ડૉ. ઉષા ઉપાધ્યાય: સાહિત્યનાં આંદોલન રચનામાં એક્ટિવિસ્ટ
Chitralekha Gujarati|May 15, 2023
મનમાં ગાંઠ વાળી હોય એ વાત પૂરી કરવાની દૃઢતા અને વાંચનરુચિ જેના લોહીમાં છે એવાં આ સર્જકે ઉપેક્ષાના ભાવની ટીસ સાંભળી, પણ એ સામે ફરિયાદ કરવાને બદલે એમણે મહિલા લેખકો માટે એક મંચ ઊભો કર્યો. ‘જૂઈ મેળા’ના રૂપે આજે એની ફોરમ મહોરી ઊઠી છે.
જયેશ દવે
ડૉ. ઉષા ઉપાધ્યાય: સાહિત્યનાં આંદોલન રચનામાં એક્ટિવિસ્ટ

હું ઍક્ટિવિસ્ટ છું, પરંતુ ઝંડો લઈ રસ્તા પર ઊતરવાનું કામ નથી કરતી. મારું કામ આંદોલન કરવાનું જરૂર છે, પણ એ તો એ કળા અને સંવેદના દ્વારા હકારાત્મક આંદોલનો ઊભાં કરવાનું..’

જૂઈ મેળા દ્વારા દેશભરમાં જાણીતાં થયેલાં કવયિત્રી, વિવેચક, સંપાદક ડૉ. ઉષા ઉપાધ્યાય આમ બોલે ત્યારે એમના શબ્દમાં ભાર વર્તાતો નથી. હા, એમના શબ્દનું વજન જરૂર પડે છે.

જૂઈ મેળો.. આ શબ્દ સાહિત્ય અને કળાજગત સાથે સંકળાયેલી મહિલાઓ માટે અજાણ્યો નથી. માત્ર મહિલાઓ માટે કાર્યરત આ મંચ ઉષા ઉપાધ્યાયનું માનસ સંતાન છે. મૂળ ભાવનગરનાં અને અમદાવાદસ્થિત ગૂજરાત વિદ્યાપીઠના ગુજરાતી વિભાગનાં અધ્યક્ષા અને વરિષ્ઠ પ્રાધ્યાપિકા તરીકે નિવૃત્ત થયેલાં જૂઈ મેળાનાં જનની એવાં ઉષાબહેન પ્રિયદર્શિનીને કહે છેઃ હું

‘સાહિત્યજગતમાં મહિલાઓને સ્થાન નથી મળતું એમ ન કહી શકાય, પરંતુ મહિલાની પ્રતિભાની તુલનાએ એની ઉપેક્ષા સતત થતી રહી છે. આ ઉપરાંત, મહિલાઓ સાથેનો કેટલોક વ્યવહાર પણ પીડા આપતો હતો. આ સંવેદનામાંથી માત્ર મહિલાઓ માટે કોઈ વિશેષ મંચ ઊભો કરવાની ઈચ્છા થઈ અને ૨૦૧૮માં આ જૂઈ મેળને આકાર આપ્યો. વિશ્વભારતી સંસ્થાન દ્વારા માર્ચ, ૨૦૧૮માં પહેલો જૂઈ મેળો અમદાવાદમાં યોજાયો, જેમાં ગુજરાત અને મુંબઈ ઉપરાંત બ્રિટન તથા અમેરિકાની લેખિકાઓ ઉપસ્થિત રહી હતી.’

કળાના માધ્યમથી હકારાત્મક વાતાવરણઃ માત્ર મહિલાઓ માટેનો વિશેષ મંચ ઊભો કરવાની ઈચ્છામાંથી જન્મ થયો ‘જૂઈ મેળા’નો. અહીં તમામ કાર્યક્રમમાં કેન્દ્રસ્થાને મહિલા જ હોય છે.

આ પ્રથમ કાર્યક્રમમાં કરવામાં આવેલી ઘોષણા મુજબ પ્રતિ વર્ષ અલગ અલગ સ્થળે આ જૂઈ મેળો યોજાતો રહ્યો છે. પ્રથમ બે વાર્ષિક સંમેલન અમદાવાદમાં તો એ પછી દિલ્હી, ત્યાર બાદ ભાવનગર, પાંચમું સંમેલન કેલિફોર્નિયા (અમેરિકા) અને થોડા વખત પહેલાં છઠ્ઠો વાર્ષિક જૂઈ મેળો ઈન્દોર ખાતે યોજાઈ ગયો. આ ઉપરાંત, વર્ષ દરમિયાન કવિસંમેલન, કવિતા કાર્યશાળા સહિતના અન્ય કાર્યક્રમો પણ યોજાતા રહે અને આ તમામ કાર્યક્રમમાં કેન્દ્રસ્થાને માત્ર મહિલા જ હોય છે. જૂઈ મેળા અંતર્ગત પાંચ વર્ષ દરમિયાન ગુજરાતી, હિંદી, મરાઠી અને અન્ય ભાષાની ૧૦૦૦થી વધુ લેખિકાઓને ઉષાબહેન ઉપાધ્યાયે એક તાંતણે જોડ્યાં છે.

Bu hikaye Chitralekha Gujarati dergisinin May 15, 2023 sayısından alınmıştır.

Start your 7-day Magzter GOLD free trial to access thousands of curated premium stories, and 9,000+ magazines and newspapers.

Bu hikaye Chitralekha Gujarati dergisinin May 15, 2023 sayısından alınmıştır.

Start your 7-day Magzter GOLD free trial to access thousands of curated premium stories, and 9,000+ magazines and newspapers.

CHITRALEKHA GUJARATI DERGISINDEN DAHA FAZLA HIKAYETümünü görüntüle
મન હોય તો માળવે જવાય...અને મેડલ પણ જિતાય.
Chitralekha Gujarati

મન હોય તો માળવે જવાય...અને મેડલ પણ જિતાય.

ઉંમરના છ દાયકા પાર કરી ચૂકેલી આ મહિલાને જીવનમાં કંઈક કરવાનું બાકી હોય એમ લાગ્યા કરતું એટલે એમણે સ્વિમિંગ શીખવાનું શરૂ કર્યું. એટલું જ નહીં, રાજ્ય લેવલે અનેક હરીફાઈમાં ભાગ લઈ વિજયી પણ બન્યાં. એ પછીય કંઈક અધૂરપ લાગતી તો ભરતનાટ્યમ તથા કથક જેવાં ક્લાસિકલ નૃત્ય શીખ્યાં અને એમાં પણ વિશારદ હાંસિલ કરી. એ સાઈકલિંગ કરે, ક્લાસ ચલાવે અને સાથે જીવનથી નિરાશ થયેલી મહિલાઓમાં ઊર્જા ભરવાનું કામ પણ કરે.

time-read
4 dak  |
November 25, 2024
અનલિસ્ટેડ સ્ટૉક્સમાં રોકાણ કરવું છે? ...કરવું જોઈએ?
Chitralekha Gujarati

અનલિસ્ટેડ સ્ટૉક્સમાં રોકાણ કરવું છે? ...કરવું જોઈએ?

શું તમે જાણો છો, હવે અનલિસ્ટેડ સ્ટૉક્સમાં રોકાણનો ટ્રેન્ડ વધી રહ્યો છે... આવા સ્ટૉક્સમાં રોકાણ કરવાનાં કારણ અને રીત શું હોય છે? આ રોકાણ કરવું જોઈએ ખરું? ચાલો સમજીએ, અનલિસ્ટેડ સ્ટૉક્સની નાની માર્કેટને, જે ધીમે ધીમે મોટી થતી જાય છે.

time-read
3 dak  |
November 25, 2024
ટ્રમ્પના વિજયનું ભારત કનેક્શન જાણવા જેવું છે.
Chitralekha Gujarati

ટ્રમ્પના વિજયનું ભારત કનેક્શન જાણવા જેવું છે.

રસાકસીની ધારણાવાળી અમેરિકન પ્રમુખપદની ચૂંટણીમાં ભૂતપૂર્વ પ્રમુખ ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પે એકતરફી જીત મેળવીને વિશ્વઆખાને સ્તબ્ધ કરી દીધું. ટ્રમ્પના આ ભવ્ય વિજય પાછળ ઘણા ઈન્ડિયન અમેરિકન્સની પણ મહેનત છે. હવે એમના પ્રધાનમંડળમાં ભારતીય કે હિંદુ કનેક્શન્સ ધરાવતા રાજકારણીઓને સ્થાન મળશે કે નહીં એની ચર્ચા છે.

time-read
4 dak  |
November 25, 2024
ગુજરાતમાં હવે ડૉગ પકડશે દારૂ!
Chitralekha Gujarati

ગુજરાતમાં હવે ડૉગ પકડશે દારૂ!

ચોરી, લૂંટ કે મર્ડરની ઘટનાના આરોપી સુધી પહોંચવા પોલીસજવાનોની સાથે ડૉગ સ્ક્વૉડ જોવા મળે એ કોઈ નવી વાત નથી. દાયકાઓથી પોલીસતંત્ર શ્વાનને એવી તાલીમ આપે છે કે જે ગુનેગારના સગડ મેળવવામાં મદદરૂપ થાય છે. ગુજરાત પોલીસે હવે ડૉગને તાલીમ આપવામાં એક ડગલું આગળ વધીને ક્યાંય દારૂ સંતાડવામાં આવ્યો હોય એ શોધી શકે એ માટે ખાસ બે ‘આલ્કોહોલ ડિટેક્શન ડૉગ’ તૈયાર કર્યા છે.

time-read
3 dak  |
November 25, 2024
લગ્ન પછી સ્ત્રીએ કેમ નોકરી છોડવી પડે છે?
Chitralekha Gujarati

લગ્ન પછી સ્ત્રીએ કેમ નોકરી છોડવી પડે છે?

આને ‘પરણવાની સજા’ કહો કે બીજું કંઈ, આ છે તો હકીકત અને આંકડા પણ એમ જ બોલે છે.

time-read
3 dak  |
November 18, 2024
અવગણવા જેવી નથી આ વ્યાધિ
Chitralekha Gujarati

અવગણવા જેવી નથી આ વ્યાધિ

ગર્ભાવસ્થામાં એનિમિયા સ્ત્રી ઉપરાંત ગર્ભસ્થ શિશુના સ્વાસ્થ્ય સામે જોખમ ઊભું થાય એ પહેલાં ચેતી જાવ...

time-read
3 dak  |
November 18, 2024
મહેમાનો માટે બનાવો ટાફ્ટ બ્સ્ટેિબલ બિરયાની
Chitralekha Gujarati

મહેમાનો માટે બનાવો ટાફ્ટ બ્સ્ટેિબલ બિરયાની

દિવાળીમાં બહારના નાસ્તા અને તેલવાળો ખોરાક ખાઈને કંટાળી ગયા છો?

time-read
2 dak  |
November 18, 2024
પોતાના ઘરમાં જ નહીં, અન્ય હિલાનાં જીવનમાં પણ ફેલાવી... સફળતાની મીઠાશ!
Chitralekha Gujarati

પોતાના ઘરમાં જ નહીં, અન્ય હિલાનાં જીવનમાં પણ ફેલાવી... સફળતાની મીઠાશ!

સ્વભાવે અંતર્મુખી એ મહિલા ઈન્ટિરિયર ડિઝાઈનર તો બની, પરંતુ લોકોનાં ઘરને સજાવવાને બદલે ઘરેથી રસોઈકળાથી નાની સ્ટાર્ટ-અપ કંપની શરૂ કરી અન્ય મહિલાનાં જીવન સજાવ્યાં. આ અમદાવાદી માનુનીની ચૉકલેટ્સનો સ્વાદ દેશ-વિદેશની દાઢે વળગ્યો છે.

time-read
3 dak  |
November 18, 2024
વીરપુરથી કોચી સુધી જલારામજયંતીની ધૂમ
Chitralekha Gujarati

વીરપુરથી કોચી સુધી જલારામજયંતીની ધૂમ

ખાસ્સી ગુજરાતી વસતિ ધરાવતા કોચીના ‘મિની હરિદ્વાર' સમા મટનચેરી વિસ્તારનું જલારામ ધામ.

time-read
1 min  |
November 18, 2024
હાથી આપણો મિત્ર છે, આપણેય એના સાથી બનવું પડશે...
Chitralekha Gujarati

હાથી આપણો મિત્ર છે, આપણેય એના સાથી બનવું પડશે...

વનવગડામાં પણ માણસજાતનો કોઈ એક દોસ્ત વસતો હોય તો એ છે ગજરાજ. જંગલી જીવોમાં સૌથી વધુ સમજદાર અને સૌથી વધુ સંવેદનશીલ એવા હાથીભાઈ સાથે માણસોનો નાતો આમ તો બહુ જૂનો છે, આપણે હાથીની પૂજા પણ કરીએ છીએ, પરંતુ હમણાં હમણાં હાથી અને માનવ વચ્ચે ઘર્ષણના અનેક કિસ્સા બની રહ્યા છે.

time-read
5 dak  |
November 18, 2024