માસિક સ્વાસ્થ્યઃ જાણો, જપાનની સાત ટ્રિક

દેખાદેખી અને ભાગંભાગીના જમાનામાં ‘ચિલ’ અને ‘કૂલ’ રહેવાના કેવા છે કીમિયા?

- ડૉ. અપર્ણા દેશમુખ

ઉગતા સૂર્યના દેશ તરીકે ઓળખાતા જપાનની સંસ્કૃતિ આપણા જેટલી પ્રાચીન ન હોય તો પણ એની અમુક જૂની પરંપરામાંથી ઘણું શીખવા જેવું છે. માનસિક સ્વાસ્થ્યની જાળવણી એમાંથી એક છે.

અત્યારે જમાનો બહુ ઝડપે ગતિ કરી રહ્યો છે. આ રેસમાં પાછળ રહેવું કોઈને પોસાય એમ નથી. આસપાસ સ્પર્ધા, દેખાદેખી, ઈર્ષ્યાનો માહોલ છે. આ હાલતમાં માનસિક આરોગ્ય જાળવવું કપરું બનતું જાય છે. આપણને લાગે કે અગાઉના જમાનામાં આજ જેટલી હાયવોય જ નહોતી એટલે એ જમાનામાં કદાચ માનસિક સ્વાસ્થ્ય વિશે લોકો એટલા જાગ્રત પણ નહીં હોય, પરંતુ ના, એવું નહોતું. દાયકાઓ અને સદીઓ પહેલાંના લોકો પણ આ સમસ્યાથી વાકેફ હતા અને એમની પાસે એના ઉકેલ પણ હતા.

વિવિધ પ્રાચીન સંસ્કૃતિ આપણને માનસિક સ્વાસ્થ્ય સધારવા માટે  મૂલ્યવાન તકનિકો પ્રદાન કરે છે. જપાની સંસ્કૃતિ પાસે આવી પ્રથાઓનો ખજાનો છે. આ તકનિકો આપણી માનસિક સ્થિતિને સુધારવાનું કામ કરી શકે. આપણે જપાનની એવી સાત તકનિક વિશે જાણીશું.

૧. ઈકીગાઈઃ જપાની શબ્દ ઈકી (જીવન) અને ગાઈ અથવા કાઈ (મૂલ્ય)નો અર્થ છે-પોતાના જીવનનો હેતુ શોધવો–સમજવો, જે વધુ પરિપૂર્ણ જીવન પ્રદાન કરે અને સુખમય આયુષ્યમાં પણ વધારો કરી શકે. એમાં ચાર મુખ્ય ઘટકો છેઃ તમને શું કરવું ગમે છે,