પણ ઊંડે ગરકાવ થઈ રહ્યાં છે અને તેથી મકાનોની દીવાલોમાં, ભોંયતળિયે, ખેતરોમાં, ડામરના રસ્તાઓ પર માણસ આખેને આખો ઊતરી જાય એવી તિરાડો પડી છે. દિવસે ને દિવસે એ તિરાડો પહોળી થતી જાય છે અને ક્રમશઃ નવા નવા વિસ્તારોમાં પણ તિરાડો પેદા થઈ રહી છે.

- વિનોદ પંડ્યા

પહાડી રાજ્ય ઉત્તરાખંડના ચમોલી જિલ્લામાં આવેલા જોશીમઠ અર્થાત્ જ્યોતિમઠનું ધાર્મિક મહત્ત્વ રામાયણ અને મહાભારતના સમયથી રહ્યું છે. આમ તો આખો . ઉત્તરાખંડ પ્રદેશ પ્રાચીન ધાર્મિક સ્થળોથી ભરપૂર છે અને તેથી ભારતની હિન્દુ, શીખ ઉપરાંત અન્ય ગુરુ પરંપરા સંસ્કૃ તિના લોકો માટે ઉત્તરાખંડ એક શ્રદ્ધેય અને આદરણીય સ્થાન છે. ઉત્તર ભારતમાં જે ચાર ધામની યાત્રા યોજાય છે તે ઉત્તરાખંડમાં જ યોજાય છે. કેદારનાથ અને બદ્રીનાથ ધામ જવા માટેનું પ્રવેશદ્વાર જ્યોતિમઠ છે. જોશીમઠને યાત્રા માટેનું મુખ્ય દ્વાર ગણવામાં આવે છે. અહીંથી બદ્રીનાથ માત્ર પિસ્તાળીસ કિલોમીટર અને કેદારનાથ માત્ર પચાસ કિલોમીટર દૂર છે. આદિ શંકરાચાર્યએ અહીં જ્યોતિમઠની સ્થાપના કરી હતી ત્યારથી તે સ્થળ જોશીમઠ તરીકે ઓળખાતું થયું.