વિવિધ દેશોનાં આર્થિક સંકટો વચ્ચે ભારત અડીખમ..

ભારતીય બજાર વૈશ્વિક કટોકટીના ગંભીર પડકારો વચ્ચે પણ પ્રોત્સાહજનક ટ્રેન્ડ દર્શાવી શક્યું છે. આ દાયકો અને વિક્રમ સંવતનું નવું વર્ષ ભારતીય અર્થતંત્રના વિકાસમાં પરિવર્તનની સકારાત્મક ભૂમિકા ભજવશે એવી ધારણા ચોક્કસ રાખી શકાય.

- જયેશ ચિતલિયા

ગ્લોબલ ક્રાઈસિસ, અમેરિકાની મંદી, ફુગાવાનો વધતો દર, ઊંચા વ્યાજદર, ક્રૂડ-એનર્જી, રશિયા-યુક્રેન યુદ્ધ, ચીન-તાઈવાન વચ્ચેનું ટેન્શન, વૈશ્વિક જીડીપીનો ધીમો વિકાસ જેવા શબ્દો વીતેલા વરસ દરમિયાન વાંચવા-સાંભળવા મળતા રહ્યા. વર્ષ ૨૦૨૦-૨૦૨૧ કોરોનાની વ્યાપક અને ગંભીર અસરો વચ્ચે વીત્યાં.

જો કે ૨૦૨૨થી કોરોનાની વિદાય અને નવેસરથી વિકાસની આશાનાં કિરણો દેખાવાનાં શરૂ થયાં જ હતાં ત્યાં વૈશ્વિક અનિશ્ચિતતાનાં વાદળ અને સંકટોને પગલે સંજોગો ફરી નેગેટિવ બનવા લાગ્યા. ફગાવો- મોંઘવારીનું ભયંકર આક્રમણ થયું, જેને લીધે અમેરિકા સહિત વિવિધ દેશોની સેન્ટ્રલ બૅન્કોએ વ્યાજદર વધારવાની ફરજ પડી, સ્ટિમ્યુલસ પૅકેજ પાછાં ખેંચાતાં પ્રવાહિતા ઘટવા લાગી. બસ, એક જ કાગારોળ વિશ્વભરમાં મચતી રહીઃ મોઘવારીને કાબૂમાં લો. આપણા રૂપિયા સહિત લગભગ બધા દેશોનાં ચલણ સામે ડૉલર મજબૂત થવા લાગ્યો, ગ્લોબલ ઈન્વેસ્ટર્સના ટ્રેન્ડ બદલાવા લાગ્યા. - અને હવે શું થશે? એ સવાલ ચર્ચાનો વિષય બન્યો.

અલબત્ત, આ બધા વચ્ચે ભારતીય અર્થતંત્ર બહેતર સંજોગો સાથે આગળ વધતું રહ્યું, પરંતુ હવે આ અર્થતંત્રની ગાડી કયાં પરિબળોને આધારે કઈ રીતે, કેટલી ઝડપે આગળ વધશે? અમેરિકામાં સંભવિત મંદી સહિત વૈશ્વિક સંજોગો કેવા રહેશે? અને શૅરબજાર-મૂડીબજારની સ્થિતિ કેવો આકાર લેશે એ જાણવાની ઉત્સુકતા વધતી જાય છે.

ખાનગી ક્ષેત્રના મૂડીખર્ચમાં વૃદ્ધિ

ભારતીય શૅરબજાર ગ્લોબલ અનિશ્ચિતતાઓથી સતત ઘેરાયેલું રહેવા છતાં આગળ વધતું રહ્યું છે. અર્થતંત્રનો ગ્રોથ રેટ ભલે નીચે આવ્યો હોય, પરંતુ વિશ્વના અન્ય દેશોની તુલનાએ એ બહેતર છે એમ ચોક્કસ કહી શકાય. ૨૦૨૨માં ખાનગી ક્ષેત્ર તરફથી આવેલા રોકાણના પ્રસ્તાવો પ્રોત્સાહક છે. અહીં સેન્ટર ફૉર મોનિટરિંગ ઈન્ડિયન ઈકોનોમી (સીએમઆઈઈ)ના આંકડા કહે છે કે ખાનગી ક્ષેત્રનું રોકાણ જુલાઈથી સપ્ટેમ્બર, ૨૦૨૨ એ ત્રણ મહિનામાં ત્રણ લાખ કરોડ રૂપિયા સુધી પહોંચી ગયું છે. આ સાથે ૨૦૨૨-૨૦૨૩ના પ્રથમ ત્રણ મહિનાની એવરેજ રોકાણ દરખાસ્ત ૪.૪૬ લાખ કરોડ રૂપિયા સુધી પહોંચી છે, જે ૨૦૨૧ની તુલનાએ ઘણી ઊંચી છે. આ માહોલ વચ્ચે આર્થિક જગતના વિવિધ એક્સ્પર્ટ્સ તરફથી એમના ભારતીય અર્થતંત્ર, ગ્લોબલ સંજોગો અને એની સંભવિત અસરો તેમ જ માર્કેટ ટ્રેન્ડ વિશે સમજવાનો પ્રયાસ કરીએ.

ભારતીય માર્કેટ ચિંતાનાં પરિબળ સામે સજ્જ..