ગુજરાતી માધ્યમિક અને ઉચ્ચતર માધ્યમિક શિક્ષણ બોર્ડના ઊંચા પરિણામનો સંકેત શું?

૨૦૨૧માં ધોરણ દસમાં માસ પ્રમોશન આપ્યા પછી ધોરણ અગિયારમાં એડ્મિશન માટે બહુ કપરી પરિસ્થિતિ ઊભી થઈ હતી. શું આ વર્ષે ફરી એક વખત એવી પરિસ્થિતિ ઊભી નહીં થાય? પ્રાથમિક અંદાજ પ્રમાણે ગુજરાતમાં ધોરણ અગિયારમાં નવા ૫૦૦ વર્ગખંડો અને ઓછામાં ઓછા ૧,૨૦૦ શિક્ષકોની જરૂરિયાત ઊભી થશે. અત્યારે પણ ગુજરાતની ઉચ્ચતર માધ્યમિક શાળાઓમાં નિષ્ણાત શિક્ષકોની ઘટ છે તેવા સંજોગોમાં ગુજરાત સરકારનો શિક્ષણ વિભાગ નિષ્ણાત શિક્ષકોની ભરતી કરી શકશે?

- જયેશ શાહ

ધોરણ દસ અને ધોરણ બારની ગુજરાત માધ્યમિક અને ઉચ્ચતર માધ્યમિક શિક્ષણ બોર્ડની માર્ચ ૨૦૨૪માં લેવામાં આવેલી બોર્ડની પરીક્ષાનાં પરિણામ આવી ગયાં છે. આ વર્ષે ધોરણ દસ અને ધોરણ બારની બોર્ડની પરીક્ષાનાં પરિણામોમાં અસામાન્ય વધારો જોવા મળ્યો છે. પરિણામની ટકાવારી અચાનક રીતે આટલી બધી વધેલી જોઈને ગુજરાતના શિક્ષણશાસ્ત્રીઓમાં ચિંતાનું મોજું ફરી વળ્યું છે. શિક્ષણ ક્ષેત્રે સતત ચિંતિત એવો વિદ્વાન વર્ગ હવે એવું ચોક્કસપણે વિચાર કરતો થયો છે કે ગુજરાતમાં બોર્ડની પરીક્ષાના પરિણામ પર પણ હવે શિક્ષણ ક્ષેત્ર પર કોઈની બૂરી નજર તો નથી પડી ને.

ધોરણ દસની ગુજરાત માધ્યમિક શિક્ષણ બોર્ડની માર્ચ ૨૦૨૪માં લેવામાં આવેલી બોર્ડની પરીક્ષાઓનાં પરિણામોના વિશ્લેષણમાં ચોંકાવનારાં તથ્યો ઉજાગર થયાં છે. ગુજરાતમાં ધોરણ દસની બોર્ડની પરીક્ષાના પરિણામની ટકાવારી છેલ્લાં પંદર વર્ષમાં સરેરાશ ૬૫% રહી છે. સ્ટાન્ડર્ડ મેથ્સ અને બેઝિક મેથ્સ – એમ બે અલગ કર્યા પહેલાંની સરેરાશ તો માત્ર ૫૫% જ હતી. અચાનક માર્ચ ૨૦૨૪માં લેવાયેલી ધોરણ દસની બોર્ડની પરીક્ષાનું પરિણામ ૮૨.૫% આવ્યું. છેલ્લાં પંદર વર્ષની સરેરાશ કરતાં ૧૭% વધારે આવ્યું છે.

વર્ષ ૨૦૧૦થી ૨૦૨૩ દરમિયાન (માર્ચ ૨૦૨૧માં કોરોનાના કારણે માસ પ્રમોશન આપેલ હતું તે સિવાય) ૧,૧૧,૭૬,૪૨૪ એટલે કે લગભગ ૧.૧૨ કરોડ વિદ્યાર્થીઓ ધોરણ દસની બોર્ડની પરીક્ષામાં હાજર રહ્યા હતા. એમાંથી ૩૯,૩૮,૭૪૮ વિદ્યાર્થીઓ નાપાસ થયા હતા. એટલે કે સરેરાશ ૩૫% વિદ્યાર્થીઓ દર વર્ષે નાપાસ થઈ રહ્યા હતા. ૨૦૧૦થી ૨૦૨૩ દરમિયાન દર વર્ષે સરેરાશ ૩,૦૨,૯૮૧ વિદ્યાર્થીઓ નાપાસ થઈ રહ્યા હતા. માર્ચ ૨૦૨૪માં માત્ર ૧,૨૨,૦૧૨ વિદ્યાર્થીઓ જ નાપાસ થયા છે. અચાનક નાપાસ થવાની સરેરાશ ૩૫%થી ઘટીને માત્ર ૧૭% થઈ જાય તો એ આપોઆપ શંકા પ્રેરે એમાં કોઈ નવાઈ ન કહેવાય.