ઇતિહાસમાં પહેલાં કદી ન થયો હોય એટલો અને એવો વાણીનો ઉપયોગ કે દુરુપયોગ આ સદીએ જોયો છે. સામાન્ય માણસ પણ વિશ્વના કોઈ પણ વિવાદ કે વિષય પર, ઇન્ટરનેટના સેંકડો અખાડાઓમાંથી કોઈ એકમાં ઝંપલાવી પોતાની વાત મૂકી શકે છે. વિશાળ જનસમુદાય પોતાનો ઑપિનિયન નક્કી કરવા વિધવિધ પ્લૅટફૉર્મ્સ પરના અવાજ કે ઘોંઘાટને સાંભળે છે, એમાં પોતાનો સૂર પણ ઉમેરે છે. એક નહીં, અનેક મોરચે જાતભાતની નૅટિવની વૉર ઓનગોઇંગ છે. ભારતીય ઉપખંડમાં શાસ્ત્રાર્થની પરંપરા છે. આદિ શંકરાચાર્ય અને પંડિત મંડન મિશ્રાની ડિબેટનો કિસ્સો ઘણો પોપ્યુલર. સૉક્રેટિસ શિષ્યોને સવાલો પૂછીને જ્ઞાનનું પ્રેરણ કરાવવાની પદ્ધતિ વાપરતા, પરંતુ ડિસ્કૉર્સ યાને વાર્તાલાપની આવી પદ્ધતિઓનું વિવિધ ઇ-ઠેકાણાંઓ પર મૉડર્ન સ્વરૂપ રીતસરના વાયુદ્ધમાં પરિણમે છે. દરેકને દરેક સમયે, દરેક મુદ્દા પર સાચા ઠરવું છે, પ્રતિપક્ષ પર હાવી થવું છે. વાયુદ્ધ મૉડર્ન છે તો એમાં અજમાયેશ પામતાં વૅપન્સ પણ નવાં હોવાનાં.
૧૯૩૮માં પ્રેટ્રિક હેમિલ્ટનનું એક નાટક ભજવાયેલું, ‘ગૅસલાઇટ’. એમાં પતિ માનસિક ત્રાસ આપી, અવહેલના કરી પત્નીના મનમાં એવું ઠસાવવા મથે છે કે એ દિમાગી સંતુલન ખોઈ રહી છે. પતિની ચાલાકીથી પત્ની ગૅસથી સળગતી લાઇટ મંદ થતી જુએ, જે વહેમ હોવાનું એના મનમાં દૃઢ કરાવી, એ પાગલ થઈ રહી હોવાનો તેને વિશ્વાસ અપાવવાનું કાવતરું છે. નાટક પરથી ૧૯૪૦માં બ્રિટિશ, ૧૯૪૪માં અમેરિકન ફિલ્મ બની. ૨૦૨૩ની સારા અલી ખાન અભિનીત ‘ગૅસલાઇટ’ પણ સમાન કૉન્સેપ્ટને આધાર બનાવે છે. આટલા દાયકાઓમાં ઘણું વીસરાઈ જતું હોય છે, કિન્તુ ગૅસલાઇટ શીર્ષક એકવીસમી સદીમાં અધિક ચર્ચાવા લાગ્યું. કોઈ વ્યક્તિને માનસિક રીતે ભરમાવવાની યુક્તિ માટેના ક્રિયાપદ કે કૃદન્ત નામ તરીકે ગૅસલાઇટિંગ યાને ગૅસલાઇટ કરવું, એ સંવાદો અને શબ્દકોશોમાં સ્થાન પામ્યું. ‘ગૅસલાઇટિંગ’૨૦૨૨માં મેરિયમ-વેબસ્ટર ડિક્શનરીનો વર્ડ ઑફ ધી યર ડિક્લેર થયો.
This story is from the Abhiyaan Magazine 17/08/2024 edition of ABHIYAAN.
Start your 7-day Magzter GOLD free trial to access thousands of curated premium stories, and 9,000+ magazines and newspapers.
Already a subscriber ? Sign In
This story is from the Abhiyaan Magazine 17/08/2024 edition of ABHIYAAN.
Start your 7-day Magzter GOLD free trial to access thousands of curated premium stories, and 9,000+ magazines and newspapers.
Already a subscriber? Sign In
સંપાદકીય
સ્વાગતમ્ અનલ નામ સંવત્સર
પરમ શ્રદ્ધાનું એક સરનામું!
અહીં જે વિશ્વાસની વાત કરી છે તે માનવી જીવનમાં શ્રદ્ધાનો જે એક ગોખલો શોધે છે તેની છે. દરેક માણસને પોતાના જીવનમાં આવું પરમ શ્રદ્ધાનું એક સરનામું જોઈતું હોય છે.
પંચામૃત
કેટલાક શ્રદ્ધા ફેલાવે છે, કેટલાક અશ્રદ્ધા!
મોબાઇલ - ઇ-મેઇલ પછી હવે સપનામાં સફળ થઈ સંદેશા મોકલવાની શોધ
દુનિયાની જુદી-જુદી સભ્યતાઓમાં વ્યક્તિને આવતાં સપનાંને લઈને જુદાં-જુદાં અર્થઘટનો કરનારાં શાસ્ત્રો ઉપલબ્ધ છે.
હેન્ડ વોશ વાપરવું જોઈએ કે હેન્ડ સેનિટાઇઝર?
કોવિડ મહામારી દરમિયાન લોકોને હેન્ડ સેનિટાઇઝર વિશે ખ્યાલ આવ્યો.
વિઝા વિમર્શ,
ઇમરજન્સી એપોઇન્ટમેન્ટ
બિંજ-થિંગ
કામ, જો જો ક્યાંક કરી ન નાખે ‘કામ’ તમામ
મિથુન દાની ‘ગરીબો કા અમિતાભ’થી ‘એ' કેટેગરીના હીરો સુધીની સફર
ફિલ્મ ક્ષેત્રે ઉત્કૃષ્ટ પ્રદાન બદલ દાદા સાહેબ ફાળકે ઍવૉર્ડ માટે મિથુન ચક્રવર્તીનું નામ જાહેર થયા બાદ તેમણે કહ્યું હતું, ‘હું કોલકાતાની નાની ગલીઓમાંથી આવ્યો છું. મેં ખૂબ જ સંઘર્ષ કર્યો છે. મેં કરેલી અસાધારણ શરૂઆતને હું ક્યારે નહીં ભૂલી શકું. હું મારી જાતને પૂછું છું, શું આ સાચું છે? હું મારી ભાવનાને શબ્દમાં વ્યક્ત નહીં કરી શકું.’ *** રાષ્ટ્રીય પુરસ્કાર મળ્યા બાદ જ્યારે પત્રકાર ઇન્ટરવ્યૂ લેવા માટે આવ્યા ત્યારે મિથુન ચક્રવર્તી ભૂખના કારણે બોલી શકતા નહોતા. તેમણે પત્રકારને કહ્યું કે, પહેલાં તું જમાડ, પછી જ હું ઇન્ટરવ્યૂ આપીશ!
પ્રવાસન રક્ષા ભટ્ટ
રાજી નીશીનીવા પાર્ક, ઉત્તરાખંડ
ગાંધીજીની ખાદી જનસામાન્યની પહોંચથી દૂર
ગાંધીજીની ખાદી આજે માત્ર વારે-તહેવારે, સરકારી કાર્યક્રમોમાં કે ખૂબ પૈસાપાત્ર વ્યક્તિઓ પાસે જ દેખાય છે. ખૂબ મોંઘી ખાદી ખરીદવાનું સામાન્ય લોકોનું ગજું રહ્યું નથી. ખાદી મોંઘી થઈ એ માટે સરકારી અધિકારીઓની અવ્યવહારુ નીતિ જવાબદાર છે. આજે ખાદીના વણાટ સહિતનાં કામો માટે નવી પેઢી આવવા તૈયાર નથી. ઓછું વળતર અને વધુ મહેનતના કારણે કારીગરો ખાદીથી દૂર થઈ રહ્યા છે.
