અશ્વિના પટેલ: જંગલ જાળવવા એ રોજ લડે છે જંગ

પ્રકૃતિપ્રેમ અને ખાખી વરદી માટેનું નાનપણથી ભરી રાખેલું આકર્ષણ એમને લગ્નનાં આઠ વર્ષ પછી પણ વન વિભાગની નોકરી તરફ ખેંચી ગયું. એ દરમિયાન અમુક વનસ્પતિ ઝડપથી લુપ્ત થતી હોવાની જાણ થતાં આ મહિલાએ પછી તો એવાં છોડ-ઝાડનાં બીજ ભેગાં કરી એનું વાવેતર શરૂ કર્યું છે. આ ઝુંબેશથી માત્ર વૃક્ષોની સંખ્યા જ નહીં વધે, એના પર નભતાં પશુ-પક્ષીને અન્ન ને આશરો મળશે.

- અરવિંદ ગોંડલિયા

એ દિવસે રવિવાર હતો.. આમ તો રજાનો દિવસ, પરંતુ જે લોકો નોકરીની રીતે નોકરી નથી કરતા એમને તો સાતે વાર સરખા. બપોરે દોઢ વાગ્યે બાતમી મળી કે શિકારીઓ અમુક ચોક્કસ વિસ્તારમાં જંગલ ખૂંદી રહ્યા છે. વન વિભાગની એક ટુકડી તરત જ જંગલમાં પહોંચી. પાંચેક કિલોમીટર ચાલીને, જંગલની કેડી ને ઝાડી-ઝાંખરાં વટાવીને બધા ત્યાં પહોંચ્યા. એક શિકારી પકડાઈ ગયો, એની પાસેથી દેશી બંદૂક, છરા, સૂતળી બૉમ્બ, વગેરે સામાન મળ્યો.

આ ઘટના તાજી કરે છે એ જ ટીમનાં એક અગ્રણી સભ્ય અશ્વિનાબહેન બાબુભાઈ પટેલ. આવી ઘટના તો જંગલમાં બનતી જ રહે, પરંતુ અશ્વિનાબહેન તો એક તદ્દન નોખી લડાઈ દક્ષિણ ગુજરાતનાં જંગલમાં લડી રહ્યાં છે.

આપણા મનમાં તરત જ ચારણકન્યા કવિતાનું દશ્ય ખડું થાય. પશુ-પંખીની રક્ષા કરવા કે કુદરત સાથે તાદાત્મ્ય જાળવવા માટે ઘણા લોકો કંઈ ને કંઈ કરી રહ્યા હશે. અહીં કહાની થોડી જુદી છે. તાપી જિલ્લાની ખેરવાડા રેન્જનાં મહિલા ફોરેસ્ટ ઑફિસર અશ્વિના પટેલ ફક્ત પ્રોફેશન ખાતર નહીં, પરંતુ પૅશનથી લડી રહ્યાં છે જંગલમાં લુપ્ત થઈ રહેલી વનસ્પતિ બચાવવા માટે. સાંભળતાં તો સામાન્ય લાગે એવી આ વાત છે, પણ વાત છે ઘણી અગત્યની. જેમ પ્રાચીન સંસ્કૃતિને, ધરોહરને ટકાવી રાખવા માટે કેટલાક લોકો પ્રયત્ન કરે છે એ જ રીતે, આ અશ્વિનાબહેન પણ કામ કરી રહ્યાં છે-પ્રાકૃતિક સંપદા બચાવવા માટે.

જંગલના જુદા જુદા વિસ્તારમાં થતાં વારિંગ, જંગલી ભીંડી, બોથી, ડદકમાંજો, મેઇસિંગી, ખારસિંગી, પાડલ, પાટલો, સફેદ પતરી, ગોગદા, તણછ, ડાંસો, વરસ, રોહન, મોખા, બંડારો, શિકારી, રગતરોહિણી, નાની ચામોલી, મહેસાણો, ભવરછાલ, કંપીલો, પલાસવેલ, આસવેલ, કુંભિયો, ભિલામો, જંગલી બદામ, કપાસી સહિતનાં ૮૭ પ્રકારનાં છોડ-વનસ્પતિને ટકાવવા માટે અશ્વિનાબહેન પરિશ્રમ કરી રહ્યાં છે.